روند تولید کتاب‌های پرستاری از ترجمه به تألیف در حال تغییر است

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، پرستاری، شغلی مقدس با پیشینه‌ای به قدمت تاریخ بشریت است. در برگ‌های کتاب تاریخ، نام پرستاران همواره با فداکاری، ازخودگذشتگی و صبر قرین بوده و پرستار به شخصی اطلاق شده که نه تنها مراقبت از جسم بیمار را برعهده داشته، بلکه التیام‌بخش روح او نیز بوده است. فلورانس نایتینگل؛ بنیانگذار پرستاری نوین، ماری الیزا ماهونی، مارگارت سنگر، سوزی کینگ تیلور، کلر برت چینگر و کلارا بارتون؛ بنیانگذار صلیب سرخ ایالات متحده، ازجمله پرستاران نام‌آشنای تاریخ هستند. در تقویم رسمی ایران، روز میلاد باسعادت حضرت زینب (س) به‌ دلیل ویژگی‌های نیکوی آن بانوی گرانقدر ازجمله صبر، توانمندی، مدیریت و به‌ویژه مراقبت‌‌های دلسوزانه ایشان در جریان واقعه کربلا، به‌عنوان روز پرستار نامگذاری شده است.

علیرضا نیکبخت نصرآبادی؛ استادتمام پرستاری و رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران که تألیف و ترجمه حدود ۲۰ کتاب و بیش از ۱۲۰ مقاله علمی انگلیسی و فارسی را در کارنامه علمی خود دارد، همزمان با روز پرستار در گفت‌گو با خبرنگار ایبنا، ضمن تشریح وضعیت تالیف و ترجمه کتاب‌های پرستاری همگام با علم روز دنیا، به جایگاه علمی پرستاری ایران در سطح بین‌الملل اشاره کرد.

نویسنده کتاب «پرستاری شاهد محور»، با اشاره به تحول در وضعیت کتاب‌های پرستاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بیان کرد: بعد از انقلاب، وضعیت تدوین و انتشار کتاب‌های پرستاری در نظام پرستاری کشور ایجاد شد. تا پیش از سال 1365 هیچ کتاب تخصصی پرستاری که توسط پرستاران نوشته شده باشد، وجود نداشت. از این سال به بعد در حوزه ترجمه هم اتفاق بسیار خوبی رخ داد و کتاب‌های مرجع دنیا به تدریج به فارسی برگردانده

شدند. به مرور با ارتقای تحصیلات تکمیلی در این رشته، آثار تألیفی و ترجمه‌های بیشتری را در شاخه‌های مرتبط با پرستاری شاهد بودیم.

عضو شورای سیاستگذاری معاونت پرستاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، درباره دلیل استفاده بیشتر از کتاب‌های ترجمه شده پرستاری در برخی مقاطع دانشگاهی، افزود: برای برخی سطوح تحصیلی و شاخه‌های درسی همچون فیزیولوژی، فارماکولوژی، انگل‌شناسی و علوم پایه، غالبا کتاب‌های ترجمه شده مورد استفاده قرار می‌گیرند، چون براساس علم روز دنیاست و نیازی به بازنویسی نیست. البته با توجه به فروش بالای کتاب درسی، برخی ناشران هم به سمت چاپ کتاب‌های ترجمه تمایل دارند. در برخی بخش‌های نشر همچون کتاب‌های کمک‌درسی کنکور هم یک بازار کاذب ایجاد شده است.

نیکبخت نصرآبادی با اشاره به تحول محتوایی در کتاب‌های پرستاری در سال‌های اخیر، گفت: بعد از ایجاد مقطع دکترای پرستاری در دانشگاه‌های معتبر ایران و تربیت فارغ‌التحصیلان دکترای پرستاری، در حوزه نشر هم انقلاب دیگری رخ داد و کتاب‌ها به سمت نظریه‌پردازی و تولید محتوای فلسفی و زیربنایی در حوزه پرستاری متمایل شد. به‌نظرم روند تولید کتاب‌های پرستاری از ترجمه به سمت تألیف در حال تغییر است، حتی در زمینه نظریه‌پردازی. اما مخاطب این کتاب‌ها، عامه پرستاران نیستند، بلکه مخاطب آن‌ها طیف آکادمیک پرستاری است.

