ناشران دفاع مقدس شرایط مطلوبی ندارند

امیر سرتیپ حمیدرضا گرامی؛ رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در حاشیه بازدید از سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با حضور در تحریریه خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، بیان کرد: پدیده نمایشگاه بین‌المللی کتاب، به‌نظر من نعمتی است که نباید نادیده گرفته شود، ولی در مورد مکان آن، به‌نظرم شهر آفتاب مناسب‌تر است.

وی ادامه داد: آماری را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دیدم که از سال 1357 تاکنون، نزدیک به یک میلیون اثر تولید شده که سهم حوزه دفاع مقدس، نزدیک به 20 هزار عنوان بوده است. نمی‌خواهیم به ناشران و نویسندگان سالهای پیش و ابتدایی انقلاب خرده بگیریم، ولی در این سالها قدرت تولید با هم‌افزایی ایجاد شده در حوزه فرهنگی، خیلی خوب بوده است، اما در این میان مشکلی به نام موازی‌کاری وجود دارد در حالی‌که در قالب مجموعه‌های متشکل خیلی کارها می‌توان انجام داد. طرحی را درنظر داریم که اگر امکان‌پذیر شود از دوره آینده بتوانیم کل ناشران حوزه دفاع مقدس را با یک دکوراسیون علمی و زیبای نظامی در یک بخش تجمیع کنیم. اینگونه مشخص می‌شود که چقدر تعداد ناشران فعال در این حوزه زیاد است. در شکل فعلی این تعداد پراکنده شده و به چشم نمی‌آید، درحالی‌که 56 نشر، عدد قابل‌توجهی است.

امیر سرتیپ گرامی، تصریح کرد: امسال موفق نشدیم این همگرایی را ایجاد کنیم، اما گمان می‌کنم با این ایده، ناشران حوزه دفاع مقدس، بهتر دیده می‌شوند. چون تحقیقات و آثار تحقیقی بسیار ارزشمندی در حوزه ارتش‌های جهان داریم و دانشگاه‌های نظامی ما دارای برندهای بالایی هستند. مثلا دانشگاه افسری ارتش، چند سال از دانشگاه تهران قدیمی‌تر است. دانشگاه امام حسین (ع) سپاه پاسداران و دانشگاه امین نیروی انتظامی، فوق العاده تحقیقات علمی و ترجمه‌های خوبی دارند. محقق شدن این ایده، یک همکاری و همگرایی با ناشران این حوزه و در سطح کلان با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را می‌طلبد.

اُفت چشمگیر شمارگان کتاب

رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، با اشاره به سطح کمی و کیفی کتاب‌‌ نیز افزود: به‌طور کلی، کتاب‌ها از نظر کمی حداقل ازنظر شمارگان خیلی افت داشته است. تعداد تالیفات براساس آخرین آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نزدیک یک میلیون رسیده، ولی به همین نسبت، جمعیت، مراکز و موسسات علمی و فرهنگی ما هم رشد کرده‌اند. به نسبت افزایش تولید، اما شمارگان پایین آمده است. در زمینه ناشران دفاع مقدس، با قاطعیت می‌گویم که شرایط مطلوبی ندارند، چون از آنها حمایت چندانی نمی‌شود و شاید مسئولیتش با من باشد، ولی متغیرهای تاثیرگذار زیادی وجود دارد. حدود 160 ناشر با ما همکاری دارند و هرساله یک نمایشگاه تخصصی دفاع مقدس نیز در یکی از استان‌ها برگزار می‌کنیم.

وی گفت: دفاع مقدس یک انتقال فرهنگ است. یک فرهنگ تاکید شده است که نباید بگذاریم از بین برود. برنامه‌ریزی شده تا این فرهنگ فراموش شود. یک بار در 1917 و در جریان جنگ جهانی اول، بخشی از تاریخ ما حذف شده است. سه تا چهار میلیون ایرانی کشته شدند، ولی تاریخ آن بسیار دودآلود است. رهبری در جلسه‌ای که خدمت ایشان بودیم، در فرمایشات خود گفتند که برنامه‌ریزی شده تا این قسمت از تاریخ ما را حذف کنند و اگر شما وارد کار نشوید، آنها دست به‌کار می‌شوند. البته در چند سال اخیر، آمارهای ما حداقل حاکی از این است که ما رشد چند برابری داشته‌ایم. یعنی در 20 سال گذشته، تولیداتمان به اندازه سه سال گذشته نیست.

