شنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۰۸:۰۹
خاستگاه نمایشنامه نویسی در ایران با جنبش مشروطه پیوند خورده است

خاستگاه نمایشنامه نویسی در ایران متفاوت است و با جنبش مشروطه پیوند خورده است. کارکرد اعتراضی و اطلاع رسانی داشته. در حالیکه در غرب چنین نیست. آنجا اول متن را اجرا می‌کنند و سپس در مورد انتشار آن تصمیم گیری می‌کنند.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نام‌هایی مانند «تراموایی به نام هوس»، «پستچی همیشه دوبار در می‌زند»، «ما فرشته نیستیم» برای مخاطب عام یادآور فیلم‌های سینمایی معروفی است که احتمالا نام آنها با بازیگران مشهورشان گره خورده است و در ذهن مخاطب عام  باقی مانده است. در زمانی که کنار غرفه نشر «یکشنبه» ایستاده بودم چند باری نام مارلون براندو، جک نیکلسون و نام‌هایی از این دست را شنیدم. تنسی ویلیامز، دیوید ممت، ویلیام اینگ، تریسی لتس و نمایشنامه نویسانی از این دست برای مخاطبانی که به غرفه مراجعه می‌کنند آشنا نیست و با میانجی نام بازیگر یا فیلم مطرحی به مخاطب شناسانده می‌شوند. نشر «یکشنبه» ناشر تخصصی حوزه تئاتر با 35 عنوان کتاب‌های منتشر شده در نمایشگاه سی و سوم کتاب تهران حضور دارد. از میان این آثار 4 عنوان کتاب جدید برای اولین بار در نمایشگاه، عرضه شده است. غلامحسین دولت آبادی، مدیر انتشارات یکشنبه از وضعیت نشر کتاب این حوزه گفت.

برگزاری نمایشگاه را پس از دو سال چطور ارزیابی می‌کنید؟
بعد از دو سال کرونا، بازگشایی نمایشگاه اتفاق بسیار خوبی است. اما نبود برخی ناشران در نمایشگاه، کمی‌نمایشگاه را تضعیف کرده است و وزن آن را پایین آورده است. اما در هر حال نمایشگاه مکان خوبی برای عرضه کتاب و تعامل با مخاطب است.

نشر یکشنبه با چه عناوینی در نمایشگاه حضور دارد؟
در کنار دیگر آثار، 4 عنوان کتاب جدید برای عرضه در نمایشگاه کتاب ارائه کردیم. نمایشنامه «جایگاه من» نوشته ادوارد آلبی و ترجمه مینا جهانگیری، «تجدید دیدار و یک نمایشنامه دیگر» نوشته دیوید ممت و ترجمه فاطمه خسروی، رمان «شب» نوشته آراز بازساقیان، «سه نمایش تک پرده ای» نوشته جیسون میلر و ترجمه مرضیه نارویی؛ جدیدترین عناوین کتاب‌های نشر یکشنبه است.

استقبال از نمایشگاه در چند روز ابتدایی چطور بود؟
روز اول به شکل طبیعی کمی‌خلوت بود اما در کل استقبال خوبی صورت گرفته. راضی هستیم. البته خیلی هم به دنبال پول نیستم.

چرا به شکل تخصصی به ادبیات نمایشی می‌پردازید؟
تئاتر برای من مثل غذا خوردن و زندگی کردن، حیاتی است. تمام زندگی من تئاتر است. شب و روزم با تئاتر گره خورده است. در این زمینه می‌نویسم، کار می‌کنم و همه شون زندگی ام به تئاتر مربوط است.

وضعیت نشر کتاب‌های حوزه تئاتر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
وضعیت کار در این حوزه سخت است. مخاطب هدف ما محدود هستند. ما از مخاطب عام توقع نداریم که متن نمایشی بخواند. اما مشکل ما مخاطبان خاص این حوزه است که آنها هم چندان کتاب ورق نمی‌زنند. به طور مثال کتاب «بوطیقای نمایشنامه نویسی» که منبع درسی دانشجویان تئاتر دانشکده سوره است، باز هم از سوی این بخش از مخاطبان خوانده نمی‌شود. ضمن اینکه اکثرا ناشران نیز تمایلی به چاپ نمایشنامه ندارند. چند عنوان نمایشنامه جهت داشتن پز روشنفکری منتشر می‌کنند. اما نشر یکشنبه به عنوان ناشر تخصصی تئاتر باقی خواهد ماند. ضمن اینکه برخی  ناشرانی که پیش از این به انتشار نمایشنامه می‌پرداختند کند و بی انگیزه شده اند.

با توجه به این شرایط، چقدر به ماندن در این عرصه امیدوار هستید؟
تحت هر شرایطی ادامه خواهیم داد. در زمانه شیوع گسترده کرونا نیز فعالیت خود را متوقف نکردیم. چراکه قصد درآمدزایی از این راه را ندارم. قرار نیست از عواید انتشارات درآمدزایی داشته باشم و از کنارش به خانه و امکانات ویژه ای دست پیدا کنم.

ملاک انتخاب برای ترجمه متون چیست؟ نسبت کتاب‌های تالیف و ترجمه نشر یکشنبه چگونه است؟
نسبت کتاب‌های تالیف و ترجمه، تقریبا یک سوم به یک دوم است. در نشر یکشنبه، نمایشنامه‌هایی را انتخاب می‌کنیم که به لحاظ ساختاری قوی باشند و حتما باید جایی در تاریخ ادبیات نمایشی باز کرده باشند. اگر آثار دیوید ممت را کار می‌کنیم به دلیل شهرت او در‌ هالیوود نیست. یا جیسون میلر و رابرت اندرسن از نمایشنامه نویسانی هستند که آثار مهم و قابل توجهی دارند و کمتر شناخته شده هستند.

برخی معتقدند نمایشنامه برای خواندن نیست و برای اجرا باید مورد استفاده قرار گیرد.
ابدا اینطور نیست. نمایشنامه، ادبیات نمایشی است و سی درصد از سهم اجرا را دارد. مبنای ادبیات نمایشی خواندن است. برعکس فیلمنامه که 70 درصد آن به اجرا وابسته است، اما نمایشنامه چنین نیست. اساسا خاستگاه نمایشنامه نویسی در ایران متفاوت است و با جنبش مشروطه پیوند خورده است. کارکرد اعتراضی و اطلاع رسانی داشته. در حالیکه در غرب چنین نیست. آنجا اول متن را اجرا می‌کنند و سپس در مورد انتشار آن تصمیم گیری می‌کنند. اما متن نمایشی در ایران فلسفه دیگری دارد.

سی و سومین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، (بیست و یک تا سی و یک اردیبهشت ماه) با شعار «با کتاب سلامتیم» به شکل حضوری در مصلی امام خمینی (ره) و مجازی در ketab.ir در حال برگزاری است.
 
 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها