به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «بازار نشر دیجیتال کتاب کودک» جمعه ۲۳ اردیبهشت ماه با حضور مسعود نظری‌منش، نایب رییس مجمع ناشران دیجیتال کودک و نوجوان و علی محمدپور، دبیر مجمع ناشران دیجیتال کودک و نوجوان در سرای اهل قلم سالن ناشران کودک و نوجوان در سی‌وسومین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تشکیل شد. 

نظری‌منش درباره بازار نشر دیجیتال کتاب کودک و نوجوان اظهار کرد: تا قبل از کرونا شاید تنها حدود پنجاه درصد کودکان و نوجوانان به ابزاری هوشمند مثل تبلت یا گوشی دسترسی داشتند اما در زمان شیوع کرونا ۹۰ درصد کودکان و نوجوانان به اجبار آموزش و پرورش از ابزاری هوشمند برخوردار شدند. پس ما اکنون بازاری داریم که عطش محتوا دارد اما محتوای کافی نداریم که به این بازار بدهیم. 

وی با اشاره به این‌که باید بپذیریم نشر کاغذی برخی کارکردهای نشر دیجیتال را ندارد و نشر دیجیتال هم برخی کارکردهای نشر کاغذی را ندارد، گفت: به هر حال بازار نشر دیجیتال شکل گرفته و ما نمی‌توانیم این موج را متوقف کنیم؛ بلکه تنها می‌توانیم روی آن سوار شویم. این بازار بزرگی است که متعلق به تولیدکنندگان محتواست. 

نایب رئیس مجمع ناشران دیجیتال کتاب کودک و نوجوان ادامه داد: امروز ابزاری مثل سی‌دی در حال منقرض شدن است و  بسیاری ابزارهای دیگر هم منقرض خواهند شد. سبک تولید محتوا هم در حال استحاله از حالت مکتوب به دیجیتال است.

نظری‌منش با بیان اینکه ۲۵ درصد جمعیت کشور را کودکان و نوجوانان پایین‌تر از ۱۵ سال تشکیل می‌دهند، تاکید کرد: کودک ایرانی نیاز به محتوای دیجیتال دارد و اگر ما به این نیاز پاسخ ندهیم کسی دیگر پاسخ می‌دهد. گاهی باید از یک مزیت صرف‌نظر کنیم تا به مزیتی بزرگتر برسیم و کارکردگرایی یعنی همین. 

نایب رییس مجمع ناشران دیجیتال کتاب کودک و نوجوان ادامه داد: گاهی ممکن است یک مخاطب کتاب کاغذی را به دلیل قیمت بالای آن نخرد اما وقتی می‌بیند قیمت نسخه دیجیتال آن یک دهم قیمت نسخه مکتوب است ممکن است نسبت به خرید آن اقدام کند. یا ممکن است بعضی افراد به دلیل اشباع کتابخانه‌هایشان کتاب مکتوب نخرند اما برای خرید کتاب‌های دیجیتال مشکلی نداشته باشند.

وی با بیان اینکه ما در یک دوره گذار هستیم، تصریح کرد: با نگاهی به آمارها به این قطعیت می‌رسیم که توسعه کتاب‌های دیجیتال باعث رکود بازار کتاب کاغذی نشده است. درواقع توسعه کتب دیجیتال از نظر اقتصادی قطعا به‌صرفه بوده است. نشر دیجیتال از تعداد مخاطبان کتاب کاغذی نکاسته است؛ بلکه تنها مخاطبان بالقوه‌ای را که پیش از این کتاب نمی‌خوانده‌اند تبدیل به مخاطبان بالفعل کرده است. 

نظری‌منش با بیان این‌که یک دسته از کتاب‌ها کارکرد کاغذی ندارند و دسته‌ای دیگر باید کاغذی باشند، عنوان کرد: پس ما برای همه مسائل یک راه‌حل واحد پیشنهاد نمی‌کنیم. این موضوع در بسیاری از مسائل صدق می‌کند. مثلا تا دو سال پیش چقدرها مقاله داشتیم مبنی بر اینکه باید ابزارهای هوشمند را از دسترس کودکان دور نگاه داشت اما با شیوع کرونا ناگهان ورق برگشت و بزرگترها خودشان برای کودکان ابزارهای هوشمند تهیه کردند. بنابراین هیچ نسخه واحدی وجود ندارد که برای همه دردها جواب دهد.

