کتابی که چالش‌برانگیزترین خاطرات دیپلمات مصری و مشکلات سازمان ملل متحد را مطرح می‌کند

حسین طالشی‌صالحانی، رئیس مرکز نشر وزارت امور خارجه به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: در نمایشگاه امسال 45 عنوان کتاب چاپ نخست در حوزه مطالعات منطقه‌ای، تاریخی، روابط بین‌الملل، علوم سیاسی، امور کنسولی، دیپلماسی و مباحث حقوقی عرضه می‌شود و برخی از این کتاب‌ها طی مراسمی با حضور مسئولان وزارت امور خارجه در سرای اهل قلم نمایشگاه رونمایی خواهد شد.

وی با اشاره به برخی از عناوین کتاب‌های جدید افزود: «امور کنسولی و دیپلماسی»، «جستارها- واقعه گلستان»، «راهبرد جاده ابریشم»، «دیپلماسی شهری»، «روابط سیاسی ایران و اسپانیا»، «در گذر ایام –خاطرات دکتر گواهی»، «جستارهای روابط خارجی ایران-ایران و جنگ جهانی»، «فهرست اسناد و مدارک آرشیوی»، «مجموعه مطالعات تاریخی ایران و جاده ابریشم»، «جستارهای روابط خارجی ایران»، «قاجار1»، «قاجار 2»، «افشاریه و زندیه»، «مجموعه مقالات کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران» نام کتاب‌هایی است که در نمایشگاه ارائه شده است.

رئیس نشر وزارت امور خارجه ادامه داد: «پاکسازی اسناد و آسیب‌های زیستی»، «نظریه‌های غیرغربی روابط بین‌الملل»، «گفت‌و‌گوی تمدن‌ها خاطرات دکتر صدر»، «سایبر دیپلماسی»، «دیباچه نظریه سیاسی»، «کتابنامه سیاست خارجی(دوجلدی)»، «آیین تشریفات»، «فراز و فرودهای توسعه در آمریکای لاتین»، «دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران»، «سیاست خارجی روسیه»، «چهار سال آنسوی ارس- خاطرات آقای پاک آیین»، «پنج قرن تعامل ایران و اتریش»، «فهرست عمومی دستنویسی‌های فارسی مربوط به آسیای مرکزی»، «مدل آلمانی توسعه»، «روابط خارجی ایران و بلغارستان» و «پژوهش‌های موضوعی در روابط بین‌الملل مسیرهای ستیزه و همکاری» بعضی دیگر از آثار این نشر در نمایشگاه هستند.

طالشی در معرفی اجمالی کتاب «ديپلماسي اقتصادي جمهوري اسلامي ايران: روندها و تحولات، فرصت‌ها و چالش‌هاي پس از توافق هسته‌ای» اظهار کرد: این کتاب تاليف مرتضي دامن‌پاك جامی در 885 صفحه و در قطع وزيری است. دیپلماسی اقتصادی به مفهوم اولويت يافتن اهداف و موضوعات اقتصادي در سياست خارجي، يكي از ابزارهاي مهم در پيشبرد اهداف بلندمدت رشد و توسعه اقتصادي كشورها به حساب می‌آيد و به عنوان نقطه تلاقی دیپلماسی و فعالیت‌های اقتصاد ملی و بین‌المللی و فصل مشترک بین منافع اقتصاد ملی و سایر منافع سیاسی امنیتی و فرهنگی یک کشور در سطح نظام اقتصاد سیاسی جهان تعبیر می‌شود.

به باور نويسنده كتاب، جمهوری اسلامی ايران نيز به منظور تحقق اهداف توسعه اقتصادي خود نيازمند بهره‌گيري بيشتر از امكانات و ظرفيت‌هاي داخلي در عرصه تعاملات اقتصادي جهان با استفاده از ابزارهاي سياست خارجي است. برخورداري از موقعيت برجسته جغرافيايي، منابع سرشار زیر زمینی (به ويژه نفت و گاز) و نيروي انساني جوان و تحصیل‌کرده، ايران را به يك كشور مهم و ذي نفوذ در منطقه غرب آسيا و تاثير‌گذار در جهان تبديل كرده است.

وی ادامه داد: ايران با اتكاء به اين ويژگي‌های ممتاز، در دو تا سه دهه گذشته براي افزايش اقتدار ملي و تحكيم قدرت منطقه‌اي خود تلاش کرده و مترصد آن بوده است که به محور ترانزيت كالا، خدمات و مسافر در منطقه تبديل شود تا از اين طريق جايگاه و سهم مناسبي را از اقتصاد و تجارت جهاني نصيب خود ساخته و از وابستگي مزمن به درآمدهاي نفتی رهايي يابد. به همين دليل، موضوع ديپلماسي اقتصادي و استفاده از ابزارها و ظرفيت‌هاي سياست خارجي براي پيشبرد اهداف توسعه ملي در دولت‌هاي مختلف پس از جنگ تحميلي كمابيش مورد توجه قرار گرفت و در برنامه هاي توسعه كشور نيز انعكاس يافت.

