به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ هژیر فتحی: سال 1401 روزهای پایانی خود را طی می‌کند، وقتی به سال 1401 نگاه می‌کنیم هنرمندان مطرحی را در این سال از دست داده‌ایم و همین بهانه خوبی است که به سراغ درگذشتگان هنر در سال 1401 برویم و از آن‌ها یادی کنیم. امیدواریم روح همه بزرگان این عرصه قرین رحمت الهی قرار بگیرد.

جلال مقامی – دوبلور

جلال مقامی دوبلور، گوینده، مدیر دوبلاژ و بازیگر ایرانی بود. جلال مقامی به دلیل اجرای برنامه «دیدنی‌ها» در بین مردم شهرت داشت.
جلال مقامی در دوم مرداد ۱۳۲۰ در تهران و در خانواده‌ای اهل کاشان زاده شد. فعالیت هنری را از سنین نوجوانی با بازی در تئاتر شروع کرد و سپس به تشویق حیدر صارمی از سال ۱۳۳۷ وارد عرصه دوبلاژ شد.
وی از سال ۱۳۴۴ در فیلم‌های سینمایی به ایفای نقش پرداخت و مدیریت دوبلاژ را از سال ۱۳۴۵ آغاز کرد.
جلال مقامی همسر رفعت هاشم‌پور، دوبلور پیشکسوت سینما و تلویزیون، و همچنین دایی شراره حضرتی، دوبلور، است.
جلال مقامی از سال ۱۳۶۲ به مدت ۱۲ سال اجرای برنامه دیدنی ها به تهیه کنندگی غلامحسین میرزاده را برعهده داشت. این برنامه در آن سال‌ها که با دوران جنگ هشت‌ساله همزمان بود، روزهای یکشنبه از شبکه دو پخش می‌شد و با اجرای جلال مقامی به یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در ایران تبدیل شد.
دوبله منحصربه‌فرد او در سریال لبه تاریکی یکی از شاهکارهای مقامی است. از مشهورترین آثار مقامی می‌توان به گویندگی‌اش در آثاری چون «لورنس عربستان به جای عمر شریف»، «شکوه علفزار»، «ارتش سری»، «پوآرو»، «شرلوک هلمز»، «هشدار برای کبری ۱۱ به جای سمیر» اشاره کرد. او در باب دوبلوری و آینده آن در ایران می‌گوید:
«بگذارید واقعیت را بگویم که با ادامه روند فعلی چند سال آینده شاهد این اتفاق خواهیم بود که دوبله ایران از جایگاه رفیع خود را به سطح نازلی برسد.»
جلال مقامی عصر پنجشنبه ۵ آبان ۱۴۰۱ در اثر ایست قلبی درگذشت. مراسم تشییع پیکر زنده یاد جلال مقامی صبح یکشنبه هشتم آبان ماه از مقابل خانه هنرمندان ایران برگزار و پیکر او در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

شهروز ملک آرایی – دوبلور و بازیگر 


شهروز ملک‌آرایی دوبلور و بازیگر ایرانی بود. او در خانواده ای مذهبی که نمایندگی علمای قم در ملایر را به عهده داشت به دنیا آمد و در سال ۱۳۳۳ در ۱۳ سالگی به پیشنهاد یکی از دوستان خانوادگی‌اش به تهران آمد. وی دوران ابتدایی و راهنمایی تحصیل خود را در مدرسۀ وحید در خیابان شوش تهران به تحصیل پرداخت.
ملک‌آرایی پس از ورود به تهران برای حضور در فعالیت‌های فرهنگی و هنری جامعۀ تئاتر باربد به اسماعیل مهرتاش معرفی شد. او در آنجا ابتدا رشته آواز و سپس بازیگری تئاتر را در پیش گرفت. گویندگی ملک‌ آرایی شامل نقش کاپیتان لینچ در کارتون ماجراهای گالیور و آقای ووپی در پویانمایی تنسی تاکسیدو می‌شود.
در دهه ۵۰ به دلیل کمبود دستمزد عده ای از دوبلورها اعتصاب کردند و خواستار بررسی وضعیت خود شدند یکی از این دوبلورها ملک آرایی بود. اما برخی از هنرپیشگان رادیو و تئاتر از جمله اکبر زنجان پور با همان دستمزد دعوت به کار دوبله شدند و اعتصابات را شکستند. پس از آن در دهه‌های اخیر نیز مجدداً دست به اعتصاب زدند و این‌بار دوبلورهایی چون چنگیز جلیلوند اعتصابات را شکستند و به سرانجام نرسید.
 
