فریدون علاء، تاریخ زنده و پویای هموفیلی ایران

خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) چندی پیش پروفسور فریدون علاء، پدر هموفیلی ایران و موسس سازمان انتقال خون ایران در آستانه نود سالگی موفق به کسب افتخاری بزرگ برای کشورمان شد. وی به پاس نیم قرن خدمت از سوی فدراسیون جهانی هموفیلی موفق به در یافت جایزه بین‌المللی WFH President's Award شد.

در این رابطه اکبر درگلاله، پژوهشگر بین‌المللی و سر ویراستار کتاب «اختلالات خونریزی‌دهنده مادرزادی» در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره این جایزه گفت: WFH President's Award برای نخستین بار در سال 2017 توسط فدراسیون جهانی هموفیلی و با مدیریتAlain Weill بنیان نهاده شد. هدف از بنیان نهادن این جایزه شناسایی افراد یا سازمان‌هایی است که برای مدت طولانی در جامعه خود فعالیت داشته و اثر قابل ملاحظه‌ای بر جامعه هموفیلی کشور خود گذاشته‌اند. و چه کسی بهتر و شایسته تر از پروفسور علاء که زندگیش را وقف جامعه هموفیلی کرد.

وی افزود: در افتتاحیه این جایزه بین‌المللی و ارزشمند در سال 2018، استثنائا سه نفر به صورت مشترک به عنوان برنده این جایزه فدراسیون جهانی هموفیلی اعلام شدند. بر اساس معیارهای انتخاب، فرد مورد نظر حداقل باید به مدت 5 سال سابقه رهبری و هدایت جامعه هموفیلی کشورش را به عهده داشته باشد. این در حالیست که پروفسور علاء بیش از نیم قرن مشغول خدمت به بیماران هموفیلی بوده و هم اکنون نیز ریاست افتخاری کانون هموفیلی ایران را به عهده دارد و به صورت فعال مشغول فعالیت‌های علمی-اجتماعی در این نهاد اجتماعی است. پروفسور علاء و همکارانشان کانون هموفیلی ایران را به پایگاه علمی مهمی تبدیل کرد که در حال حاضر بخش زیادی از نیازهای جامعه هموفیلی را مرتفع می‌سازد.

وی با اشاره به اهمیت و آشنایی عموم مردم از بیماری‌های خونریزی‌دهنده گفت: امروزه هموفیلی واژه‌ای آشنا برای همه افراد است، اما علاوه بر هموفیلی A و هموفیلی B، این کانون در حال خدمت‌رسانی به بسیاری بیماران دیگر مبتلا به اختلالات خونریزی‌دهنده است که جامعه آشنایی کمتری با آنان دارد و همه این خدمات مرهون، زحمات بی بدیل پدر هموفیلی ایران، جناب آقای دکتر علاء و همکاران ایشان است.

درگلاله افزود: در نخستین کتاب بین‌المللی کشور در حوزه اختلالات خونریزی‌دهنده ارثی که من با همکاری بسیاری از پژوهشگران داخلی و بین‌المللی به رشته تحریر در آوردم، پروفسور علاء با قلم صفحاتی را تحت عنوان پیشگفتار نگاشت و به موضوع تاریخچه هموفیلی و اختلالات خونریزی‌دهنده در ایران پرداخت. به حق وی تاریخ زنده و پویای هموفیلی در ایران است و بسیار باید از ایشان شنید و آموخت.

این پژوهشگر درباره تاریخچه هموفیلی و فعالیت‌های پروفسور علاء خاطرنشان کرد: تا سال 1343 آشنایی و علاقه چندانی به اختلالات خونریزی‌دهنده مادرزادی در ایران وجود نداشت. پروفسور علاء در بیمارستان 500 تخت خوابی (بیمارستان امام خمینی) به گرنت شخصی خود، آزمایشگاه هماتولوژی مجهزی را در آن زمان راه‌اندازی و با وسایل و اندک امکانات موجود و پیش از تجهیز آزمایشگاه، شروع به شناسایی بیماران مبتلا به هموفیلی کرد.

به گقته درگلاله، این فعالیت‌ها نخستین فعالیت‌های آزمایشگاهی در ایران در راستای شناسایی بیماران هموفیلی بوده است. به مرور تلاش‌های وی و سایر افراد درگیر در خدمت‌رسانی به بیماران هموفیلی به ثمر می‌نشیند و در سال 1971 میلادی، برای نخستین بار فدراسیون جهانی هموفیلی کنگره سالانه خود را در خارج از اروپا و کانادا برگزار می‌کند و ایران به عنوان میزبان این کنگره بین‌المللی انتخاب می‌شود.

وی در ادامه ضمن اشاره به پیشرفت‌های ایران در پزشکی افزود: تجربه‌ای که پروفسور منوچی نویسنده مقدمه کتاب Congenital bleeding disorders, diagnosis and management به خوبی از آن در این مقدمه یاد می‌کند و به پیشرفت‌های قابل ملاحظه ایرانیان در زمینه پزشکی اذعان می‌کند و به رشد قابل توجهی که از آن زمان آغاز شده و امروز منجر به خدمات ارزنده‌تری مانند انتشار کتاب بین‌المللی در زمینه اختلالات خونریزی‌دهنده مادرزادی شده است، اشاره می‌کند. راه بسیار دشوار پیموده شده است، راهی که از زمان نخستین تلاش‌های پروفسور علاء در تشخیص اختلالات خونریزی‌دهنده ارثی با امکانات اولیه تا امروز که وی به عنوان برنده جایزه بین‌المللی فدراسیون جهانی هموفیلی اعلام شد، تا ارائه کتاب مرجع بین‌المللی در زمینه اختلالات خونریزی‌دهنده ارثی از ایران برای تمام دنیا. راهی دشوار، به سختی ده‌ها سال تلاش و پشتکار و پیگیری.

گفبتنی است، بذری که پروفسور علاء سال‌ها پیش با تلاش و جدیت کاشتند اکنون به ثمر نشسته و در سطح بین‌المللی افتخاری بزرگ برای کشور عزیزمان به ارمغان آورده است. باشد تا علاء‌های دیگر این خاک حاصلخیز به جامعه بین هموفیلی کشور و جهان معرفی کند.