چهارشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۲ - ۱۱:۲۷
آزادسازی بُستان زیر ذره‌بین «نبرد طریق‌القدس»

عملیات طریق‌القدس، دومین نبرد از سلسله عملیات‌های مدون کربلا و اولین گام برای آزادسازی منطقه دشت آزادگان و شهر بُستان در آذر سال 1360 محسوب می‌شود. کتاب «نبرد طریق‌القدس» به قلم امیر رزاق‌زاده به این موضوع می‌پردازد.-

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، امیر رزاق‌زاده، راوی و محقق این مرکز در تازه‌ترین کتاب خود با عنوان «نبرد طریق‌القدس»، استراتژی نظامی ایران و اوضاع و شرایط حاکم بر کشور و همچنین موقعیت جغرافیایی منطقه دشت آزادگان را روایت کرده و سپس به تبیین طراحی، آماده‌سازی، اجرا و شرح عملیات طریق‌القدس پرداخته است.

تدوین این کتاب هشت فصلی، بیشتر بر اساس آثار صوتی و مکتوب راویان جنگ مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس انجام شده و تمامی این اطلاعات دست اول است.

فصل نخست کتاب «نبرد طریق‌القدس»، مروری بر وضعیت ایران و نیروهای مسلح آن در مواجهه با بحران‌های داخلی و خارجی، چگونگی صف‌آرایی جریان‌های مدافع جمهوری اسلامی در مقابل ضدانقلاب و همچنین فراهم آمدن زمینه‌های طراحی و اجرای سلسله عملیات‌های کربلا در سال دوم جنگ و همچنین جایگاه عملیات طریق‌القدس در روند دفاع‌مقدس دارد.

بخش پایانی این فصل، در تشریح دلیل انتخاب منطقه دشت آزادگان برای اجرای عملیات طریق‌القدس این گونه جمع‌بندی شده است: «انتخاب منطقه دشت آزادگان برای اجرای عملیات، به این دلیل که پیوستگی خطوط دشمن از مهران و دهلران تا خرمشهر را از هم می‌گسست، بسیار مهم بود... با اتخاذ استراتژی جدید در جنگ، همزمان با تغییر دولتمردان و تحول رویکرد نظام از نظر سیاست داخلی و خارجی و فرماندهان سپاه و ارتش، موقعیتی فراهم شد تا موضوع جنگ که از زمان آغازش در 31 شهریور 1359 تا یک سال بعد، موضوع فرعی دولت شده و در حاشیه قرار گرفته بود، در مرحله نوین موضوع اصلی کشور شود...»

تشریح وضعیت جغرافیایی منطقه عملیات طریق‌القدس، ویژگی دشت آزادگان و عوارض طبیعی و مصنوعی آن و همچنین معابر و محورهای عملیاتی در فصل دوم از این کتاب، به همراه عکس و نقشه تشریح شده است.

تصاویر به کار رفته در صفحات میانی کتاب «نبرد طریق القدس»، در انتقال مفاهیم و وضعیت جغرافیایی هر محور عملیاتی تاثیر به سزایی داشته و ذهن خواننده را برای درک فصل‌های مرتبط با شرح عملیات در هر منطقه آماده می‌کند.

از طراحی عملیات تا آزادسازی بُستان
امیر رزاق‌زاده از فصل سوم تا فصل پایانی کتاب «نبرد طریق القدس»، به مروری بر وضعیت منطقه دشت آزادگان و حوادث رخ داده در آن منطقه از پیروزی انقلاب تا مهر 1360 پرداخته است. این بخش، اهمیت دشت آزادگان برای عراق را در جنگ نشان می‌دهد.

فصل بعدی کتاب، روند شکل گیری طراحی عملیات از نقطه آغاز تا پایان را بر اساس دیدگاه‌های مختلف فرماندهان سپاه و ارتش تبیین کرده است. غالب محتوای این بخش، بر اساس اسناد دست اول و منتشر نشده مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و همچنین گزارش‌های ثبت شده توسط راویان جنگ سپاه تدوین شده و از این نظر، در مقایسه با دیگر کتاب‌های مشابه، اطلاعات جدیدتری درباره سیر شکل گیری عملیات طریق‌القدس پیش روی مخاطب قرار داده است.