عباس منتجم شیرازی- خواننده محلی و بازیگر 

عباس منتجم شیرازی (زاده ۱۳۱۴ در شیراز – درگذشته ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ در اصفهان) خواننده و بازیگر اهل ایران بود. او در دهه ۱۳۴۰ با خواندن ترانه‌های محلی به شهرت رسید و به بازیگری در سینما نیز پرداخت. وی برای نخستین بار، ترانه فولکلور واسونک شیرازی را در یک فیلم سینمایی اجرا کرد. او نخستین کسی است که برای شهر شیراز ترانه خواند و ترانه فولکلور واسونک شیرازی را برای نخستین بار در یک فیلم سینمایی اجرا کرد و به گوش مخاطبان رساند.
او پس از انقلاب ۱۳۵۷ در محله سعدیه شیراز، در یک داروخانه مشغول به کار شد. وی در زمان جنگ ایران و عراق در عملیات والفجر ۸ حضور داشت و از ناحیهٔ سر مورد اصابت ترکش خمپاره قرار گرفت و دچار آسیب دیدگی جدی شد. او بعدها به اصفهان رفت و به همراه پسرش تا پایان زندگی در آن شهر ماند.
کتاب از گشایش تا نوا به کوشش فرشته اسدپناه از زندگی‌نامه عباس منتجم شیرازی گردآوری شده‌ استعباس منتجم شیرازی، ۲۲ مرداد ۱۴۰۱ در اصفهان درگذشت.
 
توران مهرزاد - بازیگر پیشکسوت تئاتر، دوبلور

توران مهرزاد با نام اصلی فاطمه بزرگمهری‌راد، بازیگر پیشکسوت تئاتر، دوبلور و گوینده‌ی رادیوی اهل ایران بود.
با نام اصلی فاطمه بزرگمهری راد، سال ۱۳۰۹ در تهران متولد شد و خواهر ایران بزرگمهری راد دوبلور می‌باشد. او فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۲۳ در عرصه تئاتر زیرنظر عبدالحسین نوشین آغاز کرد و از بازیگران اصلی گروه نوشین در تئاتر فردوسی و تئاتر سعدی بوده‌است. وی بازی در نمایش‌های رادیویی را از سال ۱۳۳۵، فعالیت در دوبله را از سال ۱۳۳۸، بازی در سینما را از سال ۱۳۴۷ با فیلم تنگه اژدها به کارگردانی سیامک یاسمی و بازی در تلویزیون را از سال ۱۳۵۲ آغاز کرد. او اولین گوینده زنی بود که در رادیو دعای صبحگاهی خوانده است.
او در فیلم های مهمی چون لیلا ، پری ، قرمز و ... نقش آفرینی کرده بود و آخرین نقش آفرینی اش در تله فیلم حبیب به کارگردانی داریوش یاری در سال ۱۳۸۹ بود.
 
شهلا ناظریان – دوبلور 

شهلا ناظریان صداپیشه، مجری رادیو و بازیگر اهل ایران بود. شهلا ناظریان در سال ۱۳۲۶ در تهران متولد شد و به تشویق مادرش از سال ۱۳۴۱ و همزمان با تحصیل در دبیرستان وارد عرصه دوبله شد. او در ابتدا با نقش‌های کوتاه زیر نظر عطاءالله کاملی، سعید شرافت و محمدعلی زرندی گویندگی را آغاز کرد و سپس به پیشنهاد روبیک در استودیو دماوند به‌مدت ۵ سال مشغول شد و به‌خاطر استعدادش خیلی زود به عنوان گوینده نقش‌های اول مورد توجه مدیران دوبلاژ قرار گرفت.
او همسر حسین عرفانی، دوبلور و بازیگر و دخترعموی ایرج ناظریان، دوبلور ایرانی است. دخترش مهسا عرفانی نیز در دوبله فعالیت دارد. او از اواسط دهه هشتاد و پس از بیماری، به ندرت گویندگی می‌کرد و به عنوان مدیر دوبلاژ مشغول به کار بود.
شهلا ناظریان ۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ در سن ۷۴ سالگی براثر ایست قلبی درگذشت. پیکر وی روز چهارشنبه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۱ در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

