سردار عباس یوسفی مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خوزستان، به‌مناسبت سالروز آزادسازی خرمشهر، ضمن تبریک حماسه بزرگ دفاع مقدس عملیات بیت المقدس و بیان اینکه این نبرد از از لحاظ نظامی به عنوان نقطه عطفی در تاریخ جنگ ایران و عراق شناخته می‌شود، در تشریح بیشتر این نکته عنوان کرد: عملیات بیت‌المقدس در 4 مرحله انجام شد که نخستین مرحله 10 اردیبهشت 1361 و چهارمین مرحله سوم خرداد همان سال بود. کمتر از یک ماه چهار مرحله عملیات با سرعت زمانی بالا صورت گرفت. نیروهای مردمی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی با مشقت‌های بسیار توام با ایثار و شهادت‌طلبی فراموش نشدنی با سهمی که بر عهده داشتند، موفق شدند خرمشهر را از دست نیروهای بعثی آزاد کنند. دستاورد این عملیات آزادسازی و پاکسازی 4500 مترمربع از خاک خرمشهر و اسارت 19 هزار نفر اسیر بعثی عراق بود.

جمع‌آوری 5000 سند مربوط به آزادسازی خرمشهر
سردار یوسفی با اشاره به 5 هزار سند جمع‌آوری شده در آزادسازی خرمشهر، بیان کرد: این اسناد متنوع و مختص به شهدا، ایثارگران، مدارک شناسایی رزمندگان، گواهی‌های شهادت، زندگی‌نامه، وصیت‌نامه و اسناد مکتوب رزمندگان است. از تعداد 5 هزار سند جمع‌آوری شده 1700 برگ سند متعلق به شهدا و ایثارگران، 3000 برگ سند نظامی شامل گزارش‌ها و 300 برگ، اسناد متفرقه است.

مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان با اشاره به دیگر اسناد غیرمکتوب آزادسازی خرمشهر افزود: این اسناد شامل عکس‌ها و تصاویر رزمندگان است که تاکنون 20 هزار قطعه عکس گردآوری شده است که در آرشیو اسناد و مدارک موجود است. از جمله آرشیوهای عکس می‌توان به آرشیو شخصی رزمندگان شامل: تصاویر شهداء و ایثارگران اشاره کرد. بخشی از این عکس‌ها، تصاویری هستند که رزمندگان با ذوق و سلیقه خودشان از ویرانی‌های خرمشهر و جنگ تحمیلی گرفته‌اند. بخشی از این عکس‌های مکتوب و غیرمکتوب به‌صورت دیجیتال در مرکز اسناد و پژوهش حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان جمع آوری شده است که از جمله بخش‌های اسنادی در ارتباط با عملیات بیت المقدس  و آزادسازی خرمشهر است. هرچند کار در این زمینه همچنان ادامه دارد.

نسل‌های آینده باید با عملیات غرورآفرین بیت‌المقدس آشنا باشند
سردار یوسفی ادامه داد: ما معتقدیم بر اساس سخنان مقام معظم رهبری «باید اتم‌ها و سلول‌های دفاع مقدس را شکافته و حقایق دفاع مقدس استخراج شود.» عملیات بسیار بزرگ و غرورآفرین بیت‌المقدس همان سلول‌ها و اتم‌هایی است که باید بیشتر از این شکافته شود و از دل این حماسه‌ی بزرگ، داستان‌ها، اشعار، فیلم‌ها و مکتوباتی بیرون آورد که بتواند به‌عنوان میراث فرهنگی مردم ولایت مدار ایران اسلامی حفظ و نگهداری و به نسل‌های آینده انتقال داده شود.

