با «جنابِ سُفال» عروسک‌های سفالی بسازید

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در روزهای کودکی برای برخی از ما گِل‌بازی جزو تفریحاتی بود که سعی می‌کردیم هر طور شده آن را تجربه کنیم؛ حتی اگر به‌خاطر دست‌ها و لباس‌های گِلی‌مان با غرغرهای مادر مواجه می‌شدیم. بزرگ‌تر که شدیم شاید در روزهای مدرسه بود که دوست داشتیم آن گِل‌بازی را ماهرانه‌تر و زیباتر انجام دهیم و با دست‌هایمان چیزهایی بسازیم که شخصیت و شأن داشته باشند. علاوه‌بر این، مالِ خودمان باشد و همه بگویند: «می‌بینی چقدر قشنگه! ساخته دست این دختر/پسره.»

ما از بچگی ساختن را دوست داریم. در آن‌وقت، دمِ‌دستی‌ترین مواد اولیه، گِل بود. حالا که بزرگ‌تر شدیم دیگر خوب نیست که گل‌بازی کنیم و به قدوقواره‌مان نمی‌خورد این تفریحات کودکانه! احتمالا این‌طور حرف‌ها را از آدم‌بزرگ‌ها خواهیم شنید؛ ولی با کمی هوشمندی و خلاقیت می‌توانیم بچگی‌مان را ادامه دهیم و همچنان با مواد اولیه‌ای به‌صرفه و کم‌هزینه دست‌مان را با بو و جنس خاک بیامیزیم و بسازیم و بسازیم.

۱۰ ژوئن هر سال، روز جهانی صنایع دستی است. یکی از صنایع دستی زیبا و قدیمی، نه، خیلی قدیمی، سفال است. حرفه سفال‌گری در سرزمین ایران تاریخی خواندنی دارد؛ اما فعلا در همین سال ۱۴۰۲ باقی بمانید و همراه من باشید تا با کتاب «جنابِ سفال» آشنا شوید.
«جنابِ سفال» کتابی است از مجموعه عروسک‌های فرزانه بابایی که بهنام زهری سامیان عکاسی‌های آن را انجام داده و انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برای گروه سنی بالاتر از ۱۲ سال منتشر کرده است.

«جناب سفال» با مقدمه فرزانه بابایی شروع می‌شود که برایمان از ایده تألیف این کتاب می‌گوید: «مدت‌ها بود که به سفال‌های کوچک فکر می‌کردم. گاهی با کمک رنگ‌ها و اشیاء متفاوت آن‌ها را به شکل‌های دیگری تبدیل می‌کردم؛ اما برایم کافی نبود. روزی در دفتر کار دوستم، تعداد زیادی ظرف کوچک سفالی دیدم. دوستم گفت: «طرحی نو درانداز...» .
همان‌موقع شروع کردم، بعد از مدتی عروسک سفالی بامزه‌ای روی میز، مقابل ما ایستاده بود. نامش را گذاشتیم «جنابِ سُفال». حضور جناب سفال آن‌قدر من را شاد کرد که تصمیم گرفتم شخصیت‌های بیش‌تری بسازم. هر عروسکی که ساخته می‌شد، فکرم گسترش بیش‌تری پیدا می‌کرد. مهارتم در ساخت بیش‌تر می‌شد و نگاهم وسیع‌تر. احساس می‌کردم دنیایم بزرگ‌تر شده و می‌توانم دنیایم را آن‌طور که دلم می‌خواهد، بسازم. با این کتاب می‌خواهم این دنیا را با تو قسمت کنم.».

 

فرزانه بابایی وقت را تلف نمی‌کند و در صفحه بعدی، بلافاصله وسایل و نکته‌های موردنیاز برای ساخت عروسک‌های سفالی را به مخاطبان نوجوان خود می‌آموزد: مثل ظرف‌های کوچک سفالی، نخ‌های الیاف کنف، مهره‌های کوچک چوبی، رنگ، چسب چوب، دانه‌ها و هسته‌های میوه‌های مختلف و کاغذهای رنگی. در مقابل هر کدام از این وسایل هم توضیحاتی نوشته است تا مخاطب با خیال راحت کار را پیش ببرد.

در ادامه، ما با هر یک از عروسک‌های سفالی کتاب آشنا می‌شویم. اولین عروسک، عروسکی است با آرزوهای سفالی. سازنده آن توضیح می‌دهد که «برای موهای این عروسک، گلدان سرش را با برگ‌های مصنوعی پر کردم.» و توضیحات دیگر درباره ساخت بخش‌های دیگر عروسک نوشته شده است. ما چهره بامزه این عروسک را هم می‌بینیم و احتمالا تهِ دل‌مان این ذوق را احساس می‌کنیم که چه خوب است باوجود داشتن این کتاب و خواندن آموزش‌های ساده‌اش، یک‌بار هم شده عروسک سفالی بسازیم.
نام عروسک‌های بعدی کتاب به ترتیب عبارت‌اند از: مریخی، کاغاذ، ماگاس، شاعر سفالی، قهرمان سفالی، سفالی با حس صورتی، پریِ سفالی، ناخدای سفالی، لب‌پَر، موطاطا و خواهران سفالی.

فرزانه بابایی در این کتاب به طور ساده و کاربردی روش ساخت عروسک‌های سفالی را به مخاطب نوجوان خود یاد می‌دهد. اگر شما هم دوست دارید به بهانه روز جهانی صنایع دستی، دستی بر گِل ببرید یا با استفاده از ظرف‌های سفالی آماده، عروسکی سفالی درست کنید، «جنابِ سفال» آموزگار خوبی برای شماست.