نویسنده کتاب «اس‍ت‍ع‍ان‍ت ب‍ه ق‍رآن ک‍ری‍م در ش‍ف‍ای ج‍س‍م‍ان‍ی»، درباره توجه به فلسفه نامگذاری روز تولد حضرت زینب (س) به‌عنوان روز پرستار، اظهار کرد: ما روز پرستار را از روز بین‌المللی آن که سالروز تولد فلورانس نایتینگل است به روز تولد حضرت زینب (س) تغییر دادیم. این‌کار، فلسفه و معنای خاصی دارد و وظیفه ماست که فرای ظواهری که مطرح می‌شود، در این زمینه روشنگری کنیم که زیربنای فکری نامگذاری این روز چه بوده و این فلسفه باید در جامعه پرستاری و دانشگاهی ما نهادینه شود. مقام حضرت زینب (س)، جدا از جنبه سمبولیک، وجهه هدایت‌گری هم دارد.

وی در ادامه، جایگاه پرستاری ایران را در دنیا خوب توصیف کرد و افزود: اکنون دانشگاه علوم پزشکی تهران در میان 600

دانشگاه برتر دنیا قرار دارد و دانشکده پرستاری هم از این دایره جدا نیست. فارغ‌التحصیلان ما در پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا مشغول به‌کار می‌شوند و کار فارغ‌التحصیلان پرستاری ایران را همه دنیا قبول دارند. در حال حاضر، 76 دانشجوی بین‌المللی از 12 کشور دنیا در مقاطع ارشد و بیشتر دکترا در دانشکده پرستاری و مامایی مشغول به تحصیل هستند.

رئیس دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفت: از لحاظ استانداردهای قابل‌قبول آموزشی، هیچ‌چیز کم نداریم و از کشورهای منطقه خیلی جلوتریم. اما بحث آموزش و جایگاه حرفه‌ای پرستاران در محیط کار، دو مقوله متفاوت است. اینکه چرا بهترین فارغ‌التحصیلان ما در بالین بیمار و محیط کار، آن اثرگذاری لازم را نداشته و چرا انگیزه بالایی ندارند را باید در عوامل مختلفی جست‌وجو کرد که دریافتی کم به نسبت سختی کار و مسائل روحی و معنوی ازجمله آن‌هاست. این موضوع که چرا بهترین آموزش را ارائه می‌دهیم و بهترین پرستار را تربیت می‌کنیم، ولی این افراد در عمل و محیط کار در سطح پایین‌تری هستند، با یک سری سازوکارها قابل‌حل است. نقش‌آفرینی پرستاران باید بهتر دیده و ارزش‌گذاری شود.

نویسنده کتاب «پایش‌های پیشرفته پرستاری»، با اشاره به تبادل علمی بین استادان و دانشجویان ایرانی با دیگر کشورها، ادامه داد: در حوزه مشارکت اعضای هیأت علمی در برنامه‌های بین‌المللی، تسهیلاتی در اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود تا با کمک مالی دانشگاه، سالی یک‌بار بتوانند در کنفرانس‌های بین‌المللی شرکت کنند؛ این استادان مورد تشویق و حمایت هم قرار می‌گیرند. همچنین در مقاطع مختلف زمانی، به درخواست کشورهای همسایه و منطقه، کارگاه‌های خوبی برگزار می‌شود. حرکت در مسیر برنامه‌های آموزشی مشترک، یکی از کارهایی است که دنبال می‌کنیم.

نیکبخت نصرآبادی در پایان درباره چاپ کتاب‌های استادان و پژوهشگران و همچنین فعالیت کتابخانه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، بیان کرد: هرساله کتاب‌های زیادی نوشته اعضای هیأت علمی دانشگاه از سوی ناشران معتبر به چاپ می‌رسد. در کریدور دانشکده نیز ویترین‌هایی از تازه‌های نشر این حوزه قرار گرفته است. کتابخانه دانشکده نیز به‌عنوان کتابخانه برتر دانشگاه معرفی و تقدیر شده است. در این کتابخانه در کنار کتاب‌های چاپی فارسی، بهترین منابع لاتین و الکترونیک نیز در دسترس پژوهشگران قرار دارد. سالانه تا 65 میلیون تومان کتاب برای کتابخانه خریداری می‌شود. همچنین کتاب‌ها به‌طور مرتب بروزرسانی شده و حتی کتاب‌های 10 سال پیش جداسازی می‌شود.