عباس صفاییمهر، کارشناس و مجری برنامه در ابتدا به معرفی کتاب «مرد آسمانی» پرداخت و گفت: کتاب حاضر خاطرات حاج اکبر شیخبابایی است که سالیان متمادی در منطقه در حوزه فرهنگی مشغول فعالیت هستند. با توجه به اینکه این کتاب در دومین سالروز شهادت حاجقاسم منتشر میشود، اما ایشان به عنوان نویسنده و راوی خیلی محدودیتها در نگارش کتاب داشتهاند، چون به هرحال این وقایع، جزئی از تاریخ زنده است و ملاحظات امنیتی دارد و امکان شرح مباحث مانند زمان، مکان و جزئیات بهصورت مبسوط وجود ندارد، اما نویسنده تلاش کرده و علیرغم محدودیتهایی که روایت را عقیم میکند اهتمام به خرج داده تا اجازه ندهند روایتها مسکوت باقی بماند و روشنگریها اتفاق نیافتد. در واقع آقای شیخبابایی هم در کتاب به این مسئله تأکید داشتهاند که هرشخص به اندازه بضاعتش باید در معرفی شخصیت حاج قاسم تلاش کند.
حجتالاسلام محسن دریابیگی؛ عضو هیأت علمی شورای عالی انقلاب فرهنگی شخصیتهایی مانند حاجقاسم سلیمانی را بسیار گرانمایه و ارزشمند معرفی کرد و گفت: متأسفانه آنطور که باید نتوانستهایم این چهرهها را معرفی کنیم. اینها شخصیتهایی هستند که جنسشان با ما فرق میکند و مرگآگاهانه زندگی میکنند. درواقع آنچه که ما از آن فرار میکنیم، آنها به استقبالش میروند و تجاربی دارند که ما از آنها محروم هستیم و این تجارب در سایه مرگآگاهی به وجود میآید. ما این تجربهها را نداریم که زیر تیغ، تفنگ و گلوله و در مواجهه با دشمن بخواهیم اینگونه معنوی زندگی کنیم و حتی یک لحظه غفلت نداشته باشیم. اما این شخصیت در شهید سلیمانی وجود داشت. حاج قاسم را میشود طوری نوشت که ادیان دیگر هم نسبت به ایشان کرنش کنند و امید است این کتاب مدخلی برای روایتهای دیگر باشد.
وی اظهار کرد: موقعیت کنونی محدودیتهایی دارد که این محدودیتها مانع از این است که چهره کامل شهید آشکار شود و با توجه به این محدودیتها میشود تا حدی پرده از چهره این شهید برداشت. افرادی که تابع معصومین(ع) هستند تا حدی به مظلومیت مبتلا هستند. بهعنوان مثال شهید قاسم سلیمانی همانطور که در کتاب آمده، قبل از شرکت در هر جلسه، از عوامل برگزاری جلسه درخواست میکرده که کسی در مراسم از ایشان تعریف نکند و این نشان میدهد که ایشان در همهحال مراقب نفسشان بودهاند و همین است که در مواجهه با ایشان، مردی را میبینیم که گویی خود را در حجاب فرو برده است.
شخصیت واقعی حاج قاسم را معرفی کنیم
حجتالاسلام دریابیگی افزود: آنچه ما باید انجام دهیم این است که شخصیت واقعی حاج قاسم بهعنوان یک شخصیت غیر معصوم که دارای ضعفها و قوتهایی است را معرفی کنیم که البته قوتها در ظرف زمانی ما بر ضعفها غلبه داشته و به هرحال باید تکه روشن و تار نمایش داده شود تا اعتماد مخاطب امروزی جلب شود که نویسنده قصد ابرمردسازی ندارد. در کتاب «مرد آسمانی»، مؤلف این موارد را رعایت کرده، جز یک مورد که سهوالقلم رخ داده و آنجا که اشاره میکنند «او اگرچه انسان کامل بود...» که در این بخش به نظر من اغراق شده است. اگر خود شهید سلیمانی نشان داده شود، بهنظر من خیلی گیراست.
