به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اردبیل، امیر رجبی، رئیس حوزه هنری استان اردبیل، در جریان افتتاح باشگاه خاطره‌نگاری که در سالن استاد جابر عناصری حوزه هنری اردبیل برگزار شد، درباره فلسفه باشگاه و هدف آن اظهار کرد: کارگاه‌های آموزشی، مکرر برگزار شده و می‌شود، اما بنا داریم مجموعه خاطره‌نگاران استان را با تدوین برنامه‌هایی نوین در قالبی دیگر ساماندهی کنیم.
وی افزود: مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس بسیج و سپاه حضرت عباس (ع)، حوزه هنری و اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اردبیل، تصمیم دارند با همکاری یکدیگر اتفاقات مبارکی را در حوزه خاطرهنویسی و تاریخ شفاهی رقم بزنند و بر این اساس، نیروهای زبده گرد هم می‌آیند تا با خوانش، نقد و بررسی آثار، کارهای خود را تعالی و بهبود بخشند.
رجبی با تأکید بر برگزاری جلسات منظم هفتگی، مشارکت و بیان تجربیات را در کنار مباحث آموزشی، ضروری و ارزشمند برشمرد و اضافه کرد: مرور و بررسی اخبار تخصصی کشور و حتی رسانه‌های بین‌المللی در حوزه خاطره‌نگاری تأثیر مثبتی خواهد داشت و تقویت‌کننده خواهد بود.
وی مراودات بین استانی و برگزاری اردوهای آموزشی در مرکز را مفید دانست و گفت: چاپ آثار با اولویت حمایت از آثار اعضای باشگاه، رونمایی از کتب، صدور گواهی حضور و عضویت در باشگاه، همچنین، برگزاری دوره‌های تکمیلی و ورکشاپ، از پیشنهاداتی است که مطرح شده و امکان اجرای آن را داریم.
رئیس حوزه هنری استان اردبیل ادامه داد: پرورش نسل جدید خاطره‌نگار از دیگر برنامه‌های ما باید باشد؛ اگر پرورش نوقلمان جوان و معرفی چهره‌های جدید در این حوزه، با تدوین مجموعه خاطرات، تک خاطره، داستان کوتاه همراه شود، حمایت خواهیم کرد.
وی افزود: امروز در فضای مینیمال هستیم لذا اگر اعضای باشگاه روی آن کار کنند حتی در فضای مجازی هم می‌توان راحت‌تر به آثاری در این حوزه دسترسی داشت از جمله بازخوانی عملیات‌ها بهتر است به عنوان رویکردی جدید به آن بپردازیم. خاطرات رزمندگان اردبیلی در جنگ‌های نامنظم و رویکردهای مغتنمی از این دست را می‌توانیم داشته باشیم.
رجبی اضافه کرد: اگر برای این جریان ماهیتی در نظر داشته باشیم، نتیجه مطلوب‌تری خواهیم گرفت، ضمن اینکه برای خوانش نوینی از دفاع مقدس، به کارهای مختلف و متنوعی باید فکر کنیم؛ از جمله اینکه شاید گاهی لازم باشد فیلمی درباره موضوع پخش و درباره آن بحث شود.
وی صداقت و رفتار دلی را عنصر مهم و قابل توجه در خاطره‌نگاری عنوان کرد و گفت: اگر صمیمانه وارد گود شویم، با راویان ارتباط خواهیم گرفت اما اگر دلی نباشد، نتیجه مطلوب نخواهد بود؛ ضمن اینکه باورهای اعتقادی نیز در نتیجه کار موثر است، بنابراین با در نظر داشتن تمام موارد، باید شأن و جایگاه این حوزه را ارتقا دهیم.
رئیس حوزه هنری استان اردبیل ادامه داد: در موضوع «انقلاب اسلامی» نیز سوژه‌های بسیاری داریم؛ زیرا از دل انقلاب بود که دفاع مقدس برآمد. تاریخ مقاومت استان از موضوعات مغفول است که با دعوت از خانواده شهدا یا رزمندگان پیشکسوت می‌توان بیشتر به آن پرداخت.