وی افزود: کتاب «5 سال در کاخ شيشه‌ای»، خاطرات دکتر پطرس پطرس غالی، دیپلمات مصری و ششمین دبیرکل سازمان ملل متحد است، این کتاب، خاطرات دوران دبیرکلی ایشان در سازمان ملل متحد طی بازه زمانی ژانویه 1992 تا دسامبر 1996 میلادی را در برمی‌گیرد. کتاب مذکور از سوی دکتر حسین مهتدی، استادیار دانشگاه خلیج‌فارس ترجمه شده است. پطرس غالی که به‌عنوان اولین دبیرکل سازمان ملل از منطقه خاورمیانه به‌شمار می‌رود، در این کتاب ابتدا به نحوه انتخابش به عنوان دبیرکل سازمان ملل اشاره می‌کند و در ادامه ضمن بیان اقداماتی که در زمینه انجام اصلاحات سازمانی و اداری سازمان ملل انجام می‌دهد به موضوعاتی می‌پردازد که طی آن سال‌ها با آنها مواجه بوده و به گفته خودش جزو چالش‌برانگیزترین، سخت‌ترین و محتمل‌ترین مشکلات سازمان ملل متحد بوده است.

مسایلی همچون بحران بوسنی و هرزگوین، وضعیت کشورهای آفریقایی، مباحث مربوط به جهان عرب با رژیم صهیونیسیتی، بحران عراق و چالش‌های نهادینه کردن دموکراسی در برخی از کشورهای عربی و آفریقایی و غیره. از آنجا که پطرس غالی به دلیل استفاده ایالات‌متحده از حق وتو از انتخاب مجدد به‌عنوان دبیرکل برای چهار سال دوم بازماند، لذا پخش‌های پایانی کتاب به بررسی حضور نداشتن وی در سازمان ملل متحد به عنوان دبیرکل اختصاص دارد و به گفته پطرس غالی، او تنها دبیرکل سازمان ملل متحد هست که به حقش برای انتخاب مجدد برای دوره دوم نرسید.

رئیس نشر وزارت امور خارجه ادامه داد: کتاب «امور کنسولی و دیپلماسی» توسط جان‌ملیسن و آنامارفرناندز ویراستاری شده‌ و از سوی محمود ادیب ترجمه شده و در سال 1398 از سوی اداره چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه به چاپ رسیده است. این کتاب به تحلیل ماهیت چند وجهی بعد کنسولی دیپلماسی در روابط بین‌الملل می‌پردازد و به فهم خواننده از مفاهیم کلیدی امور کنسولی و چالش‌های کنسولی که سه قدرت بزرگ ایالات‌متحده آمریکا، روسیه و چین با آن مواجه هستند و همچنین ریشه‌‌های تاریخی نهاد کنسولی در اروپا کمک می‌کند. کتاب با تشریح این موضوع که چگونه می‌توان امور کنسولی را در بستر گسترده‌تر رویه دیپلماتیک و بالعکس درک کرد، حوزه‌های نوینی را در زمینه مطالعات دیپلماتیک می‌گشاید؛ به گونه‌ای که مطالعه مغفول واقع شده نهاد کنسولی بتواند فهم خواننده را از دیپلماسی معاصر بهبود بخشد.

وی با اشاره به این‌که کتاب اهمیت بسیاری دارد توضیحاتی را در این زمینه ارائه داد و گفت: گئورگیو پورزیو، رئیس واحد مرکز وضعیت مشترک اروپا وابسته به شورای اتحادیه اروپا معتقد است، این اثر کامل و انتقادی مرجع اصلی در امور کنسولی محسوب می‌شود و همه افراد ذیربط این حوزه لازم است آن را مطالعه کنند. همچنین جی. آر. بریج، استاد مدعو سیاست بین‌الملل در دانشگاه لستر انگلستان معتقد است، کتاب فضای یک مشارکت ارزشمند در آن را مهیا می‌کند و کتاب دارای مقدمه‌ای قابل فهم و جزئیاتی جالب و غنی و حقیقتا محرک ذهن است.

طالشی‌صالحانی در شرح کتاب «پژوهش‌های موضوعی در روابط بین‌الملل، مسیرهای ستیزه و همکاری» تالیف گلن هاستد، دونا ال. لیبکر و ووگنپی. شانون گفت: این کتاب از سوی اصغر دستمالچی ترجمه شده است. این کتاب اگرچه به همه قضایای مهم جهانی نمی‌پردازد، اما گزینشی است از چندین موضوع که در تمامی آن‌ها به نحوی آمریکا و تا حدودی زیادی اروپا دخالت داشته‌اند؛ چه رویداد‌های طبیعی و چه بلایا و فجایعی که ناشی از اعمال انسانی است.

وی ادامه داد: این کتاب به سه حوزه امنیت نظامی، امنیت اقتصادی و امنیت انسانی پرداخته است. نویسندگان اثر از استادان دانشگاهی به شمار می‌روند که در حوزه تخصصی خود صاحب تجربه و دانش هستند؛ تز اصلی اثبات اینکه در هر مساله بین‌المللی، دو پدیده ستیزه و همکاری وجود دارد. کتاب بر جنبه آموزشی و پژوهشی درباره امور بین‌المللی تأکید دارد و در تحلیل هر موضوع نگاهش از سوابق و زمینه مشکل آغاز می‌شود و دیدگاه‌های مرتبط را تبیین می‌کند تا دانشجویان را به عنوان مخاطبان اصلی هدایت کند و با پرسش‌های مناسب، نظرگاه انتقادی آنان را برانگیزد.