شنبه ۴ تیر ۱۴۰۱ - ۱۰:۰۱
«این بار نوبت ماست»؛ پیام کتابخانه غدیر خرم‌آباد به دور‌ماندگان از یارمهربان

نصرت‌اله امیری‌خواه معتقد است؛ کتابخانه‌های عمومی کل کشور،‌ باید فعالیت‌های خود را اجتماع‌محور و به سمتی هدایت کنند که عامه مردم در قدم اول به سمت کتابخانه‌ها جذب شوند بعد فعالیت‌های ترویجی، تبلیغی و تشویقی که بر بستر کتاب صورت می‌گیرد، ادامه داشته باشند.

خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، در لرستان، کتابخانه‌های عمومی به‌عنوان یکی از نهاد‌های فرهنگی که رسالت خود را توانمند‌سازی آحاد جامعه از طریق دسترس‌پذیر کردن انواع کتاب و نشریات و... می‌داند، چندی است که با احساس مسئولیت اجتماعی برای کاهش آسیب‌های اجتماعی تلاش دارد با گسترش و توسعه فعالیت‌های جاری خود به مناطق حاشیه‌ای که دسترسی کمتری به منابع فرهنگی دارند، نقش اجتماعی خود را توسعه دهد. از همین‌رو در یک چرخش فرهنگیِ بنیادی، کتابخانه‌های عمومی علاوه بر ارائه انواع کتاب و نشریات در موضوعات مختلف، به‌عنوان یک «مرکز اجتماعی» ارائه خدمات متعدد آموزشی، مشاوره‌ای، مهارت‌آموزی، کارآفرینی و... را در دستور کار خود قرار داده است.
 
با توجه به شرایط جامعه و با همت اداره کل کتابخانه‌های عمومی لرستان، با محوریت «کتابخانه غدیر خرم‌آباد» و همگرایی دفتر‌‌های تسهیلگری برنامه‌ای با عنوان: «این بار نوبت ماست» در حال طراحی و اجرا است که در آن، این بار کتابخانه‌های عمومی، بخشی از جامعه مانند زنان بدسرپرست، کودکان کار، خانواده‌های حاشیه‌نشین، سالمندان را که به دلایل گوناگون، امکان مراجعه به کتابخانه را ندارند، به‌عنوان جامعه هدف مورد توجه قرار داده است.

نصرت‌الله امیری‌خواه، کتابدار کتابخانه «کتابخانه غدیر خرم‌آباد» درباره طرح‌های ابتکاری این کنابخانه به خبرنگار ایبنا از اجرای طرح «این بار نوبت ماست» و «پیک کتاب» گفت. 

امیری‌خواه با بیان مقدمه‌ای از نحوه تأسیس نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور براساس قانون تأسیس و نحوه اداره کتابخانه‌های عمومی مصوب ۱۳۸۲ متولی قانونی اداره کتابخانه‌های عمومی در ایران است. پیش از تصویب این قانون کتابخانه‌های عمومی کشور با عنوان هیئت امنای کتابخانه‌های عمومی کشور زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اداره می‌شد؛ اما بعد از تصویب این قانون، نهاد کتابخانه‌های عمومی به‌صورت نهاد عمومی غیردولتی و مستقل آغاز به فعالیت کرد.


 


امیری‌خواه ادامه داد: کتابخانه عمومی غدیر در سال 1376 در منطقه یک شهر خرم‌آباد افتتاح شد، در این کتابخانه بالغ بر 33 هزار نسخه کتاب در چندین بخش، شامل بخش‌ مرجع با 2500 نسخه، کودک 2500 تا 3 هزار نسخه که براساس رده‌های مختلف سنی الف، ب، ج کتاب‌ها مشخص شده‌اند، بخش نوجوانان، بخش بریل برای نابینایان و کم‌بینایان، بخش ایثار و شهادت که منابعی در مورد 8 سال دفاع مقدس را طی تفاهم‌نامه‌ای با بنیاد شهید و امور ایثارگران استان تقریبا با حدود 3 هزار نسخه کتاب ایجاد کرده‌ایم، بخش کتاب‌های حضرت امام خمینی‌(ره)، کتاب‌های شهید مطهری،‌ بخش لرستان‌شناسی که منابعی درباره لرستان در این بخش قرار دارند که یا نویسندگان لرستانی که در موضوعات مختلف کتاب‌هایی را چاپ کرده به کتابخانه اهدا کرده‌اند و یا نهاد از کتاب‌ها خرید کرده در این بخش قرار دارند که متاسفانه این بخش از کتابخانه ضعیف است.
 