در حوزه خاطره وضعیت خوبی داریم

امیر سرتیپ گرامی، اظهار کرد: از نظر کیفی، در حوزه خاطره وضعیت خیلی خوبی داریم، به‌ویژه در زمینه خاطرات شهدای رزمنده. در حوزه شعر هم وضعمان بد نیست، اما در حوزه داستان و به‌ویژه رمان‌های قوی، باید خیلی کار کنیم. لازمه آن هم حمایت از ناشران و نویسندگان این حوزه است. در این زمینه از سال گذشته در 17 استان، کارگاه‌های آموزشی راه افتاد و کتاب «پلاک هشت» به‌عنوان یک منبع آموزشی در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. نویسندگان خوب و آثاری خوبی داریم که برای بهتر دیده شدن، نیاز به حمایت دارند. کتاب‌های زیادی آماده چاپ داریم که سال گذشته به دلیل مشکلات اقتصادی و انقباض مالی دولت و از ابتدای امسال به دلیل حادثه جاری شدن سیل در برخی استان‌ها و خسارت‌های فراوان ناشی از آن، موفق به چاپ آن‌ها نشده‌ایم . البته با خسارت را نوید این می‌بینیم که اشکالات را اصلاح و به جلو حرکت کنیم.

رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس در ادامه تاکید کرد: در سال 1397، در حوزه دفاع مقدس 903 اثر از سراسر کشور تولید شد که بیشترشان خاطره بود و چند رمان و داستان خوب و چندین کتاب شعر و کودک نیز در بین آن‌ها وجود داشت. بنیاد امسال با 300 عنوان کتاب در نمایشگاه کتاب تهران حاضر شده است. از 18 استان کتاب فرستاده شده و برخی استان‌ها همچنان در تلاش‌اند تا کتاب‌های خود را ارسال کنند. بیشتر استان‌ها به سمت تخصصی شدن پیش می‌روند، مانند استان مرکزی که روی ژانر کودک تمرکز کرده است.

ترجمه علمی و هدفمند آثار دفاع مقدس

وی افزود: در سال گذشته برخی کتاب‌هایمان را به دیگر زبان‌ها ترجمه کردیم که «آب» یک نمونه از آنهاست که به انگلیسی ترجمه شده و مورد تایید ناشر خارجی نیز قرار گرفت. فقط صرف برگردان کردن کتاب به یک زبان دیگر کافی نیست، بلکه باید به فرهنگ کشورهای مقصد توجه داشت تا کتاب را بفهمند. حتی باید به استفاده از واژگان متناسب با فرهنگ آنها توجه کرد. در کارهای ترجمه خود به این موارد دقت می‌کنیم. در این زمینه امسال در یک همکاری مشترک با دانشگاه آزاد اسلامی، بنا داریم 50 اثر را با این ویژگی‌ها ترجمه کنیم.

امیر سرتیپ گرامی در ادامه درباره بحث آئین‌نامه نظارت بر نشر این مرکز که واکنش‌هایی را درپی داشته، گفت: برخی دوستان بیان می‌کنند که این آئین‌ما عین سانسور و تحریف است؛ واقعا اینطور نیست. برخی خیلی راحت بر همه چیز خط بطلان می‌کشند. نقد ایرادی ندارد، ولی اینکه کل کار را زیر سوال ببریم، خوب نیست. هدف ما از تدوین این آئین‌نامه این بود که اصلا آئین‌نامه‌ای در زمینه نظارت بر نشر حوزه دفاع مقدس وجود نداشت. این سند براساس قوانین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، تنظیم شد. هدف ما سانسور نیست، بلکه جلوگیری از تحریف است. بررسی این موضوع نیاز به یک بحث و نشست کارشناسی و جدی دارد.