1075 ساعت تاریخ شفاهی دفاع مقدس در خوزستان آماده چاپ است
وی درخصوص جمع‌آوری تاریخ شفاهی دفاع مقدس خوزستان گفت: در بخش تاریخ شفاهی تلاش کردیم با توجه به جغرافیای دفاع مقدس و نگاه هسته مرکزی متصل به جنگ در همان مناطق تیم‌ها را اعزام کنیم. جامعه هدف تاریخ شفاهی ما شهرستان‌های خرمشهر، آبادان، سوسنگرد، هویزه، بستان، دزفول، اندیمشک و ماهشهر است. هرچند آماری که به دست ما می‌رسد، بسیار تکان‌دهنده است، اما معتقدم باید به زوایا و گوشه‌های دفاع مقدس بیشتر توجه شود. در حال حاضر 1075 ساعت تا پایان سال 99 تاریخ شفاهی جمع‌آوری شد. در این تاریخ از افراد تاثیرگذاری چون: مردم، کسبه، استاد دانشگاه، معلمان و دبیران، شهدا، فرماندهان و مدیران، مسئولان اعم از سپاه، ارتش، نیروی انتظامی، استانداران و معاونان حوزه دفاع مقدس بهره بردیم.

 

نباید خاطرات دفاع مقدس با فُوت ایثارگران در خاک مدفون شود
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان در پاسخ به این پرسش که چه تدابیری برای دیگر آثار برجامانده از دفاع مقدس که امکان دارد با فوت این عزیزان در دل خاک مدفون شود، اندیشیده‌اید؟ اینگونه توضیح داد: بله، قبول دارم مهم‌ترین بخش تاریخ شفاهی، اسناد زنده و گویایی است که در اختیار ما قرار دارد و چه بسا بر اثر گذشت زمان و کهولت سن افراد، بیماران قطع نخایی و جانبازان در زمان کوتاهی اطلاعات از بین برود! درصدد برآمدیم با شناسایی افراد و تشکیل تیم، صدا و تصویر کسانی را که مطالب و خاطراتی از دوران دفاع مقدس داشتند، ضبط کنیم. هر چند بر این باورم هنوز آمار قابل توجهی از زوایای پنهان و چهره‌های شاخصی وجود دارد که باید به سراغ آن‌ها رفته و با برقراری ارتباط اجازه ندهیم، قبل از روی دادن هر اتفاق خاطراتِ بزرگ این عزیزان با فوت مدفون شود.

تاکنون 11 عنوان کتاب درباره آزادسازی خرمشهر منتشر کرده‌ایم
سردار یوسفی در ادامه سخنان خود به کتاب‌های چاپ شده با موضوع آزادسازی خرمشهر اشاره کرد و افزود: در حوزه عملیات آزادسازی خرمشهر 11 کتاب با موضوع خرمشهر توسط بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان منتشر شده است. 2 جلد از این کتاب‌ها سال گذشته در میان 40 اثر در سطح ملی به عنوان آثار برتر شناخته شدند. این کتاب‌ها با عنوان «پای شمشادهای جنوب» اثر مهرنوش گرجی و «رازهای کهنه» اثر مرجان درودی است. هر دو کتاب به زبان انگلیسی و عربی ترجمه شدند و به زودی در نمایشگاه اتریش به نمایش گذاشته می‌شوند.

چهار دانش‌آموز اهوازی هسته اولیه «گروه چهل شاهد» بودند
وی یکی دیگر از اقدامات قابل توجه بنیاد را جمع‌آوری اطلاعات «گروه چهل شاهد» برشمرد و اظهار کرد: گروه «چهل شاهد» در زمان جنگ به منظور مستندسازی و ثبت لحظه به لحظه تاریخ جنگ شامل: اعزام نیروها، آموزش، عملیات‌ها، پیشروی‌ها و حتی عقب‌نشینی‌ها و مسائل تاکتیکی تشکیل شده بود. هسته اولیه این گروه متشکل از چهار دانش‌آموز بسیجی اهواز، از دو مسجد جوادالائمه به سرپرستی «ناصر محتشم» و مسجد حاج علوان به سرپرستی «مسعود معین‌پور» بود. این گروه مسئولیت انتخاب، گزینش و معرفی اعضای گروه به ستاد تبلیغات جنگ و فیلم‌برداری از صحنه‌های جنگ را بر عهده داشتند. تا انتهای جنگ گروه چهل شاهد به بیش از 130 نفر رسید و از این افراد، تعداد 25 شهید و 4 آزاده تقدیم انقلاب شد. بیشتر فیلم‌های «گروه چهل شاهد» آسیب دید و تنها 60 درصد از فیلم‌ها تبدیل به فیلم دیجیتال شده است. یافته‌های «گروه چهل شاهد» در عملیات بیت المقدس در صدا و سیمای مرکز خوزستان موجود است و علاقه‌مندانِ مستندساز و فیلم‌ساز می‌توانند با مراجعه به مرکز خوزستان فیلم‌ها را دریافت کنند.  