وی با بیان اینکه در شهر خرم‌آباد مبلمان شهری مناسبی برای افراد معلول به‌ویژه نابینایان وجود ندارد و این قشر از جامعه تقریباً افرادی وابسته به دیگران هستند، افزود: طبق آخرین آمار انجمن نابینایان استان، 8300 نابینا و کم‌بینا در استان وجود دارد که از این تعداد 2100 نفر در خرم‌آباد هستند و در بین آن‌ها نیز افراد مشتاق به کتاب زیادی قرار دارد؛ اما دسترسی به برخی از منابع برای آن‌ها در حالت عادی در شهر و کتاب‌فروشی‌ها مقدور نیست و این منابع ممکن است در کتابخانه موجود باشد؛ کتابخانه غدیر با همکاری انجمن نابینایان کشور، نمایندگی لرستان برنامه عضویت رایگانِ نابینایان در این کتابخانه را فراهم کرده است که می‌توانند با حضور در محل کتابخانه و یا دفتر نمایندگی انجمن در استان نسبت به تکمیل فرم ثبت‌نام اقدام کنند. در گام دوم در صدد هستیم با تعامل با اداره کل آموزش و پرورش استثنایی و بهزیستی استان، کتاب‌های صوتی را به‌صورت امانی و اهدایی و دستگاه‌های برجسته‌نگار را در اختیار نابینایان قرار دهیم و برای توسعه فعالیت‌های خود بی‌وقفه تلاش می‌کنیم. 


 

امیری‌خواه درباره کمبود منابع بخش لرستان‌شناسی کتابخانه غدیر خرم‌آباد نیز گفت: با توجه به اینکه اداره کتابخانه‌ها به دلایل مختلف نمی‌تواند آن‌گونه که باید حمایت خرید از نویسندگان داشته باشد به نظر می‌رسد نویسندگان، پژوهشگران، مولفان و کسانی که تلاش می‌کنند فضای فرهنگی لرستان را برجسته کنند، پیش‌قدم شوند و از کتاب‌های خود به کتابخانه اهدا کنند چراکه هم زکات دانششان را داده‌اند و هم اینکه کتاب‌هایشان مورد استفاده علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت و ان‌شاالله آثار ادبی، هنری، فرهنگی، تاریخی بهتری در لرستان عرضه خواهد شد، کما اینکه در سایر استان‌ها هم در بخش‌های استان‌شناسی فعالیت جدی انجام می‌دهند و متاسفانه لرستان با این همه میراث تمدنی و فرهنگی غنی در حد مقدمات هم عقب هستیم، امیدوارم ناشران محترم نگاه صرفاً اقتصادی نداشته باشند و کمک کنند بخش لرستان‌شناسی را بخشی متناسب و مناسب شان و تاریخ فرهنگ این قوم داشته باشیم.
 
وی افزود: در کنار بخش‌های فیزیکی، بخش‌های نرم‌افزاری با عنوان سامانه سامان نیز در کتابخانه فعال است که امکان دسترسی به تمام منابع کتابخانه‌های عمومی را فراهم  می‌کند، همچنین دسترسی به پایگاه انواع منابع مختلف مقالات علمی – پژوهشی، علمی – تحقیقی در کتابخانه غدیر برای اعضای محترم فراهم است.

.

