به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، برنامه «شاخص‌های مجلس قوی و انقلابی» از سلسله نشست‌های «دانش پارلمانی و تاثیر آن بر حکمرانی» که از سوی معاونت امور مجلس رباست‌جمهوری تهیه و هماهنگ شده بود با سخنرانی دکتر عبدالحسین روح‌الامینی، نماینده مجلس شورای اسلامی، دکتر هادی طحان نظیف، حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان، مهدی عبدالملکی، معاون مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و جعفری، استاد دانشگاه پیام نور و دبیر جلسه یکشنبه 25 اردیبهشت در سرای اهل قلم سی و سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.  

عبدالحسین روح‌الامینی گفت: یک جمله بلندبالا از معمار انقلاب اسلامی حضرت امام(ره) داریم که فرمودند: مجلس در راس همه امور است. به نظرم این بلندترین پیامی است که در رابطه با انتظار از مجلس شورای اسلامی است در دوران انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی و مضامین بلندی را که حضرت امام در دوران حیاتشان و در وصیت‌نامه ایراد کردند و مقام معظم رهبری در این سی و چند سال گذشته پیرامون تبیین همین «در راس امور بودن» مطرح کردند.

او افزود: از طرفی قانون اساسی میثاق ملی ماست و این‌که وظایفی برای قوای مختلف ترسیم کردند از جمله در اصل سوم چندین بند داریم که وظایف دولت اسلامی را شرح می‌دهد. اما برای تقنین در این حوزه و نظارت بر فعالیت‌های قوه مجریه است و مجلس پیش‌بینی کرده که نمایندگان مردم و خانه ملت این وظایف را انجام دهند.

نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: ویژگی‌های یک مجلس انقلابی که بتواند در راس امور باشد و در عین حال شایستگی این عنوان را داشته باشد، به قرار زیر است؛ نکته نخست انقلابی بودن یک مجلس یا انقلابیگری انقلابیون این نیست که حرف‌های غیرمسئولانه و رفتارهای هیجانی باشد، انقلابیگری در عین عقلانیت است، یعنی روحیه اقدام صحیح، لازم در جهت درست و برگرفته از عقلانیت است و حتی تعابری وجود دارد که رفتارهای هیجانی را افت انقلابی بودن برمی‌شمرند.   

عبدالحسین روح‌الامینی گفت: ابزارهایی که در مجلس انقلابی استفاده می‌شود، می‌تواند شبیه هر نظام پارلمانی باشد ولی یک قصد قربتی در مجلس انقلابی و انقلابیون هم باید باشد که از سوال، استیضاح، تحقیق و تفحص در موارد قانونی و حقیقت حاق آن مطلب به نفع مردم، کشور و نظام استفاده بشود. نه به عنوان یک ابزار تسویه یا منافع شخصی، حزبی یا قبیله‌ای. مقام معظم رهبری تعبیر بلندی در چندین سال گذشته مکرر از ایشان شنیدیم مرز بین رفتار قبیله‌ای با رفتار عقلانی، رفتار انقلابی، سیاسی و حزبی که ما انتظار داریم که نوع رفتارها قدری تفاوت خواهد داشت.

او در بخش دیگری از سخنانش اظهار کرد: ما در قانونگذاری با نهادهای بالاسری مواجه هستیم که دارای مصوبه‌های الزام‌آور هستند که برخلاف مجلس، گزارش‌هایشان منتشر نمی‌شود که امیدوارم در راستای شفاف‌سازی این گزارش‌ها باز شود و ما شاهد روند تصویب این مصوبه‌های الزام‌آور باشیم. این مصوبه‌های الزام‌آور نهادهای بالاسری باعث کمرنگی مجلس در امر قانونگذاری شده است.  

این نماینده مجلس شورای اسلامی بیان کرد: به نظرم در امر قانونگذاری باید یک راهرو دوطرفه میان مجلس و نخبگان جامعه وجود داشته باشد تا قوانین با توجه به تخصص و تبحر تدوین شود. از طرفی موضوع طولانی شدن روند قانونگذاری است که گاهی رفت و برگشت قوانین از مجلس به شورای نگهبان و دفتر تشخیص مصلحت باعث ایجاد یک پروسه طولانی در این روند شده است.