حاجاکبر شیخبابایی؛ رئیس خانه فرهنگ ایران در بغداد و مؤلف کتاب «مرد آسمانی»، ضمن تسلیت دومین سالروز شهادت حاج قاسم سلیمانی گفت: امید است کتابی که نگاشته شده در راستای تقویت مکتب شهید سلیمانی باشد. در رابطه با مکتب شهید سلیمانی صحبتکردن کار سادهای نیست، اما (آب دریا را اگر نتوان کشید/ به قدر تشنگی باید چشید)، من هم تلاش کردم در این زمینه سهمی داشته باشم و از آنجا که بنده، نیرو و سرباز ایشان بودم، خاطراتی را ثبت کردهام که حاصلش این کتاب شده است.
وی اظهار کرد: این کتاب یک سال قبل نوشته شده و 35 خاطره ناب را دربردارد که شامل خاطراتی است که شخصا با ایشان داشتم و یا از طریق یک واسطه به من رسیده و عین واقعیت است. در این کتاب به چند مورد اشاره شده، یکی از آنها مقایسه جنگ کلاسیک با جنگ شهری است که در کتاب درمورد این موضوع شرح داده شده و در آنجا توضیح دادهام که کاری که حاج قاسم کرده، چقدر دشوار بوده است. نکتهای که وجود دارد این است که من حدود 30 سال است در کشورهای اسلامی و عربی مشغول فعالیت هستم، اما تاکنون نتوانستهام دو نفر از عربزبانها را متحد کنم، ولی میبینیم که حاج قاسم در جنگ، نیروهای نظامی که مهمترین مؤلفه برای جنگ هستند را از بین افرادی با ملیت، فرهنگ و زبانهای مختلف در کشوری که غیر خودی است با حقوق اندکی به کار میگیرد و همه آنها نیز ایشان را دوست دارند و در جنگ هم پیروز میشوند، این در حالی است که خود ایشان هم همیشه در مهلکه حضور نداشتند. چنین شخصیتی با این ویژگیها باید به دنیا معرفی شود.
شیخبابایی عنوان کرد: مطلب دیگر که در کتاب به آن اشاره شده بحث شهادت و شهید از نگاه حاج قاسم است و این جمله ایشان که میفرمایند: «باید شهید باشی تا شهید شوی» را من بهتازگی شنیدهام، اما در کتاب آوردهام که حاجقاسم سلیمانی در هر مقطع از زندگی دنبال شهادت بوده و از همه میخواسته که برایش دعا کنند، شهید شود و این موضوع در کنار ابعاد فرهنگی شخصیت ایشان در کتاب مورد توجه قرار گرفته است.
سیدجلال موسوی؛ مدیرکل دفتر تدوین و راهبری اسناد و سیاستهای آموزش و پژوهش ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی به انگیزه حضور خود در این نشست اشاره کرد و گفت: در دوگانگی آمدن و نیامدن به این برنامه بودم و با خود فکر میکردم که من چه ویژگیای دارم که بخواهم درباره شهید سلیمانی صحبت کنم که با مطالعه کتاب «مرد آسمانی» به این نکته برخوردم که حاج اکبر شیخبابایی در مقدمه کتاب اشاره کردهاند که من شخصیتی نیستم که بخواهم درمورد شهید سلیمانی بنویسم و در جای دیگر نیز میفرمایند که هرشخص با هر توانی که دارد باید برای معرفی حاج قاسم تلاش کند، مبتنی بر این نگاه بر خود وظیفه دانستم در جلسه شرکت کنم و از محضر اساتید بهره ببرم.