حسن ناهید – نوازنده نی

حسن ناهید موسیقی‌دان و نوازنده نی اهل ایران بود. در سال ۱۳۴۱ توسط حسین قوامی به برنامه گلها دعوت شده و همکاری خود را در این برنامه آغاز نمود. او در فرهنگ و هنر نیز با ارکستر فرامرز پایور شرکت نمود که بیست سال این همکاری ادامه یافت. حسن ناهید درباره شیوه کار خود می‌گوید: «من هیچ وقت از زنده‌یاد کسایی تقلید نکردم و دنبال کار خودم رفته‌ام» در سال ۱۳۹۲ مدرک درجه یک هنری به حسن ناهید اعطاء شد. او در بیست و یکمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر در سال ۱۳۸۴ مورد تقدیر قرار گرفت.
ناهید طی مصاحبه‌ای در اردیبهشت ۱۳۹۷ اظهار داشت از سه، چهار سال پیش و به دلیل انجام جراحی ایمپلنت، دیگر قادر به نی‌نوازی نیست. سرانجام وی پس از مدتی بیماری در شامگاه پنجشنبه ۲۷ بهمن ۱۴۰۱ در خانه‌اش درگذشت. پیکر وی روز دوشنبه ۱ اسفند با حضور جمعی از هنرمندان موسیقی ایران از تالار وحدت به قطعه هنرمندان بهشت زهرا منتقل شد.

محمد جواد نظری گلپایگانی – بازیگر 

محمد جواد نظری گلپایگانی تهیه‌کننده و بازیگر اهل ایران بود. وی با بازی در نقش آتقی در سریال آینه عبرت معروف شد. جواد گلپایگانی تهیه کننده دو فیلم «شیلات» و «نقطه ضعف» است.
جواد گلپایگانی در سال ۱۳۸۰ با یک عابر پیاده تصادف کرد، خانواده متوفی بدون گرفتن دیه اعلام رضایت کردند ولی مجدداً تصادف کرد و تصادفش منجر به جرح شد و گلپایگانی به زندان رفت. گلپایگانی گفته زندانی شدن، باعث شد نتواند متولی اموالش باشد و برای بدهی‌ها سال‌ها در زندان ماند. در بهمن ۱۳۹۳ اعلام شد که با کمک ستاد دیه و خیرین گلپایگانی همه بدهی‌های او داده شده و او از زندان آزاد شده‌است.
جواد گلپایگانی ۱۴ اسفند ۱۴۰۱ بر اثر سکته قلبی در سن ۷۱ سالگی درگذشت.

سیاوش نورپور- آهنگساز 

سیاوش نورپور آهنگساز، مدرس موسیقی، نوازنده تار، سه‌تار و تنبور کُرد اهل ایران بود. تصنیف «مردانِ خدا» از آثار او است. وی همچنین بنیان‌گذار و سرپرست گروه موسیقی مشتاق بود.
سیاوش نورپور ۲۸ آذر سال ۱۳۲۸ در محله فیض‌آباد کرمانشاه متولد شد. او در سال ۱۳۵۸ با همراهی و نظارت مسعود زنگنه در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، گروه تنبورنوازان را تشکیل داد و تصنیف «باز هوای وطنم آرزوست» را که از ملودی‌های دراویش قادری کردستان بود، در آواز بیات اصفهان تنظیم و با صدای حشمت‌الله لرنژاد ضبط کرد. پس از آن به مدت ۱۰ شب، همراه با گروه تنبورنوازان به خوانندگی سید جلال‌الدین محمدیان در تالار وحدت تهران به اجرای برنامه پرداخت.
سیاوش نورپور ۲۶ تیر ۱۴۰۱، پس از یک دوره بیماری در کرمانشاه درگذشت. پیکر او ۲۷ تیر ۱۴۰۱، در قطعه هنرمندان باغ فردوس کرمانشاه به خاک سپرده شد.

اصغر یوسفی نژاد- کارگردان و فیلمنامه نویس

اصغر یوسفی‌نژاد کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و منتقد سینما بود. وی سال‌ها در نشریه‌های معتبری مانند مجله فیلم فعالیت داشت. او در سال ۱۳۹۵ با فیلم خانه (اِئو) توجه منتقدین را جلب کرد. آخرین فیلم او، عروسک، از جشنواره فیلم فجر کنار گذاشته شد و تلاش‌های او برای دریافت پروانه نمایش بی‌نتیجه ماند.
مراسم تشییع پیکر این سینماگر، چهارشنبه ۲۳ شهریورماه ساعت ۱۰ صبح از مقابل صداوسیما تبریز انجام و در «وادی رحمت» این شهر به خاک سپرده شد.
 
 
هر چند در سطر سطر این گزارش از مرگ نوشتیم اما غافل نبودیم از آثار گرانقدری که هر کدام از چهره‌های درگذشته هنر برایمان به جای گذاشتند و هر وقت یکی ار آثارشان را مرور کنیم یا چشممان به نامشان بر روی آثارشان بیفتد آنها زنده خواهند بود و به ما راه را نشان خواهند داد تا از میان سطرهای پر دانش و عمیق‌شان باز هم برای اعتلای ایران عزیز قدم برداریم.