امیری‌خواه با بیان اینکه برنامه‌های «امانت کتاب»، «بازگشت کتاب»، «ثبت کتاب»، «صدور کارت عضویت»، «ثبت عضویت» کارهای معمول و روزانه کتابخانه هستند افزود: در دو سال گذشته با توجه به شرایط کرونایی کشور و تعطیلی کتابخانه‌ها، با این رویکرد که در این ایام کتابخوانی تعطیل نیست، یک سری فعالیت فرهنگی خاص در بستر فضای مجازی شامل معرفی کتاب، شعرخوانی، آموزش کاردستی نیز در پیام‌رسان‌های مختلف شامل «بله»، اینستاگرام و اسکای روم برگزار شد که با استقبال مخاطبان نیز همراه بود.
 
برنامه‌های در حال اجرای کتابخانه غدیر
وی گفت: در تعابیر اخیر مدیران ارشد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور عبارتی با عنوان «کتابخانه‌ها به‌عنوان یک مرکز اجتماعی» عنوان شده است، اگر پیش از این کتابخانه‌ها به‌عنوان یک مرکز برای ارائه منابع فیزیکی مانند کتاب و نشریات خودشان را به جامعه معرفی می‌کردند در این تعریف جدید، کتابخانه به‌عنوان یک مرکز اجتماعی معرفی شده که فعالیت‌های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و مهارتی را می‌تواند در کتابخانه‌های عمومی اجرا کند.

امیری‌خواه به محافل ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی اشاره کرد و افزود: همان‌گونه که این محافل در حوزه ادبیات می‌توانند فضای جدیدی را ایجاد کنند و علاقه‌مندانی را جذب‌ کنند و آفرینش و تولید ادبی داشته باشند، اتفاقات مثبتی در این راستا نیز می‌تواند در حوزه کتابخانه‌های عمومی رخ دهد.

 

وی افزود: با توجه به چرخش فرهنگیِ کلان در حوزه سیاست‌گذاری در کتابخانه‌های عمومی کل کشور،‌ باید طبق این نیاز، فعالیت‌های خود را اجتماع‌محور و به سمتی ببریم که عامه مردم در قدم اول به سمت کتابخانه‌ها جذب کنیم، سپس بتوانیم فعالیت‌های ترویجی، تبلیغی و تشویقی خود را که بر بستر کتاب صورت می‌گیرد ادامه دهیم.
 
امیری‌خواه گفت: بر این اساس با پشتکار همکاران در کتابخانه عمومی غدیر خرم‌آباد طرح «این بار نوبت ماست» را شروع کردیم که رویکرد کلی این برنامه به این شکل است؛ خدمات خود را به‌صورت گسترده‌تری بین مردم توسعه دهیم و اقشاری که به دلایل گوناگون امکان مراجعه به کتابخانه را ندارند دسترسی آن‌ها به کتاب را تسهیل کنیم.
 
وی ادامه داد: در گام اول این برنامه طرح «پیک کتاب» با هماهنگی هشت دفتر تسهیل‌گری در خرم‌آباد، کتاب‌های مورد نیاز جامعه هدف که مجموعه‌ای از کتاب‌های مهارت‌های زندگی، مشاوره‌ای، رمان و حتی کتاب‌های کمک درسی در این دفاتر تسهیلگری در اختیار، علاقه‌مندان در مناطق کمترتوسعه‌یافته و حاشیه‌نشین خرم‌آباد، زنان بدسرپرست، کودکان کار، که امکان مراجعه به کتابخانه را ندارند قرار گیرد.
 
کتابدار کتابخانه غدیر افزود: در راستای تسهیل حضور اقشار مختلف جامعه در محیط کتابخانه و دسترسی به خدمات کتابخانه‌ای با بازتعریف فعالیت‌ها و خدمات خود، طرح عضویت رایگان ساکنان مناطق مختلف زیر پوشش سازمان‌های حمایتی (کمیته امداد، بهزیستی و ...) در گام دوم این برنامه انجام شد.