وی با تأکید بر اینکه نقد پیش از چاپ آثار، هم به نفع نویسنده است و هم به ارتقای کیفی آثار می‌انجامد، گفت: انتظار داریم اعضای باشگاه منشاء این حرکات شوند و در این مسیر پشتیبانی‌های لازم را خواهیم داشت.
وی افزود: مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس بسیج و سپاه حضرت عباس (ع)، حوزه هنری و اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان اردبیل، تصمیم دارند با همکاری یکدیگر اتفاقات مبارکی را در حوزه خاطرهنویسی و تاریخ شفاهی رقم بزنند و بر این اساس، نیروهای زبده گرد هم می‌آیند تا با خوانش، نقد و بررسی آثار، کارهای خود را تعالی و بهبود بخشند.
رجبی با تأکید بر برگزاری جلسات منظم هفتگی، مشارکت و بیان تجربیات را در کنار مباحث آموزشی، ضروری و ارزشمند برشمرد و اضافه کرد: مرور و بررسی اخبار تخصصی کشور و حتی رسانه‌های بین‌المللی در حوزه خاطره‌نگاری تأثیر مثبتی خواهد داشت و تقویت‌کننده خواهد بود.
وی مراودات بین استانی و برگزاری اردوهای آموزشی در مرکز را مفید دانست و گفت: چاپ آثار با اولویت حمایت از آثار اعضای باشگاه، رونمایی از کتب، صدور گواهی حضور و عضویت در باشگاه، همچنین، برگزاری دوره‌های تکمیلی و ورکشاپ، از پیشنهاداتی است که مطرح شده و امکان اجرای آن را داریم.
رئیس حوزه هنری استان اردبیل ادامه داد: پرورش نسل جدید خاطره‌نگار از دیگر برنامه‌های ما باید باشد؛ اگر پرورش نوقلمان جوان و معرفی چهره‌های جدید در این حوزه، با تدوین مجموعه خاطرات، تک خاطره، داستان کوتاه همراه شود، حمایت خواهیم کرد.
وی افزود: امروز در فضای مینیمال هستیم لذا اگر اعضای باشگاه روی آن کار کنند حتی در فضای مجازی هم می‌توان راحت‌تر به آثاری در این حوزه دسترسی داشت از جمله بازخوانی عملیات‌ها بهتر است به عنوان رویکردی جدید به آن بپردازیم. خاطرات رزمندگان اردبیلی در جنگ‌های نامنظم و رویکردهای مغتنمی از این دست را می‌توانیم داشته باشیم.
رجبی اضافه کرد: اگر برای این جریان ماهیتی در نظر داشته باشیم، نتیجه مطلوب‌تری خواهیم گرفت، ضمن اینکه برای خوانش نوینی از دفاع مقدس، به کارهای مختلف و متنوعی باید فکر کنیم؛ از جمله اینکه شاید گاهی لازم باشد فیلمی درباره موضوع پخش و درباره آن بحث شود.
وی صداقت و رفتار دلی را عنصر مهم و قابل توجه در خاطره‌نگاری عنوان کرد و گفت: اگر صمیمانه وارد گود شویم، با راویان ارتباط خواهیم گرفت اما اگر دلی نباشد، نتیجه مطلوب نخواهد بود؛ ضمن اینکه باورهای اعتقادی نیز در نتیجه کار موثر است، بنابراین با در نظر داشتن تمام موارد، باید شأن و جایگاه این حوزه را ارتقا دهیم.
رئیس حوزه هنری استان اردبیل ادامه داد: در موضوع «انقلاب اسلامی» نیز سوژه‌های بسیاری داریم؛ زیرا از دل انقلاب بود که دفاع مقدس برآمد. تاریخ مقاومت استان از موضوعات مغفول است که با دعوت از خانواده شهدا یا رزمندگان پیشکسوت می‌توان بیشتر به آن پرداخت.
وی با تأکید بر اینکه نقد پیش از چاپ آثار، هم به نفع نویسنده است و هم به ارتقای کیفی آثار می‌انجامد، گفت: انتظار داریم اعضای باشگاه منشاء این حرکات شوند و در این مسیر پشتیبانی‌های لازم را خواهیم داشت.