وی در ادامه گفت: دیگر نمی‌توان موج فضای مجازی را انکار یا متوقف کرد. هر ناشری می‌تواند به صورت توامان هم کتاب‌های الکترونیکی و هم کتاب‌های کاغذی تولید کند و به سود بیشتر برسد. همان‌طور که می‌دانیم هزینه های تولید کتاب کاغذی مدام بیشتر و بیشتر می شود. این در حالی است که کتاب کاغذی با کتاب دیجیتال برابر نیست و کتاب دیجیتال امکانات بیشتری دارد. 

در بخش بعدی این نشست، علی محمدپور، دبیر مجمع ناشران دیجیتال کتاب کودک و نوجوان هم با بیان اینکه در چند سال اخیر بازار کتاب دیجیتال ۱۲ برابر شده است، گفت: با این وجود متاسفانه هنوز محتوای کافی به بازار نمی‌آید. طبق آمارها بین تعداد محصولات موجود در یک بازار و تعداد کاربران یا مصرف‌کنندگان بازار رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. وقتی کاربر یا مصرف‌کننده به بازاری می آید که محصولات کافی ندارد، نیاز خود را از جای دیگری برطرف می کند. با وجود اینکه بازار کتاب کودک و نوجوان از تعداد زیادی کتاب برخوردار است، کتاب‌های بازار کتاب دیجیتال کودک و نوجوان با همه ظرفیت‌هایش اندک است. همه منتظرند تا این بازار شکل بگیرد و بعد به آن وارد شوند. 

محمدپور ادامه داد: مقاومتی که در برابر کتاب‌های دیجیتال دیده می‌شود بعضا به دلیل این تصور است که اگر بازار الکترونیک رشد کند با توجه به قیمت های ارزانترش ممکن است روی بازار کتاب کاغذی تاثیر منفی بگذارد. این در حالی است که تجربه در تمام دنیا نشان داده گسترش نشر دیجیتال و افزایش محتوای الکترونیک، بازار کتاب فیزیکی را کاهش نمی‌دهد.
 وی افزود: در امریکا نشر کتاب کاغذی هر سال روند رشد یک تا دو درصدی دارد و این رشد در طول چند سال اخیر افت نداشته است.  این در حالی است که اکنون ۳۳ تا ۳۵ درصد بازار نشر امریکا کتاب الکترونیک است. 

دبیر مجمع ناشران دیجیتال کتاب کودک و نوجوان خاطرنشان کرد: طبق آماری که اتحادیه امریکا هر سال منتشر می‌کند، نه‌تنها در سال‌های اخیر فروش کتاب چاپی در این کشور کم نشده است؛ بلکه در کنار ان فروش کتاب صوتی به شدت بالا رفته است. برداشت کارشناسانشان هم این است که بسیاری از افراد که قبلا کتاب نمی‌خوانده‌اند اکنون کتاب صوتی گوش می‌دهند. یا برخی افراد هم نسخه فیزیکی یک کتاب را می‌خرند و هم نسخه الکترونیک آن را.

وی با اشاره به محاسن کتاب دیجیتال گفت: کتاب دیجیتال در بستری قرار گرفته که امکانات آن قابل قیاس با کتب کاغذی نیست و این هم به نفع مخاطبان است و هم به نفع ناشران. مثلا وقتی در یک پلتفرم کتاب دیجیتال کتابی را می خرید به شما کتاب‌های دیگری را هم که مشابه همان کتاب است به شما پیشنهاد می دهد. این باعث سود بیشتر ناشران خواهد بود. 

محمدپور در پایان گفت: از سوی دیگر برخی از ناشران سنتی هم هستند که با کتب دیجیتال مخالفتی ندارند اما تمایل دارند پلتفرم خود را ایجاد کنند. این افراد به جای فرصت‌شناسی و استفاده از پلتفرم‌هایی که در حال شکل‌دهی به بازار هستند می‌خواهند بازار را خود بسازند. این در حالی است که بازاری را که شکل گرفته است نمی‌توان تغییر داد.