روح‌الامینی گفت: اصلاح مکرر قوانین حاکی از ناکارآمدی آن است چون زمان زیادی از تصویب قانون نگذشته که دو فوریتی برای اصلاح آن می‌آید که باید اصلاح شود. این روند نشان می‌دهد که قانون درست نبوده است که بلافاصله نیاز به اصلاح دارد.

دانش و انگیزه از ملزمات مجلس انقلابی قوی
مهدی عبدالملکی، معاون مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: مجلس قوی و انقلابی شاید از یک لحاظ بتوان گفت این دو واژه (قوی و انقلابی) مترادف هم هستند، یعنی ما مجلسی را انقلابی می‌دانیم که قوی باشد و مجلس قوی، مجلس انقلابی است. حال اگر بخواهیم بین این دو یک تفکیک معنایی قائل بشویم قاعدتا به مجلسی گفته می‌شود که در بعد نظارت و قانون‌گذاری با قوت وارد عمل بشود. به عبارتی با دانش و انگیزه کافی در حوزه قانونگذاری و نظارت اقدام کند.

او افزود: قوت مجلس در بعد قانونگذاری به این معناست؛ قانونی که وضع می‌کند از لحاظ ادبیات، استحکام حقوقی، نگاه بلند مدت و پاسخ به نیاز جامعه دارای استاندارهای لازم باشد. از نظر نظارت هم، مجلس قوی و انقلابی، مجلسی است که نقشش را به درستی ایفا کند. به عبارتی صلاحیتی را که قانون اساسی به آن داده در راه درست خودش به کار گیرد، نه در راه لابی‌گری و اخذ امتیازات مثلا از دولت یا از دیگر قدرتمندان. مجلس انقلابی باید وظیفه‌اش در بعد نظارت بر قوانین را واقعا در زمینه منافع ملی هزینه کند.

معاون مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بیان کرد: طبیعتا راز موفقیت در این دو حوزه برخورداری مجلس از دانش و انگیزه کافی است. مجلس انقلابی قاعدتا دارای انگیزه‌های بلند انقلابی است و به عنوان مثال اگر بخواهیم درباره همین مجلس عرض کنیم انگیزه بالایی در این مجلس مشاهده می‌شود نمونه آن طرح‌های متعددی است که در این مجلس ارائه شده است.

ضرورت توجه به سیاست‌های کلی نظام
هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان در ادامه این نشست گفت: یکی از شاخص‌هایی که برای شناختن مجلس انقلابی و قوی در دسترس ماست اما چندان به آن توجه نمی‌شود، رجوع به سیاست‌های کلی قانونگذاری است؛ سیاست‌های کلی قانونگذاری بر مبنای یک آسیب‌شناسی نسبت به نظام قانونگذاری کشور تهیه شده است. مهرماه 1398 این سیاست‌ها ابلاغ شد اما آن‌گونه که باید اثرش را در قوانین و رویه‌ها ببینیم چنین چیزی مشاهده نکردیم.    

او ادامه داد: البته این مختص سیاست قانونگذاری نیست و سیاست‌های دیگری هم سراغ داریم مثل سیاست‌های کلی انتخابات که معتقدم در آن‌جا هم آن‌طور که باید به آن توجه نشده است. در واقع سیاست‌های کلی قانونگذاری هم آسیب‌شناسی و هم ارائه راهکار است. ما ترجمه، ارائه جزئیات و راهکار را باید در اصلاح رویه‌ها ببینیم. لذا در اینجا همه را به بازخوانی این سیاست‌ها ارجاع می‌دهم.  

سخنگوی شورای نگهبان عنوان کرد: اگر از بُعد قانونگذاری به موضوع بپردازیم، احساس می‌کنم نگاه ما به قانون و قانونگذاری به عنوان اولین راه حل مسائل کشور گاهی درست نیست. به شکلی که می‌خواهیم هر مشکلی را با قانونگذاری حل کنیم! به عنوان فردی که در حوزه تقنین تحقیق، پژوهش و کار می‌کنم به نظرم قانون زیاد یعنی تعارض بیشتر. گاهی هم منجر به ابهام بیشتر می‌شود. برای همین تصور می‌کنم ما به این قدر قانون نیاز نداریم. حتی در قضاوتمان نسبت به مجلس هم این موضوع صدق می‌کند؛ یعنی مجلسی را خوب می‌دانیم که قانون بیشتری تصویب کند.

سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «با کتاب سلامتیم» از 21 اردیبهشت تا 31 اردیبهشت به صورت فیزیکی و مجازی در حال برگزاری است.