در بخشی از فصل چهارم، از زبان سردار سرلشکر شهید حسن باقری آمده است: «این عملیات [طریق‌القدس] با عملیات قبل متفاوت است. هم از نظر ابعاد و هم این که طرح مانور و عملیات از سپاه است. این نبرد سه هدف اساسی دارد که بدین ترتیب می باشد. می‌خواهیم نیروهای دشمن را در منطقه محاصره کنیم؛ شکاف بین سپاه سوم و چهار دشمن به وجود آوریم و نیروی خودی را برای عملیات بعدی آزاد کنیم؛ پدافندمان را به حداقل برسانیم. یعنی تنگه‌ای که حداقل نیرو برای دفاع بخواهد. ضمن این که خیلی از مردم در بُستان و روستاهای اطراف زندگی می‌کنند که این‌ها هم آزاد می‌شوند.»

«روند شناسایی زمین منطقه عملیاتی و کسب اطلاعات از استعداد و نحوه آرایش دشمن»، «تشکیل سازمان رزم مورد نیاز برای اجرای عملیات»، «بررسی راهکارهای مختلف و طرح مانور مناسب برای آن‌ها»، «پشتیبانی، تجهیز و تسلیح یگان‌های منتخب برای حضور در عملیات»، «انتقال یگان‌های رزمی به منطقه عملیات و آماده‌سازی آن‌ها برای هجوم به دشمن» و در نهایت «شرح عملیات»، محتوای فصل های میانی و پایانی کتاب «نبرد طریق‌القدس» را شامل شده‌ است.

تیپ‌های 31 عاشورا، 25 کربلا، 34 امام سجاد(ع) و 14 امام حسین(ع) از سپاه پاسداران و تیپ های 2 و 3 از لشکر 92 زرهی، تیپ یک پیاده از لشکر 77 ثامن الائمه (ع) و توپخانه ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروهای عمل کننده در این عملیات بوده‌اند که طرح تفصیلی مانور عملیاتی هر یک از آن‌ها در فصل پنجم کتاب «نبرد طریق القدس» شرح داده شده است.

سیر شکل‌گیری و سازماندهی هر یگان با تکیه بر گفت‌وگوهای فرماندهان سپاه و ارتش در کنار یکدیگر روایت شده و رویکردی روایی – مستند به این اثر تاریخی جنگ داده است. فرمانده ستاد تیپ 14 امام حسین(ع) درباره شرایط نیروها قبل از اجرای عملیات طریق القدس می‌گوید: «ماموریت که ابلاغ شد، موج بی‌نظیر اعزام نیروهای جدید هم آغاز شد. مخصوصاً بسیاری از نیروها که یک ساله اول جنگ، سه چهار ماه به جبهه آمده و به خاطر بی‌تحرکی در جبهه‌ها و عدم اجرای عملیات رفته بودند، حالا با شور و شوق خاصی راهی جبهه جنوب شدند.»

شب اول نبرد تا اجرای عملیات طریق القدس در چهار محور «شمال و شمال غرب کرخه»، «جنوب کرخه و غرب روستای دهلاویه»، «جنوب کرخه از محدوده خط آزادی تا شط‌العباس» و «محور سویدانی تا دغاغله» با تکیه بر نوارهای پیاده شده مصاحبه راویان جنگ با فرماندهان و همچنین دست نوشته‌های آنان روایت شده است. سردار رحیم صفوی، این گونه به روایت روز دوم عملیات می‌پردازد: «درگیری‌ها ادامه داشت تا اینکه صبح شد. صبح هم [نیروهای تیپ 14 امام حسین(ع)] برای عملیات آماده شدند که از پل ابوچلاچ به طرف جلو، یعنی از دو محور، از طرف جاده آسفالت و جاده شنی حمله کردند و از صبح روز بعد تا شب، هشت کیلومتر پیشروی کردند...»

کتاب «نبرد طریق القدس» در قطع وزیری و  هزار و 20 صفحه، با شمارگان دو هزار نسخه و بهای 150 هزار ریال، توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس وارد بازار نشر شده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها