خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، حجت‌الاسلام والمسلیمن غلامرضا قاسمیان،  چهارم تیرماه سال 99 بود که با حکم محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس کتابخانه،‌ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی شد. به بهانه آغاز سال نو  و صحبت درباره اولویت‌های کاری کتابخانه مجلس و تحقق اهداف کتابخانه از ابتدای ریاستش تاکنون، به سراغ او رفتیم و در این زمینه از او پرسیدیم. متن این مصاحبه را می‌توانید در ادامه بخوانید:
 
دغدغه‌های شما قبل و بعد از ریاست کتابخانه مجلس تا چه اندازه تغییر کرد؟ آیا نگاه اولیه شما به کتابخانه مجلس با آن‌چه که ملاحظه کردید، به یکدیگر نزدیک بود؟ 
پیش از حضور در کتابخانه مجلس، تصور می‌کردم این مرکز مهم و فرهنگی در حوزه‌های متعدد اعم از اسناد، منابع کتابخانه‌ای، دیجیتال‌سازی و...، فعال‌تر و پربارتر باشد؛ اما پس از حضورم دیدم که کارهای زیادی از گذشته باقی مانده و فعالیت‌های مرکز در حد استاندارهای قابل قبولی که در ذهن داشتم، نبود.

جایگاه مجلس شورای اسلامی برای حمایت از کتابخانه اکنون چگونه است؟
خوشبختانه اعضای هیئت امناء و مدیریت اکثر بخش‌های مجلس، ارتباط خوبی با کتابخانه دارند. تفاهم‌نامه‌ای هم با معاونت قوانین مجلس در خصوص دریافت سوابق قانون‌گذاری منعقد شده است؛ اما حضور نمایندگان مجلس در کتابخانه هنوز در حد قابل قبول نیست.

چند درصد از نمایندگان به کتابخانه مجلس مراجعه می‌کنند؟ وضعیت این همکاری و مراجعه را چگونه می‌بینید؟
هدف از تأسیس کتابخانه مجلس در ابتدا، پاسخ به نیازهای علمی و پژوهشی نمایندگان بوده است؛ اما متأسفانه از این هدف روز‌به‌روز دورتر شده‌ایم تا حدی که حلقه ارتباطی نمایندگان با کتابخانه، به طور کامل قطع شده است و اکنون تنها تعداد کمی از نمایندگان گاهی به این مرکز می‌آیند.

چه راهکارهایی برای افزایش مراجعه نمایندگان مجلس به کتابخانه دارید؟
در دوسال اخیر از چند راه تلاش کرده‌ایم تا آشنایی و ارتباط نمایندگان با کتابخانه مجلس بیشتر شود. اول پیگیری‌های زیاد کتابخانه مجلس برای  ایجاد مجدد کتابخانه پارلمانی مجلس نزدیک صحن علنی و در محل رفت و آمد نمایندگان بود. دومین راهکار این کتابخانه برای ارتباط بیشتر نمایندگان با کتابخانه مجلس؛  ایجاد دسترسی جدید و آیکون اختصاصی کتابخانه مجلس در سامانه «مجلس‌یار» است که اکنون روی تبلت نمایندگان قرار داده شده و از این طریق در تلاشیم تا گزارش فعالیت‌های کتابخانه، اخبار مهم مرکز و مهم‌تر از همه بسته‌های علمی و پژوهشی مورد نیاز نمایندگان شامل  مقالات و کتاب‌های مرتبط با موضوعات مورد بحث هر هفته مجلس را برای آن‌ها فراهم کنیم.

چه برنامه‌های دیگری برای ارتباط بیشتر نمایندگان با کتابخانه مجلس فراهم کردید؟
کتابخانه مجلس همچنین  بالاترین سطح دسترسی به منابع دیجیتال را در سامانه جدید «باغ میراث بهارستان» (کتابخانه دیجیتالی مجلس) به نمایندگان مجلس شورای اسلامی اختصاص داده است تا آن‌ها ازاین طریق بتوانند تعداد قابل توجهی از منابع را در هر ماه به صورت رایگان دریافت کنند. همچنین کتابخانه مجلس برای ارتباط بیشتر نمایندگان با کتابخانه مجلس، امکان امانت کتاب؛ بیرون از کتابخانه را برای  نمایندگان مجلس فراهم کرده است.

