به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) حسین نظرعلی نشست دهم تکیه کتاب با عنوان «نوحه‌ها و نواهای عاشورایی در دوران دفاع مقدس» با حضور میلاد عرفان‌پور شاعر و علی اکبری مزدآبادی پژوهشگر کتاب امروز 16 شهریور در محل خانه کتاب ایران برگزار شد.
در این نشست که به صورت زنده از شبکه آپارات خانه کتاب نیز پخش شد به موضوع بررسی کتاب تازه منتشرشده «کتاب آهنگران» پرداخته شد.
میلاد عرفان‌پور در این نشست عنوان کرد: بحث نوحه‌خوانی و نوحه‌های عاشورایی در دوران دفاع مقدس که یک اتفاق ویژه از جنس تهیج و شور و شوق بوده است؛ به دوران صدر اسلام و به صدای طبل و دهل‌ها و رجز‌های آن دوره برمی‌گردد.
وی افزود: همانطور که می‌دانیم انقلاب ما از آغاز جنگ اقلیت ملت ایران با اکثریتی به نام جهان بوده است و همین در اقلیت بودن انگیزه‌‌ای برای جوانان برای مقابله با دشمن بوده است و نوحه‌های صادق آهنگران وسیله‌‌ای شده است که حس و حال مجاهدت عاشورایی زنده بماند. از این جهت اگر به نوحه‌های خوانده شده در 8 سال دفاع مقدس بپردازیم تقریبا رقیبی ندارد.
عرفان پور تاکید کرد: ما درفرهنگ عاشورایی معمولا منطق حسینی را از سخنرانی‌ها و کتاب‌ها درک‌ کرده‌ایم اما شور حسینی، از طریق همین آثارهنری بوده که منتقل شده است.
وی در ادامه تصریح کرد: اولین ویژگی این نوحه‌ها به گونه‌ای تلقی دین، عشق، حماسه و عرفان‌ است. اتفاقی که پیش‌تر مردم برای‌ اقنای نیاز آن به سراغ آثار مختلف ادبی می‌رفتند. مثلا برای بحث‌های مذهبی به مولوی مراجعه می‌کردند یا برای بحث‌های حماسی سراغ شاهنامه فردوسی را می‌گرفتند. درواقع اتفاقی که در دفاع مقدس افتاد توامان شدن این عناصر به شکل ویژه‌ای با یکدیگر بود.
عرفان‌پور تصریح کرد: به عنوان نمونه می‌توان به نوحه معروفی که از آهنگران به جا مانده که اتفاقا شعر آن از زنده‌یاد معلمی است که بیش از 80 درصد سرود‌های معروف صادق آهنگران را گفته؛ اشاره کرد. که این نوحه به این شرح است: «باید گذشت از این دنیا به آسانی؛ باید مهیا شد از بهر قربانی...».
این کارشناس عنوان کرد: ویژگی دیگر این سروده‌ها توجه به اوزان حماسی است که نکته ویژه و مهمی است؛ اوزان انتخابی در سرودها و نوحه‌های آهنگران از لحاظ شور حماسی و استحکام بسیار قوی و موثر بوده‌اند.
وی افزود: نکته بعدی در ویژگی این نوحه‌ها بحث دقت به تبیین است که اتفاقا این روز‌ها مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده است. برای مثال «بحر آزادی قدس از کربلا باید گذشت؛ از کنار مرقد آن سر جدا باید گذشت» نوحه ویژ‌ه‌ای است که برای بحث تبیین کلام حضرت امام خمینی (ره) سروده و اجرا شده است.
عرفان‌پور عنوان کرد: معتقدم عنایت ویژه حضرت حق بود است که حبیب‌الله معلمی شاعر بسیاری از آثار آهنگران و او را در مسیر یکدیگر قرار داده است. چرا که مهم‌ترین ویژگی آثار معلمی صدق است و راز ماندگاری این آثار هم همین است.

علی اکبری مزد‌آبادی پژوهشگر کتاب «صادق آهنگران» در این نشست عنوان کرد: همانطور که جنگ ما مردمی بوده است و در بحث تبلیغات جنگ هم به همین روال بوده است. برای مثال شما زندگینامه حسن باقری را که بررسی کنید، می‌بینید یک خبرنگار باهوش چطور تبدیل به یک فرمانده جنگی می‌شود که استراتژی‌های مهم جنگ را معین می‌کند و گاهی از سایر فرماندهان چند پله از نظر هوش جنگی و استراتژی پیش‌تر است.
وی افزود: در رابطه با صادق آهنگران هم همین موضوع صدق می‌کند. ایشان نه کلاس‌های معمول مداحی را رفته و نه مدارج مداحی‌گری حرفه‌ای را طی کرده است. ولی خب لطف خدا درآن زمان شامل حالش می‌شود و سروده‌هایی ماندگار را اجرا می‌کند.
این پژوهشگر با نقل خاطره‌ای از آهنگران عنوان کرد: محمد صادق آهنگران البته طی صحبت‌هایی که داشتیم معتقد است که علت معروفیش به اولین نوحه‌ای که محضر امام خمینی(ره) خوانده برمی‌گردد و اینکه بعدا بارها آن نوا از صدا‌وسیما پخش شده‌ است و اعتقاد دارد هرکس دیگری به جای او بود همین موارد برای او رخ می‌داد که البته بنده مخالف این بحث هستم و این از خشوع و خضوع این استاد گرانقدر است.
اکبری عنوان کرد: معتقدم آهنگران با فاصله بسیار زیاد پرطرفدار‌ترین مداح تاریخ است. اگر بهتر بگویم؛ در واقع در دنیای امروز که دنیای رسانه‌ است شما می‌بینید با توجه به حضور مادحین ارزشمند اهل بیت علیهاالسلام پس از گذشت سالها هنوز آهنگران در دلهای مردم و حتی جوانانی که جنگ را درک نکرده‌اند، جای دارد.
پژوهشگر کتاب با اشاره به سختی‌های گردآوری همه آثار و نوحه‌های آهنگران تصریح کرد: آهنگران در سالهای جنگ هیچ وقت به دنبال جمع‌آوری آثار خودش نبوده و بعد از جنگ چندتن از مشتاقان آثار او مجموعه‌هایی از او که از رسانه‌ها پخش شده بوده را به صورت آرشیو در اختیار این مداح قرار می‌دهند و به طبع بسیاری از آثار از میان رفته و چه حیف که آن آثار امروز در اختیار نداریم. در واقع در این کتاب حدود 520 اثر نوحه‌هست اما مطمئن هستم بسیاری از نوحه‌ها از قلم افتاده‌اند.