تدوین 60 درصد از مدخل «خرمشهر» در «دانشنامه دفاع مقدس»
سردار یوسفی درباره وضعیت تدوین بخش مربوط به خرمشهر در دانشنامه دفاع مقدس نیز عنوان کرد: دانشنامه دفاع مقدس خوزستان حاصل تلاش سه سال هئیت تحریریه استادان دانشگاه است. این هیئت، مقالات علمی را پس از بررسی به تصویب می‌رساند. در حال حاضر 3800 مدخل در حوزه جغرافیایی، نظامی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اشخاص و شهدا گردآوری شده است و علاقه‌مندان می‌توانند برای پژوهش و تحقیق علمی استفاده کنند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های دانشنامه به عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر اختصاص دارد. تاکنون 60 درصد از فعالیت‌های دانشنامه جغرافیای خرمشهر و مدخل این شهرستان به پایان رسیده است. دانشجویان می‌توانند برای پژوهش، از اسناد خرمشهر در قالب فایل‌های اکسل به‌صورت دیجیتالی استفاده کنند.

امیدواریم باغ‌موزه دفاع مقدس اهواز تا پایان سال 1401 به بهره‌برداری برسد
مدیرکل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خوزستان در پاسخ به این پرسش که مراحل ساخت باغ موزه دفاع مقدس اهواز تاکنون چند درصد پیشرفت فیزیکی داشته است؟ تشریح کرد: احداث باغ موزه دفاع مقدس اهواز با 10 هکتار زمین تاکنون از 37 درصد پیشرفت فیزیکی برخوردار بوده است. این باغ موزه دارای زیرزمینی به مساحت 3400 مترمربع و نیز 3600 مترمربع زیربنا در طبقه فوقانی است. از ساخت زیرزمین تنها قسمت موزه‌آرایی آن باقی مانده است. طبقه فوقانی با سقفی مسطح و به شکل دوار است. در این طبقه 8 شهید گمنام دفن خواهد شد که این هشت شهید به یاد فضیلت‌های امام هشتم رضا (ع) و 8 سال دفاع مقدس نامگذاری شده است. در طبقه فوقانی غرفه‌ها و تقسیم‌بندی‌های موزه قرار می‌گیرد. در مرکز صقل این هشت شهید با یک موزه‌آرایی بسیار زیبا نقطه عروج آن‌ها از زمین به آسمان را نشان می‌دهد و از طبقه زیرزمین کار احداث یادمان المان‌های این هشت شهید شروع و تا طبقه فوقانی و سقف آن ادامه پیدا می‌کند.

وی در پایان یادآور شد: تاکنون 20 میلیارد تومان برای ساخت موزه هزینه شده است و پیش بینی ما برای پایان فاز اول حدود 50 میلیارد تومان است. بخش محتوایی، بخش اصلی و پر مخاطب موزه با هزینه زیاد است. اعتبار مورد نیاز برای این بخش 150 میلیارد تومان تعیین شده است. با توجه به شرایط خاص حاکم بر کشور، اگر تامین اعتبارات مورد نیاز در وقت معین انجام شود، پیش‌بینی می‌کنیم تا انتهای سال 1401 باغ موزه دفاع مقدس اهواز به بهره‌برداری برسد.