برگزاری کنگره شهدا از خواسته‌های اصلی ماست
علیرضا حسن‌زاده، مدیر مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس بسیج و سپاه حضرت عباس(ع) استان اردبیل نیز تصریح کرد: گرچه افرادی حرفهای در زمینه‌های مختلف ادبیات پایداری، اعم از داستان‌نویسی، رمان و خاطرهنویسی فعالیت دارند، اما هنوز جای کار بسیار داریم ،چرا که مظلومیت رزمندگان ما همچنان ادامه دارد و چنان که شایسته است و لازم بوده به این مقوله بپردازیم، نپرداخته‌ایم.
وی افزود: شهید عمران پستی، شهید ملی است و باید در حد شهید همت مطرح باشد؛ شهید برزگر، شهید داوود یسری، شهید بنی‌هاشم؛ حتی رزمندگان در قید حیات ما که هنوز خاطرات بسیاری را با خود دارند و در جایی هم درج نشده است.
حسن‌زاده با بیان اینکه در کنفرانس برخطی با سردار فضلی، تعداد رزمندگان استان اردبیل، ۳۳ هزار و ۲۴۴ نفر عنوان شد که به نسبت جمعیت منطقه، از بسیاری از استان‌های بزرگ بیشتر است، تأکید کرد: برگزاری کنگره شهدا هنوز از خواسته‌های اصلی ماست؛ زیرا روز به روز، پدر و مادرهای شهدا را از دست می‌دهیم در حالی که حرفهای آنها را نشنیده و ثبت نکرده‌ایم؛ بنابراین جا دارد نهضت خاطره‌نگاری راه بیفتد و پر قدرت‌تر از پیش به این مقوله بپردازیم.
علیرضا حسن‌زاده، مدیر مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس بسیج و سپاه حضرت عباس(ع) استان اردبیل نیز تصریح کرد: گرچه افرادی حرفهای در زمینه‌های مختلف ادبیات پایداری، اعم از داستان‌نویسی، رمان و خاطرهنویسی فعالیت دارند، اما هنوز جای کار بسیار داریم ،چرا که مظلومیت رزمندگان ما همچنان ادامه دارد و چنان که شایسته است و لازم بوده به این مقوله بپردازیم، نپرداخته‌ایم.
وی افزود: شهید عمران پستی، شهید ملی است و باید در حد شهید همت مطرح باشد؛ شهید برزگر، شهید داوود یسری، شهید بنی‌هاشم؛ حتی رزمندگان در قید حیات ما که هنوز خاطرات بسیاری را با خود دارند و در جایی هم درج نشده است.
حسن‌زاده با بیان اینکه در کنفرانس برخطی با سردار فضلی، تعداد رزمندگان استان اردبیل، ۳۳ هزار و ۲۴۴ نفر عنوان شد که به نسبت جمعیت منطقه، از بسیاری از استان‌های بزرگ بیشتر است، تأکید کرد: برگزاری کنگره شهدا هنوز از خواسته‌های اصلی ماست؛ زیرا روز به روز، پدر و مادرهای شهدا را از دست می‌دهیم در حالی که حرفهای آنها را نشنیده و ثبت نکرده‌ایم؛ بنابراین جا دارد نهضت خاطره‌نگاری راه بیفتد و پر قدرت‌تر از پیش به این مقوله بپردازیم.
کاش می‌شد سکوت راویان جنگ را هم نوشت
محمود مهدوی، مسئول دفتر ادبیات پایداری حوزه هنری استان و سرپرست باشگاه خاطره‌نگاری اردبیل نیز اظهار کرد: خاطره را یا خود رزمنده می‌نویسد یا برای کسی تعریف می‌کند تا بنویسند؛ این ژانر در ادبیات و تاریخچه ما از دیرباز وجود دارد که از سر گذشت اشخاص نوشته می‌شود و از جمله کارهای پرزحمت و رشته‌ای بینابینی میان تاریخ و ادبیات است.