حاج قاسمِ دوران جنگ را با دوران مدافعان حرم نمیشود مقایسه کرد
وی اظهار کرد: ما معمولا وقتی علما و شهدا نقل میکنیم، آنها را افرادی معرفی میکنیم که عالمزاده هستند، مادران دائمالوضو و پدران عابد داشتهاند. جالب این است که در رابطه با حاجقاسم خیلی به این موارد تأکید نشده و ایشان همان اوایل جنگ تحمیلی وقتی میخواستند جذب سپاه شوند در گزینش رد میشوند. حاجقاسم ازجمله شخصیتهایی است که در حوزه نظام آموزشی و سیاستگذاری بهعنوان الگو باید معرفی شود. در شرایط کنونی با توجه به اینکه از نظر زمانی از جنگ تحمیلی فاصله گرفتهایم، دانشجویان نمیتوانند خود را به شهدای جنگ تحمیلی نزدیک کنند، اما حاج قاسم را خیلیها از نزدیک دیدهاند و درک کردهاند. حاج قاسم سلیمانی در کنار اینکه شخصیت معمولی داشته اما رشد کرده، یعنی حاجقاسم دوران جنگ تحمیلی با حاجقاسم در دوران مدافعان حرم را نمیشود مقایسه کرد.
موسوی افزود: گاهی در بحثهایی که با دانشجویان داریم، مطرح میکنند که حاج قاسم چه ویژگیای داشت که حاج قاسم شد؟ پاسخ این است که حاج قاسم شخصیتی بود که داعشیها از اسم ایشان میترسیدند، در کنار این ابهت ویژگیهایی داشتند که در کتاب مطالعه میکنیم، مانند احترام متقابل، احترام به عقاید دیگران، مسئولیتپذیری، اعتماد بهنفس، شوق شهادت، فرامرزبودن، اعتدال و خانوادهدوست بودن که البته شهدای دیگر هم این ویژگیها را داشتهاند، اما همه این ویژگیها را نمیتوانستند با هم داشته باشند. حاجقاسم تعداد ویژگیهای مثبتش خیلی بیشتر از نقاط ضعفش بود.
وی تصریح کرد: خصوصیاتی مانند مهربانی، دلسوزی و خاکی بودن در یک سرباز، کار خارقالعادهای نیست، اما مهم زمانی که این سرباز فرمانده میشود و رشد دنیایی و مسئولیتهایی که بهدست آورده باعث نمیشود ویژگیهای معرفتی و شناختی وی کاهش پیدا کند. حاج قاسم سلیمانی از این جهت برای مسئولان میتواند الگو باشد. هنر حاج قاسم این بود که درعینحال که مسئولیتهای مهمی داشت، اما در بین مردم بود.
صفیه شیخبابایی، فرزند حاج اکبر شیخ بابایی طی سخنانی در این نشست با اشاره به تأثیر حاج قاسم سلیمانی در ایجاد وحدت ملی بین اقوام مختلف گفت: نکتهای که در این زمینه باید مورد توجه قرار گیرد، بحث اعتدال است، چون برای برخی افراد این بحث مطرح شده بود که چرا نگاه به سمت بیرون است؟ اما وقتی درمورد شخصیت حاج قاسم میخوانیم، متوجه میشویم اینقدر در داخل کشور به مردم توجه داشتند که در مقایسه با همردههایشان بسیار تأثیرگذار در جامعه دیده شدند.
وی عنوان کرد: به قلم آوردن این تجارب ارزشمند، جزو اهداف پدرم بود. خاطراتی که از دوران کودکی و نوجوانی درمورد فعالیتهای پدر دارم، میتوانم بگویم در ابعاد کوچکتر، فعالیتهای حاج قاسم را در اقدامات پدر میبینم. خیلی از موارد و اطلاعات تاریخی و اجتماعی پدر از سردار سلیمانی برای ما جذاب است، اما مسیری که حاج قاسم رفته بود، نیاز به اخلاص، فداکاری و دیده نشدن دارد.
نظر شما