به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از لیت‌هاب، بیش از یک دهه از انقلاب یاسمین مردم تونس در طرابلس، انقلاب لوتوس یا نیلوفر آبی جوانان مصری در میدان تحریر، خیزش مردم بحرین در میدان لؤلؤ، فریادهای مردم یمن در میدان تغییر و اعتراض مردم درعا در سوریه می‌گذرد. «بهار عربی» عنوانی که مارک لینچ، استاد دانشگاه جرج واشنگتن در همان ماه نخست اعتراضات به این سلسله رویدادها داد شاید الهام‌بخش‌ترین تعبیر برای نامیدن آن بود.
باراک اوباما رئیس جمهور سابق آمریکا در جایی گفته بود: «باید فرزندانمان را به‌طوری تربیت کنیم که مانند جوانان مصری شوند.» حالا و بعد از یک دهه هرچند دیگر خبری از آن اعتراض‌‌ها و بهار و تحول سیاسی در کشورهای عربی نیست و حتی بسیاری نام زمستان یا خزان عربی را برای آن انتخاب کرده‌اند ولی هنوز این بهار در ادبیات این کشورهای عربی به خصوص کشور مصر وجود دارد و موج‌های آن ذهن مردم را نوازش می‌دهند.
همانطور که «محمد خیری» نویسنده مصری در رمان خود با عنوان «لغزش» مینویسد: «بهار عربی بی‌تردید مهم‌ترین حادثه‌ای است که خاورمیانه در یک دهه‌ی اخیر به چشم خود دیده است. سلسله قیام‌هایی که در مواردی به عمر طولانی دیکتاتورهای عرب پایان داد، بیشتر از آن فرهنگ و ادبیات این کشورها را وارد مرحله جدیدی کرده است که نوعی بلوغ ادبی تلقی می‌شود.»
رمان محمد توسط رابین موگر در سال 2019 ترجمه و به انگلیسی منتشر شد. این رمان به نقل از خبرنگاری حوادث سال‌های گذشته را روایت می‌کند ولی به نوعی آغازگر دوره‌ای از داستان‌نویسی بعد از حوادث بهار عربی در مصر محسوب می‌شود.
بعد از رمان خیری بسیاری از نویسندگان دیگر در نوشته‌هایشان به حوادث سیاسی مصر بی‌توجه نماندند و حتی در ژانرهای غیرداستانی نیز به این حوادث اشاره کردند. حتی رمان‌های علمی تخیلی بارها این قصه را روایت کردند و معلوم شد که دوره‌ای جدید از داستان نویسی در مصر و کشورهای عربی ایجاد شده است. در بسیاری از رمان‌ها از تظاهرات یک دهه گذشته میدان تحریر به عنوان انقلاب 25 ژانویه یاد می‌شود که از نمونه این نوشته‌ها می‌توان به رمان «انقلاب نام من است» نوشته «مونا پرینس» در سال 2012 است. او تجربه جوانان را از انقلاب به زبان داستان بیان کرده و راوی به وضوح داستان را در جریان حوادث جامعه و موازی آن پیش می‌برد.
رمان «خانم زمالک» نوشته «اشرف الاشماوی» را می‌توان از آخرین نمونه‌های داستانی درباره دوره پس از انقلاب ژانویه در مصر خطاب کرد. شماوی در رمانش مینویسد: «در زمان انقلاب دوره‌ای ایجاد شد که بیش از هر زمان دیگر نور و روشنایی به مردم تابید. همه چیز روشن شده بود و همه می‌توانستند همه چیز را ببینند. بعد از آن دوباره قدرت به دست نظامیان افتاد و ظاهراً دوباره همه چیز تغییر کرد و همه چیز تاریک شد.»
به جز سرنوشت سیاسی مردم مصر و دیگر کشورهای درگیر، «بهار عربی» نوعی ادبیات برای روایت حوادث سیاسی و اجتماعی در بین نویسندگان عرب زبان ایجاد شده است که هر کدام از زاویه‌ای متفاوت به این حوادث نگاه می‌کنند. ظاهراً ادبیات پساانقلاب در کشورهای عربی ایجاد شده که هنوز هم ادامه دارد. نویسندگان مصری هنوز هم در داستان‌های خود درباره رژیم السیسی رئیس جمهور فعلی این کشور می‌نویسند.
یکشنبه ۱۴ آذر ۱۴۰۰ - ۱۴:۴۲
«محمد خیری»، نویسنده مصری در رمان «لغزش» اعلام می‌کند «بهار عربی» بی‌تردید مهم‌ترین حادثه‌ای است که خاورمیانه در یک دهه‌ی اخیر به چشم خود دیده است. به همین بهانه برخی تاثیرات «بهار عربی» را بر ادبیات مصر مرور می‌کنیم.
نظر شما