وی ضمن اشاره به اینکه خاطره اتفاقی است که در گذشته افتاده است و در نگارش و ثبت آن باید توالی اتفاقات حفظ شود، گفت: جلسه نخست حضور، تعیین‌کننده است و تستی بین نویسنده و راوی اتفاق می‌افتد؛ به‌ویژه که راوی هنوز از طرف مقابل مطمئن نیست، اما وظیفه و مسئولیت بعدی ما جلب اعتماد تخصصی و عاطفی راوی است که اگر در جلسه نخست موفق به برقراری ارتباط شدیم، باقی مسیر راحت‌تر طی خواهد شد؛ برای این منظور، لازم است پیش از حضور در جلسات، درباره عملیات جنگی اطلاعات کافی داشته باشیم تا رابطه تراز شود.
مهدوی ادامه داد: ممکن است راوی در جلسه اول درد دل‌های بسیاری را با نویسنده در میان بگذارد و در ساعات اولیه چیزی دستگیر نویسنده نشود. در زمان تست اگر پرسشی از سوی راوی مطرح شد، باید آنقدر تسلط داشته باشیم که پاسخ دهیم؛ ضمن اینکه با احساس راوی باید همراه شد، یعنی در اوج احساس او نباید با یک حرکت ناشیانه ارتباط قطع شود؛ بماند که سکوت‌های طولانی این جلسات خود داستانی بلند در خود دارد و کاش می‌شد حرف‌هایی را که به زبان راوی نمی‌آید، نوشت و مکتوب کرد؛ چرا که در جنگ ایران و عراق، «معنویت» حرف اول را می‌زند و این را از آنجایی می‌توان دریافت که در دیگر جنگ‌ها، مرگ، ترسناک بوده، اما اینجا استقبال می‌شد و گاهی حتی برای شهادت سبقت هم می‌گرفتند.
وی با تأکید بر اینکه تاریخ شفاهی متفاوت از خاطرهنویسی است، افزود: پیش از صحبت با راوی بهتر است وقایع مهم زندگی او را مطالعه کنیم و اگر موضوع خاصی در وقایع پیش از تولد او بود، به آنها بپردازیم تا کار جذاب و کامل‌تری صورت دهیم؛ یعنی تولد را هم حتی می‌شود کاوید.
این نویسنده ادامه داد: تولد، کودکی، نوجوانی، جوانی، سربازی، ازدواج، انقلاب، تحصیل، شروع جنگ، اولین اعزام، تاریخ زخمی شدن، بستری، شیمیایی، اسارت، نحوه برخورد عراقی‌ها، آزادی و حتی شهادت و وصیت‌نامه‌ها، شمایی کلی و مشترک بیشتر رزمندگان ماست، که باید به همه آنها دقت داشت؛ ضمن اینکه باید تصویری ذهنی از برخی عبارات و اصطلاحات جبهه داشته باشیم تا در نوشته خود درست و بجا از آنها استفاده کنیم؛ مثل «نفر، تیم، دسته، گروهان، گردان، تیپ، لشکر، سپاه، قرارگاه، نیرو و ... »
مهدوی اضافه کرد: اساس خاطره، مصاحبه درست و اصولی است. اگر راوی را به چالش نکشید، او صحبتی نخواهد داشت و به حافظه‌اش مراجعه نخواهد کرد؛ بماند که گاهی برخی تمایلی به ثبت خاطراتشان ندارند مثل رزمنده‌ای می‌گفت خاطره من مانند شیشه عطری است که اگر در آن را باز کنیم، می‌پرد.
مسئول دفتر ادبیات پایداری حوزه هنری استان اردبیل با بیان اینکه «انقلاب» و «مدافعان سلامت»، دو موضوع اولویت‌دار ما هستند، گفت: ما قرار داریم ارتباط بین وقایع جنگ، رزمنده، نویسنده و مخاطب قطع نشود؛ از این رو ضمن آسیب‌شناسی، باید سطح آموزش‌ها را ارتقا دهیم تا آثار کیفی و مقبول‌تری را تولید و عرضه کنیم.
نظر شما