به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آئین رونمایی از کتاب «بر بال ققنوس»، ظهر امروز دوشنبه (سوم خردادماه) همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر و «روز مقاومت، ایثار و پیروزی» با حضور سردار علی‌اصغر محسن شیخی؛ مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان تهران، سرهنگ پاسدار عباس بایرامی؛ سرپرست سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس، رحیم زریان؛ نویسنده اثر و رضا اسماعیلی؛ شاعر و منتقد ادبی از سوی خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار و به‌صورت زنده پخش شد.
 
از پیشگامان تا معاصران شعر دفاع مقدس
رحیم زریان در ابتدای این نشست با بیان اینکه بیشترین شعرهایش در حوزه دفاع مقدس بوده و هست و شعر را از دوران کودکی با زبان گیلکی و فارسی شروع کرد، گفت: در جریان انقلاب‌‌ و در راهپیمایی‌ها با مردم سلحشور حضور داشتم و از سویی عاشق شهید بهشتی بودم. از طرفی هم از طریق یکی از دوستانم و به توصیه او با برخی دیگر از شاعران آشنا شدم. «بر بال ققنوس» با کتاب «غریبانه» دوست شاعرم پرویز بیگی حبیب‌آبادی تفاوت دارد؛ اثر او تذکره بوده و در سه مجلد است. من در اثر خود قداستی را به شعر دفاع مقدس بخشیدم.
 
وی ضمن اشاره به اینکه نخستین شب شعر جنگ را من بنا نهادم، بیان کرد: کتاب «بر بال ققنوس» را در سه خوان تقسیم‌بندی کرده و حروف الفبا را کنار گذاشتم. در خوان اول با عنوان پیشگامان شعر دفاع مقدس، شرح‌حال و گزیده اشعار 14 نفر از شاعران دفاع مقدس و انقلاب همچون سید حسن حسینی، نصرالله مردانی، قیصر امین‌پور، یوسف‌علی میرشکاک و... را قرار دادم.
 
این نویسنده در ادامه افزود: خوان دوم نیز طلایه‌داران شعر معاصر و دفاع مقدس نام دارد که از 18 شاعر چون شهریار، مشفق و ... سخن گفتم که همه از شاعران آئینی بوده و در دفاع مقدس حضور پیدا کردند. خوان سوم نیز به شورآفرینان شعر دفاع مقدس اختصاص دارد؛ 110 شاعر تازه‌نفسی که در این حوزه شعر سرودند.
 
رحیم زریان در پایان سخنان خود نیز برخی از اشعار شاعرانی که در کتاب «بر بال ققنوس» آورده است را خواند.
 
باید شاعران دفاع مقدس را به جهان معرفی کنیم
در ادامه این آئین، رضا اسماعیلی درباره شعر دفاع مقدس و ضرورت‌های آن، گفت: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس یکی از نهادهایی است که از آغاز تا به امروز در برگزاری کنگره‌های شعر دفاع مقدس و برنامه‌های تخصصی در حوزه ادبیات دفاع مقدس پیشتاز بود و حق بزرگی بر گردن ادبیات دفاع مقدس و ادبیات پایداری دارد.
 
وی با اشاره به اینکه سال گذشته بیست‌ودومین دوره کنگره ملی شعر دفاع مقدس برگزار شد، بیان کرد: ما در حوزه ادبیات دفاع مقدس در طول 40 و اندی سال که از انقلاب گذشه نسلی از شاعران توانمند و فرهیخته را تربیت کردیم که این شاعران نام‌های بزرگی هستند و وظیفه داریم آن‌ها را به نحو شایسته معرفی کرده و به ایران و جهان بشناسانیم. با اینکه در حوزه معرفی ادبیات دفاع مقدس کارهای زیادی صورت گرفته است، ولی همچنان شاعران دفاع مقدس آنگونه که شایسته و بایسته است معرفی نشدند و این امر نیازمند این است که در این حوزه گام‌های بلندتری برداریم و تلاش‌های بیشتری صورت گیرد.
 
این شاعر با بیان اینکه باید در سه حوزه درباره ادبیات دفاع مقدس برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کنیم، افزود: ابتدا در زمینه چاپ اشعار است که این اتفاق در سال‌های گذشته صورت گرفته و پس از برگزاری کنگره یا در طول سال بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس گزیده اشعار شاعران دفاع مقدس را در قالب کتاب چاپ و منتشر کرده است. گام دوم نقد و بررسی اشعار و آثار دفاع مقدس است؛ ما برای بالندگی ادبیات دفاع مقدس باید این اشعار را در کارگاه‌های آموزشی و جلسات تخصصی نقد با حضور شاعران دفاع مقدس مورد بررسی قرار دهیم و به کاستی‌ها برجستگی‌های این آثار اشاره کنیم تا بتوانیم ادبیات دفاع مقدس را به نقطه مطلوب برسانیم.
 
اسماعیلی گفت: نسل امروز که در این حوزه فعالیت می‌کنند، نیازمند این است که در مقابل پیشکسوتان عرصه شعر دفاع مقدس زانوی ادب بزنند و بیاموزند. شاعران پیشکسوت نیز باید اندوخته‌های خود را به این نسل انتقال دهند تا این ادبیات روز‌به‌روز بارورتر شود.
 