کتابخانه مجلس برای سرعت بیشتر دسترسی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به منابع کتابخانه مجلس تلاش می‌کند؛ درخواست فایل دیجیتالی، کتاب، مقالات و.. از سوی نمایندگان مجلس را در قالب بسته درخواستی،ایمیل و پاسخ به درخواست آن‌ها از این طریق، در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ دهد. کتابخانه مجلس تلاش می‌کند؛ نمایندگان  مردم در مجلس شورای اسلامی به هر منبعی اعم از کتاب، مقاله، نسخه خطی، اسناد و... که نیاز آن‌ها باشد، در سریعترین زمان ممکن دسترسی پیدا کنند.
 
احیای کتابخانه نمایندگان در مجلس به کجا رسید؟
کتابخانه مجلس، از سال‌ها قبل کتابخانه ویژه نمایندگان را در مجلس شورای اسلامی  ایجاد کرده بود و آن را اداره می‌کرد. متأسفانه از چند سال پیش به دلیل نبود فضای مناسب، این کتابخانه جمع آوری شد. یک سال پیش تلاش کردیم تا این کتابخانه که  می‌تواند نقش بزرگی در برطرف کردن نیازهای علمی و پژوهشی نمایندگان مجلس و پررنگ‌تر شدن ارتباط این قشر تأثیرگذار با کتابخانه مجلس و مقوله کتاب، کتابخوانی و کتابخانه داشته باشد ؛ مجدداً افتتاح شود. در واقع همه کارها از سوی کتابخانه مجلس انجام شده و پیگیری‌ها و هماهنگی‌های زیادی را با حوزه ریاست، معاونت اجرایی و روابط عمومی مجلس انجام داده‌ایم. تنها مشکل، نبود فضای مناسب نزدیک صحن مجلس است که محل تردد نمایندگان باشد.

به نظر شما این کتابخانه ایجاد می‌شود؟
ایجاد کتابخانه ویژه نمایندگان در مجلس، یکی از دغدغه‌های من است و امیدوارم مجلس هر چه سریع‌تر مکان مناسبی را در اختیار کتابخانه مجلس قرار دهد تا کتابخانه مجلس بتواند در سریع‌ترین زمان ممکن این کتابخانه را افتتاح کند.

دیجیتال‌سازی منابع به عنوان مهم‌ترین دغدغه شما از ابتدای ریاست تاکنون، در بخش‌ زیرساختی و اجرایی چه پیشرفتی داشته است؟
در بحث دیجتیال‌سازی، دو اقدام اساسی و مهم به نتیجه رسید؛ یکی برطرف کردن ضعف زیرساخت­‌های لازم در بحث تجهیزات، پردازش ، نگهداری و اشاعه منابع الکترونیک بود که در این بخش، تجهیزات تخصصی اسکن منابع، به‌ویژه منابع اسنادی، تهیه شد و ذخیره‌سازها و سرورها ارتقا یافت.

همچنین کتابخانه مجلس؛ سامانه مدیریت منابع را که در بحث اشاعه الکترونیک ضعیف بود، تغییر داد. تغییر سامانه مدیریت منابع، کار دشوار، تخصصی و در عین حال حساسی بود زیرا باید همه اطلاعات شناختی به صورت موردی و تک به تک از جمله منابع کتابی، ‌اسنادی و موزه‌­ای پس از انتقال به سامانه جدید، کنترل می‌شد.­ اقدام اساسی دیگر؛عملیات دیجیتال‌سازی و پردازش منابع کتابخانه مجلس بود، کاری که با رشد نزدیک به 200 درصدی نسبت به سال‌های قبل همراه بود.

