خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، سیامک گلشیری: بارها و بارها و بارها در این سال‌ها چه از جانب خبرنگاران و چه از جانب کسانی که با هم سرکلاس‌ها کار می‌کرده‌ایم و چه از طرف بعضی از دوستان با این سؤال مواجه شده‌ام که آیا آثاری که اینجا جایزه گرفته‌اند و یا وارد لیست‌های این و آن روزنامه شده‌اند، واقعاً استحقاق آن را داشته‌اند.
بارها و بارها شنیده‌ام که گاهی کسی فلان کتاب را که جایزه گرفته، دست گرفته و شروع کرده به خواندن و نتوانسته حتی چند صفحه جلو برود. دوستی می‌گفت گاهی حتی به خودمان قبولانده‌ایم که حتماً کتاب یک چیزی داشته که جایزه گرفته و یا وارد فلان لیست شده و با هر جان‌کندنی که بوده، تا آخرش رفته‌ایم. و این‌قدر این روند ادامه پیدا کرده که بسیاری از داستان ایرانی ناامید شده‌اند. من قبلاً همیشه فکر می‌کردم داریم دوران نوزادی جوایز را پشت سر می‌گذاریم.
اما انگار این نگاه غیر علمی که تک‌تک آدم‌ها را با حب و بغض از هم جدا می‌کند، قرار نیست دست از سر ادبیات هم بردارد. رمان یا داستان هرگاه خلق شد و از زیر دست نویسنده بیرون آمد، باید آن را با میزان‌های کاملاً علمی برآورد کرد، نه با معیارهایی که سلیقه در آنها نقش اصلی را بازی می‌کند.
در این سال‌ها من تنها به اندک کسانی برخورده‌ام که دانش کافی برای تعیین معیارهای ادبی به‌طور کاملاً علمی داشته‌اند. متولیان و داوران بسیاری از این جوایز چه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان و چه ادبیات بزرگسال مطلقاً دانش کافی و صلاحیت برای تعیین معیارهای علمی اثر را ندارند.
بر این اساس حالا بعد از این همه سال فقط یک جواب دارم که به سؤال اول بحثم بدهم. هرگز فریب این جوایز را نخورید. هرگز فریفته این لیست‌ها نشوید. تا زمانی که عصر منتقدین راستین فرا نرسیده، هرگز حرف‌شان را در باره آثار راستین ادبیات ایران، حتی در باره بعضی از نام‌ها که بارها شنیده‌اید، باور نکنید و به خودتان اعتماد کنید. آنها آثاری را به شما تحمیل می‌کنند که هیچ بویی از جنبه‌های زیبایی‌شناسانه نبرده‌اند. در آنها هیچ خبری از شخصیت‌های ماندگار نیست. فاقد دیالوگ‌های عمیق هستند و از همه مهم‌تر در بسیاری موارد فاقد قصه‌ای هستند که شما را تا آخر دنبال خودشان بکشانند و بسیاری موارد دیگر.
هرگز فریب جوایز رنگارنگی را نخورد که در تمام این سال‌ها نثرِ پرطمطراقِ رمانی را همراه با کلمات قلنبه و سلمبه نویسنده‌اش به شما تحمیل کرده! هرگز فریفته جوایز و لیست‌هایی نشوید که هذیان‌های مالیخولیایی‌وار نویسنده‌ای را تبلیغ می‌کنند! هرگز فریب جوایزی را نخورید که آدم‌ها را براساس گزینش‌های کاملاً غیرعلمی تقسیم‌بندی کرده! هرگز شیفته جوایزی نشوید که توصیف‌های انشاوار نویسنده‌ای را تبلیغ می‌کنند که تنها قصد مرعوب کردن خواننده‌اش را دارد! آنها شعور شما را بسیار دست کم می‌گیرند. آنها خیال می‌کنند باید برای کودک و نوجوان و برای بزرگسال نسخه پیچید. به خودتان ایمان داشته باشید و بدانید انتخابتان درست است. آرزو می کنم تا زمانی که عصر منتقدان جدی ادبیات در ایران فرا نرسیده، جوایزی شکل بگیرند که خود مردم داوران راستین آن باشند، چون در حال حاضر آنها تنها معیار و ملاک قابل قبول جامعه ما هستند.
یکشنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۶:۱۳
سیامک گلشیری، معتقد است متولیان و داوران بسیاری از این جوایز چه در حوزه ادبیات کودک و نوجوان و چه ادبیات بزرگسال مطلاقاً دانش کافی و صلاحیت برای تعیین معیارهای علمی اثر را ندارند.
نظر شما