وی ادامه داد: حوزه سوم که نیاز به توجه بیشتر دارد، ترجمه است. متأسفانه ما نه‌تنها در حوزه ادبیات دفاع مقدس بلکه در زمینه ادبیات انقلاب نیز کم‌کاری کردیم. یعنی ما نتوانستیم شاعران نام‌آور انقلاب اسلامی را به جهان معرفی کنیم به این علت که در این حوزه برنامه‌ریزی نکردیم. به و‌اقع ما نیازمند گزینش آثار ادبیات دفاع مقدس و ادبیات پایداری و ترجمه آن به زبان‌های دیگر هستیم. در هیچ کشوری اثری از شاعران ایرانی حوزه دفاع مقدس دیده نمی‌شود.
 
این شاعر با اشاره به اینکه زریانی به اعتبار سنی که دارد، جزو نسل اول شاعران انقلاب محسوب می‌شود، اظهار کرد: در سال‌های ابتدایی انقلاب، کار کردن در حوزه ادبیات انقلاب بسیار سخت بود، از این‌رو که باید روی پای خود ایستاده و از صفر شروع می‌کردیم. در حقیقت باید الگوسازی و نمونه‌سازی می‌کردیم تا شاعران جوان‎تر آن‎‌ها را خوانده و با اقتدا به شاعران نسل اول انقلاب دست به خلق آثار ادبی بزنند. در دهه 60 که پربارترین دهه برای ادبیات انقلاب بود، این اتفاق افتاد و شاعران نسل اول، مجاهدانه و مومنانه به این عرصه ورود پیدا کرده و آثاری را خلق کردند که تا امروز می‌توان به عنوان نمونه‌های برجسته ادبیات دفاع مقدس از این اشعار نام برد.
 
اسماعیلی با اشاره به اینکه شاعران دفاع مقدس آنگونه که باید معرفی نشدند، گفت: در حوزه تحقیق و پژوهش نیز باید عقب‌ماندگی را جبران کنیم. حتی می‌توانیم کتاب‌های تحقیقی و پژوهشی را به محققان سفارش دهیم. چاپ «بر بال ققنوس» در بدو ورود به دهه پنجم انقلاب امری خجسته است؛ زریان در سه فصل 142 شاعر را معرفی کرده و شرح احوال آن‌ها به همراه گزیده‌ای از اشعار این افراد را در کتاب ذکر کرده که می‌تواند بسیار راهگشا باشد.
 
وی افزود: یکی از حسرت‌های این روزگار این است که شاعران نسل اول انقلاب را نمی‌شناسند و این امر نشان‌دهنده این است که در این حوزه خلأ بزرگی وجود دارد و باید آن‌را پر کرد. یکی از راه‌ها چاپ آثاری از قبیل «بر بال ققنوس» است که به نسل امروز کمک می‌کند تا بتوانند در مسیری که شاعران انقلاب و دفاع مقدس طی کردند، طی طریق کنند.
 
این شاعر در پایان با بیان اینکه در مقطع دانشگاه نیز با کمبود منابع در حوزه ادبیات دفاع مقدس مواجه هستیم، اظهار کرد: «بر بال ققنوس» یک سر و گردن از تذکره‌های دیگر بالاتر است، از این جهت که آن‌ها در چند سطر به معرفی شاعر می‌پردازند، ولی زریان در اثر خود با نگاه پژوهش این زندگی‌نامه‌ها را تهیه کرده و سعی کردند این زندگی‌نامه‌ها و شرح احوالات کامل باشد. اشعاری هم که در این اثر آمده از اشعار معروف و برجسته شعرا است که با دقت‌نظر انتخاب شده و از نقاط قوت کتاب به‌شمار می‌آید.

چند بیت شعر می‌تواند جریان‌سازی کند
سردار علی‌اصغر محسن شیخی نیز در بخش دیگری از این نشست، بیان کرد: نکته مهم و اساسی در حوزه ادبیات دفاع مقدس که حضرت آقا نیز بر آن تأکید دارند، به فراموشی سپرده نشدن و تحریف نشدن این آثار است. در یادداشت‌ها و نشست‌های ایشان، توجه و تأکید بر داشته‌هایمان که همان ایثار، فداکاری، گذشت، شهادت و شهامت میدان‌داران ما است و باید آن را قدر بدانیم و تا جایی که می‌توانیم در انتشار آن قلم‌فرسایی کرده و از ادبیات و هنرهای متعددی که در دسترس است، استفاده کنیم.
 
وی افزود: طبیعتا ادبیات با ظرافت به‌ویژه در حوزه شعر می‌تواند بیشترین کارکردها را داشته باشد. آنچه مسلم است اینکه چند بیت شعر یا رباعی می‌تواند نوعی جریان‌سازی کند که شاید ده‌ها سخنرانی چنین نباشد. در واقع گاهی چند بیت شعر می‌تواند آن روحیه سلحشوری، انگیزشی و رسالت را به نسل آینده انتقال دهد.
 
مدیرکل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان تهران در پایان گفت: متأسفانه ما از این فاکتور به‌خوبی استفاده نکردیم؛ به واقع ما باید این هنر را داشته باشیم که زیبایی‌های عرصه دفاع مقدس را خوب و به موقع نشر دهیم. یکی از این فعالیت‌ها معرفی شعر است، ما با انتقال داشته‌هایمان فاصله داریم و جوانان ما کمتر با آن‌ها آشنا هستند که باید این شرایط آشنایی را فراهم کنیم.