وی افزود: براساس نیازسنجی که در گام اول صورت گرفت متوجه شدیم،‌ اگر کتاب‌ها در جامعه هدفِ مورد نظر، براساس نیازهای واقعی که طیف گسترده‌ای را نیز در بر می‌گیرد باشند افراد با عضویت رایگان در کتابخانه‌ها می‌توانند با فضای کتابخانه آشنا شوند، منابع خود را انتخاب کنند و در فضای کتابخانه تنفس کنند.
 
امیری‌خواه حضور این قشر از جامعه را در کتابخانه مفید ارزیابی کرد و افزود: حضور در فضای فرهنگی بر سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی می‌افزاید به همین دلیل می‌خواهیم افراد را به نوعی وارد کتابخانه‌ها کنیم که تجربه اولیه‌ای داشته باشند و امیدواریم این تجربه اولیه برای آن‌ها خوشایند باشد که بتواند مقدمات انس با کتاب را برای این عزیزان فراهم کند.

برنامه‌های تابستانه کتابخانه غدیر
امیری‌خواه به برنامه‌های پیش‌بینی شده فصل تابستان کتابخانه غدیر اشاره کرد و افزود: در این فصل نیز برنامه‌های جدیدی در دست اقدام داریم که قرار است مهارت‌های آموزشی – فرهنگی و خدماتِ متناسب با نیازهای جامعه را ارائه دهیم.


وی گفت: به‌عنوان مثال در یک بسته، پنج برنامه‌ آموزش نقاشی، خوشنویسی(خط تحریر)، آموزش خلاقیت و نقاشی برای ایجاد اثر هنری بر روی سنگ، چوب و وسایل دور ریختنی که باعث شود افراد نسبت به مقولات مختلف نگاه متفاوت داشته باشند؛ همچنین مهارت عروسک‌سازی که با توجه به شرایط اقتصادی این آموزش‌ها شاید در اقتصاد خانواده‌ها تأثیرگذار باشند و برنامه کتاب‌محورِ قصه‌گویی، شعرخوانی، جمع‌خوانی کتاب نیز تدارک دیده شده است. این برنامه‌ها اگر با استقبال علاقه‌مندان مواجه شود، در فصل پاییز نیز ادامه پیدا می‌کند.

امیری‌خواه با بیان اینکه نگاهمان این است که کتابخانه را به یک مرکز پویای اجتماعی تبدیل کنیم، افزود: در این راه نیازمند کمک‌های شما دوستان و سایر اصحاب رسانه هستیم که نقش تغییر یافته کتابخانه را به جامعه معرفی کنیم.

 

وی گفت: کتابخانه‌ها یک سازمان متعهد اجتماعی است؛ علاوه بر اینکه کتاب و سایر مکتوبات را در اختیار جامعه قرار می‌دهد؛ این ظرفیت را دارد از آن فضا و مکانی که در اختیار دارد برای کاهش آسیب‌های اجتماعی و ایجاد توانمندی‌ها در افراد ازجمله توانمندی‌های فرهنگی و مهارت‌های اجتماعی استفاده کند.
 
امیری‌خواه در مورد راهکارهای استقبال از کتابخانه‌ها گفت: کتابخانه‌ها باید فعالیت‌های خود را براساس تقاضای جامعه تدوین کنند و تا زمانی که نیازهای جامعه را به رسمیت نشناسند با عدم استقبال و سردی جامعه از خدمات خود روبرو خواهند بود، چرا که در حال حاضر فضای مجازی لذت کتابخوانی را به حاشیه برده است، کتابخانه‌ها برای اینکه رونق بهتری داشته باشد باید چابک باشند و تغییر فرهنگی جامعه را متوجه شوند و با افزایش فعالیت‌های خود در جنبه‌های آموزشی، مهارت‌افزایی، دوره‌های مشاوره‌ای زمینه را برای حضور افراد مختلف در کتابخانه‌ها فراهم کنند.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها