چهارشنبه ۱۵ خرداد ۱۳۹۲ - ۰۸:۰۰
بررسی اثبات ذات و صفات تعالی در کلام ملاصدرا

شاهد سوم از مشهد اول کتاب «خداشناسی؛ شرح الشواهد‌الربوبیه فی‌المناهج‌السلوکیه» تالیف دکتر مرضیه اخلاقی، بخشی از موضوعات فلسفه و حکمت است که سخن از وجود واجب تعالی و صفات و افعال اوست که صدر‌المتالهین در آن به اثبات ذات و صفات می‌پردازد.-

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مباحث این کتاب در قالب 12 بخش با عنوان «اشراق» تدوین و طبقه‌بندی شده است. اشراق اول با عنوان «اثبات وجود غنی واجبی» با ذکر اهداف کلی و متن شواهد به مباحثی درباره برهان صدیقین و تطورات آن، تقریر برهان صدیقین به روش تقسیمی، اثبات واجب‌الوجود و نمودار برهان صیقین به روش تقسیمی پرداخته است. 

«وحدانیت واجب‌الوجود» اشراق دوم کتاب است که از اهداف رفتاری، توحید و اقسام آن، برهان عرشی در اثبات وحدانیت واجب‌الوجود، اثبات تلازم میان تالی و مقدم، علت عرشی نامیدن برهان و بطلان تالی سخن گفته است. 

در اشراق سوم صفات واجب تعالی مطرح می‌شود. صفات واجب‌الوجود و اقسام آن، چگونگی اتصاف ذات به صفات، براهین عینیت ذات با صفات، کیفیت انتزاع صفات از ذات و مقایسه نظر ملاصدرا با معتزله، از مباحث پیرامونی این بخش کتاب‌اند. 

اشراق چهارم کتاب «قدرت و علم حق‌تعالی به ذات خویش» مقدمات مبحث علم الهی را مطرح می‌کند و اقسام علم حصولی، علم اجمالی و تفصیلی و اقسام علم واجب‌تعالی را برمی‌شمرد. 

در اشراق پنجم هم موضوع «علم خدا به ماسوا» با اشاره به نمودار علم خدا به ماسوا و بیان نظریه‌های مختلف مانند نظریه معتزله، نظریه افلاطونیان، نظریه فرفوریوس، نظریه فلسفه مشاء، نظر خواجه نصیر‌الدین طوسی، نظریه شیخ اشراق و پیروان او، نظر متاخرین و دیدگاه ملاصدرا در علم قبل‌الایجاد تشریح می‌شود. تکمله (علم خدا به جزییات) و اشاره عرفانیه (علم تابع و متبوع) از دیگر عناوین این بخش‌اند. 

اشراق ششم اشاره‌ای به اسماء حسنای الهی دارد و در اشراق هفتم نفی حد و برهان از ذات واجب‌الوجود مطرح می‌شود. اشراق هشتم به مبحث تفاوت اسم و صفت اختصاص دارد و در آن نظرات متکلمان، محقق دوانی، میر‌سید‌ شریف جرجانی و ملاصدرا مطرح و بررسی شده‌اند. 

در اشراق نهم با موضوع «راه‌های وصول به حق‌تعالی و صفات و آثار او» به تقسیم‌بندی راه‌های وصول به وجود واجب‌تعالی و طبق‌بندی و ارزشگذاری راه‌های اثبات واجب‌الوجود پرداخته شده است. 

«واجب‌الوجود جامع جمیع موجودات» موضوع اشراق دهم کتاب است که به بررسی اثبات قاعده بسیط‌‌ الحقیقه، اثبات بسیط ‌الحقیقه بودن واجب‌الوجود و شواهد قرآنی قاعده اختصاص دارد.
 
اشراق یازدهم کتاب با طرح موضوع «اثبات واجب از طریق وحدت حقه حقیقیه» با ذکر مباحث محوری نظیر مدعای ملاصدرا، اثبات انحصار وجود حقیقی در واجب تعالی، معنای ارجاع علیت به تشان، ازالة وهم، اعلام تنبیهی و شبهه و حل به تشریح آنها پرداخته است. 

اشراق دوازدهم که بخش پایانی کتاب «خداشناسی؛ شرح الشواهد‌الربوبیه فی‌المناهج‌السلوکیه» است، مسایل نادر عرشی و اشراقی را عنوان و با طرح چند مساله مباحثی مانند اقسام فاعل و فاعلیت خدا، کلام الهی و متشابهات قرآن را بررسی کرده است. 

چاپ نخست کتاب «خداشناسی؛ شرح الشواهد‌الربوبیه فی‌المناهج‌السلوکیه» با شمارگان دو هزار نسخه، در 264 صفحه و به بهای 80 هزار ریال از سوی انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا منتشر شده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط