به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) به تازگی مجموعه‌ای ۱۳ جلدی از آثار علامه محمدتقی جعفری از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی منتشر شده که هم‌زمان با سالگرد رحلت آن عالم اندیشمند امروز رونمایی شد. این اثر که انتشار آن با همکاری مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری ادامه خواهد یافت، مجموعه‌ای از منظومه فکری این اندیشمند را با موضوع‌هایی هم‌چون انسان‌شناسی، تعلیم و تربیت، اخلاق، وجدان، فلسفه، فلسفه غرب و ... و با هدف گردآوری موضوعی و تسهیل دسترسی به آثار ایشان، به علاقه‌مندان و پژوهش‌گران عرضه می‌‌کند.

در آیین رونمایی این مجموعه محمدرضا اسدی استاد دانشگاه علامه طباطبایی، عبدالله نصری پژوهشگر ایرانی فلسفه و استاد گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی، علی جعفری فرزند علامه محمد تقی جعفری و محسن چینی‌فروشان مدیرعامل دفتر نشر فرهنگ اسلامی سخنرانی کردند.
 
چینی فروشان با بیان اینکه سخن گفتن از علامه جعفری سهل و ممتنع است افزود: علامه خلوص، معرفت و نگاه تواضع آمیز داشت و به مخاطب توجه داشت. علامه جعفری مخاطب شناسی می‌کرد و از چهره طرف می‌خواند که مستعد یادگیری هست یا خیر. علامه جعفری وقتی صحبت می‌کردند از داستان هم استفاده می‌کردند.
 
به گفته چینی فروشان، موضوعات مشخصی از کتاب‌ها و سخنرانی‌های ایشان در این کتاب گردآوری شده و اگر کسی می خواهد عرفان از نگاه ایشان را بررسی کند می‌تواند از این کتاب استفاده کند.
 
او با اشاره به اینکه ایشان در فقه، ادبیات، هنر، زیبایی‌شناسی، فلسفه و ... تسلط داشت و وجوه مختلف علوم اسلامی را به خوبی می دانست یادآور شد: از فردی چنین چند بعدی بسیار قابل تامل است که چه قدر ارتباط خوبی با مخاطبی داشت.
 
او درباره مجموعه 13 جلدی که رونمایی می‌شود، توضیح داد: این کار متفاوت، مستقل و ویژه‌ای است. این مجموعه تاکنون 13 جلد آن منتشر شده و احتمالا تا 40 جلد هم ادامه پیدا کند چون علامه جعفری در موضوعات مختلف صحبت کرده است. نصری برای تدوین این کار که دو سال طول کشیده خون دلی فراوانی خورده است. امیدوارم از آثار علامه جعفری به خوبی استفاده شود.
 
محمدرضا اسدی دانشیار فلسفی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در ادامه این نشست طی سخنانی گفت: علامه جعفری از متفکرانی است که همچنان مظلوم و مهجور است و امیدوارم جامعه خواب زده از غفلت نسبت به این متفکر بیرون بیایند.
 
او با طرح این سوال که علوم انسانی که امروز از آن صحبت می‌شود چگونه می‌تواند متحول شود و پرسش مشخص دیگر ما این است که شکل گیری علوم انسانی اسلامی چگونه است؟ عنوان کرد: در این باره دو دیدگاه مطرح است نخست اینکه عالمان حوزوی و دانشگاهی جمع شوند و از طریق تبادل آرا علوم انسانی اسلامی تاسیس شود. شاید وقتی بحث وحدت حوزه و دانشگاه مطرح بود از محاسنش همین تلفیق نگاه اسلامی به علوم انسانی است. البته منظور ما عنوانی مانند شیمی اسلامی نیست چون ما در گذشته ابن هیثم، ابن سینا و ... داشتیم.
 
اسدی گفت: دیدگاه دیگر این است که علوم انسانی اسلامی امری متمایز از سیاست، تاریخ، دین و ... نیست بلکه علوم انسانی اسلامی محصول روابط پیچیده در جامعه اسلامی است و نمی‌شود شما جامعه‌ای داشته باشید که در آن استانداردهای جامعه دینی وجود نداشته باشد اما به صرف فعالیت حوزه و دانشگاه علوم انسانی اسلامی شکل بگیرد. جامعه اسلامی معیارهای استانداری دارد بدین معنی که جامعه اسلامی به صرف ادعا اسلامی نمی‌شود و جامعه اسلامی عدالت‌طلب، اخلاق‌طلب، حق‌طلب، فقه‌محوری است. باید فرهنگ، سیاست و اخلاق اسلامی با این معیارها سنجیده شود.
 
به گفته این استاد فلسفه، در هر جامعه‌ای این معیارها وجود داشته باشد علم اسلامی متولد می‌شود چون این علم پراید نیست که تولید شود بلکه باید بستر تولد آن وجود داشته باشد و از سوی دیگر توانایی پاسخگویی به نیازهای جامعه را داشته باشد.
 
