زهیر توکلی در نشست «گفت‌وگو با مخاطب» در غرفه جایزه جلال تاکید کرد که 20 رباعی موجود در مجموعه اشعار خیام به احتمال قوی از آن وی است و 49 رباعی نیز به احتمال 60 درصد متعلق به خیام است و مابقی را به وی نسبت داده‌اند.
زهیر توکلی در غرفه جایزه جلال:
تنها 20 رباعی منسوب به خیام به احتمال قوی از اوست/ درگیری شاعر فیلسوف با مساله جبر و اختیار
این شاعر و پژوهشگر ادبی ادامه داد: خیام از دغدغه اصلی انسان‌ها سخن می‌گوید و در حیرت از مساله مرگ و زندگی است «دارنده چو ترکیب طبایع آراست/ از بهر چه اوفکندش اندر کم و کاست/ گر نیک آمد شکستن از بهر چه بود/ ور نیک نیامد این صور عیب که راست» این دغدغه را بسیاری از ادبا و روشنفکران داشته‌اند و حتی عارفانی از جمله عطار را شاهدیم که اشعار خیامانه دارند. وقتی خیام در اشعارش به حیرتی دهشتناک در مساله مرگ و زندگی اشاره می‌کند تفکر الحادی ندارد و شاعران زیادی از جمله فردوسی دغدغه فلسفه مرگ داشته‌اند.
وی با بیان اینکه خیام دچار حیرت فلسفی و دهشتناک در باب هستی و مرگ بوده است، گفت: دو گونه حیرت داریم یکی حیرت عرفانی که پس از دریافت راز حاصل می‌شود و شامل عشق و عرفان است و دیگری حیرت امثال خیام که دهشتناک و دردآلود است.
توکلی عنوان کرد: اگر خیام دعوت به شادی و شرابخواری می‌کند به این دلیل است که برای دقایقی از این حیرت دهشتناک آسوده شویم.
توکلی تاکید کرد: خیام در زمان خودش به عنوان شاعر شناخته نمی‌شده و بسیاری از بزرگان دیگر حتی مولانا و عطار خود را شاعر نمی‌دانسته‌اند چراکه از راه شعر ارتزاق نمی‌کردند. خیام فیلسوف و ریاضی‌دان بوده و عقل را بر عشق ترجیح می‌داده و بی‌شک موحد بوده و درباب فلسفه اسلامی اندیشه می‌کرده است.
این پژوهشگر ادبی گفت: بر اساس پژوهشی که علی میر فضلی انجام داده از میان 156 رباعی منسوب به خیام تنها 20 رباعی در حقیقت از آن وی است و 49 رباعی نیز به احتمال 60 درصد متعلق به خیام است و مابقی رباعیات اشعار دیگران است.
وی همچنین گفت: خیام بسیار درگیر مساله جبر و اختیار بود و حیرت وی وقتی از دایره کامدن و ماندن ما سخن می‌گفته فلسفی و به نوعی اعتقاد به پوچی بوده است.
سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 21 تا 31 اردیبهشت به صورت حضوزی در مصلای امام خمینی (ره) و نیز به صورت مجازی دایر است.
کد مطلب : ۳۲۱۸۸۴
https://www.ibna.ir/vdcdjf0soyt0xj6.2a2y.html
پربيننده ترين