دیجیال‌سازی منابع خطی و اسنادی کتابخانه مجلس در بخش اجرایی اکنون در چه وضعیتی است؟
در سال گذشته، با رشد 1467 درصدی اسکن منابع خطی، موفق شدیم پروژه چندین ساله اسکن منابع خطی را تمام کنیم. اکنون 100 درصد منابع خطی ما دیجیتال‌سازی شده‌اند. همچنین یکی از مهم‌ترین منابع تحقیقی که تنها کتابخانه مجلس آن‌ها را در اختیار دارد ؛اسناد پارلمانی است. اسکن این منابع در سال 98 به 50 هزار برگ، در سال 99 به 1 میلیون و 100 هزار برگ و در سال 1400 به یک میلیون و 600 هزار برگ رسیده است. در این دو سال 50 درصد منابع اسنادی دیجیتال‌سازی شده و برای اولین بار، بخشی از این اسناد الکترونیک در سامانه «باغ میراث بهارستان» روی وب‌سایت کتابخانه مجلس بارگذاری شده و در اختیار عموم قرار گرفته است.

برای ارتقای کتابخانه مجلس در سطح داخلی و خارجی چه برنامه‌ها و پیشنهاداتی دارید؟
برای ارتقاء جایگاه کتابخانه، پنج هدف اصلی طراحی شده است؛ نخست برخورداری از منابع علمی و اسنادی غنی به ویژه در عرصه قانون‌گذاری و پارلمانی؛ دوم بهره‌مندی از نظام خدمات و اطلاع‌رسانی علمی استاندارد، مطلوب، به‌روز، برخط و هوشمند است. سومین هدف کتابخانه مجلس در این دوران؛ دستیابی به موزه مرجع در عرصه تاریخ پارلمان و مشروطیت است. سرآمدی و پیشگامی در عرصه پژوهش­‌های پارلمانی و نظام و مسائل قانون‌گذاری، دستیابی به سازمان یادگیرنده، هوشمند و توانمند درعرصه مدیریت، پشتیبانی و همکاری­‌های سازمانی از دیگر اهداف این کتابخانه در سطح داخلی و خارجی است.

برای این اهداف چه برنامه‌ها و راهبردهایی دارید؟
برای این اهداف، کتابخانه مجلس شورای اسلامی؛ راهبردها و برنامه‌­هایی را طراحی کرده و به صورت مستمر اجرا و تحقق آن­‌ها را بررسی می‌کند. کتابخانه، ‌موزه و مرکز اسناد مجلس، یک برنامه سه ساله از سال 1401 تا 1403 طراحی کرده است. در طراحی این برنامه؛ به عملیاتی بودن و توسعه کارهای زیربنایی توجه شده، امیدواریم این برنامه، عقب ماندگی­‌ها را به سرعت جبران کند.

در سال جدید در حوزه پژوهش، نشست‌های نقد کتاب ادامه پیدا خواهد کرد و  سلسله نشست‌های دین و حکمرانی را با رویکردی جدید آغاز خواهیم کرد. همچنین انتشار کتاب‌ در حوزه مطالعات پارلمانی و قانون‌گذاری نیز رشد چشمگیری پیدا خواهد کرد. در حوزه اسناد هم پروژه بزرگ تبدیل فایل‌های اسناد دیداری و شنیداری به فایل‌های دیجیتالی پی گرفته خواهد شد. همچنین در سال‌اینده اسکن منابع باقی مانده نیز با همان رویکرد سال گذشته ادامه پیدا می‌کند و بارگذاری منابع اسکن شده روی سامانه «باغ میراث بهارستان» با جدیت دنبال خواهد شد.

درپایان اگر برنامه‌ دیگری برای سال جدید دارید بفرمایید؟
یکی از برنامه‌های مهم کتابخانه مجلس در سال اخیر، اتمام سازماندهی و دیجیتال‌سازی حجم انبوهی از اسناد باقی مانده در انبارها است. امیدواریم در سال جدید فهرست‌نویسی و نمایه‌سازی این اسناد هم به پایان برسد. همچنین امید داریم، پروژه نویسه‌خوان نوری (OCR) اسناد نیز در سال آتی به نتیجه برسد.