او با تاکید بر اینکه نمی‌شود علم سنجاق محور را اسلامی کرد یادآور شد: بدین معنی که نمی دانیم اگر با معارف اسلامی به سراغ نیازهای جامعه برویم آن علم چه چیزی است بنابراین به حدی از فربگی نرسیدیم که این علم را تئوریزه کنیم اما هنوز این اعتقاد را داریم که ما نمی‌توانیم هر راه حلی را برای جامعه اسلامی استفاده کنیم.
 
اسدی توضیح داد: علامه جعفری معتقد بود از مشکلات علوم انسانی سکولار این است که اسلام شناسی، خداشناسی، من شناسی و ... معضل پایه‌ای دارد و علم و عقل خودبنیادی بر آن حضور دارد که بر هر غیر علم و عقلی اتوریته دارد و از جمله دین را کنار گذاشته است. در اسلام به دلیل تعادل میان عقل و معارف بشری ما نیازی به حذف معارف بشری نداریم. بلکه معارف دینی اگر محوریت و مرجعیت داشته باشد در تعامل با علم و عقل می‌توانند گره از مشکلات حیات بشری باز کنند.
 
او ادامه داد: ما همواره بر این طبل می‌کوبیم که می‌گوییم علوم انسانی باید اسلامی شود اما علامه جعفری می‌گفت علوم اسلامی باید متحول شوند و تنها علوم انسانی امکان تحول ندارند. در بخش فلسفه، عرفان، فقه و ... نگاه علامه تحول محور است این چیزی است که ما از آن غافل هستیم. ایشان همیشه می‌گفت فلسفه فقط ابن سینا و ملاصدرا نیست. تفکر علامه به گونه‌ای در فلسفه مبناست که من فلسفه اسلامی را به بعد و قبل آن تقسیم می‌کنم. او تنها به فلسفه سینوی اکتفا نمی‌کند در حالیکه همه متفکران مسلمان ما زیر سایه تفکر صدرایی تنفس می‌کنند.
 
اسدی در پایان گفت: علامه طباطبایی و علامه جعفری تفکرشان اخلاق محور است. این دو با یک اخلاق و خلوص مشترک تلاش کردند خلاءهای موجود در حوزه‌های پژوهشی خودر ا پر کنند.
 
عبدالله نصری نیز در این نشست طی سخنانی گفت: یکی از مظلومیت‌های فیلسوفان معاصر اسلامی این است که جایگاهی در دانشگاه‌ها و حوزه‌های ما ندارند. در دانشگاه‌ها ما عدم آگاهی و بی احترامی نسبت به این فلاسفه وجود دارد. برخی هم بدون مطالعه اظهار نظرهای غلطی درباره علامه می‌کنند که باعث تاسف است.
 
او افزود:‌ کارهای مطهری و جعفری انجام دادند علوم انسانی اسلامی است و اگر این‌ها را کالبد شکافی کنید می‌بینید که این‌ها نه داد و بیداد کردند، نه هیاهو کردند، نه غرب ستیزی سیاسی را به جای غرب ستیزی فکری نشاندند! این یک معضل بعد از انقلاب است. وقتی آثار این افراد را می‌بینیم متوجه می‌شویم چه قدر به نظرات غربی توجه داشتند. اصول فلسفه و روش رئالیسم نقطه عطفی برای ماست اما حوزه و دانشگاه قدر آن را ندانستند.
 
این استاد دانشگاه با بیان اینکه علامه جعفری و مطهری به دنبال مساله هستند افزود: برخی خودشان را با این افراد مقایسه می‌کنند در حالیکه ارجاع این افراد به منابع و ماخذ غربی و داخلی در آثارشان آن هم در آن سن و سال نشان می‌دهد که به چه میزان بر حوزه‌های خود مسلط بودند.
 
به گفته نصری، این افراد خودشان بودند و دیگری نبودند! آنها مطالعات گسترده‌ای داشتند. سر خودشان را پایین انداختند و هر کاری می‌توانستند و انجام دادند. ما کدام فیلسوف در تاریخ ایران داشتیم که درباره سبک زندگی و معنای زندگی کار کرده باشد؟ اما علامه جعفری در این باره پژوهش‌های مفصلی داشته است. علامه جعفری مسایل جدیدی را برای ما بیان کرده است. البته برخی از مسایلی که ایشان بیان کرد مربوط به گذشته است اما رویکردشان جدید است.

نصری در پایان تاکید کرد باید آثار و رویکردهای فلاسفه‌ای مانند علامه جعفری به دقت بررسی و مورد بازخوانی قرار گیرند. حتی اگر نقادی هم نسبت به این آثار وجود دارد باید از روی مطالعه و دقت باشد.