به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ انتشارات آریار منا، کتاب «فتوگرامتری برای ثبت و مستند‌سازی بناهای تاریخی» را به قلم افستراتیوس استولیانیدیس و ترجمه محسن سعادتی منتشر کرده است.

نویسنده در پیشگفتار این کتاب از تجربه 20 ساله خود در زمینه فتوگرامتری به نفع میراث فرهنگی که بیشتر در دانشگاه ارسطو تسالونیکی به دست آمده است صحبت می‌کند.
این کتاب تاکید بیشتری بر درک اساسی مستند سازی و فناوری در میراث را دارد که در شرایط عملی  کار می‌کنند. مستند‌سازی و ثبت میراث فرهنگی یک زمینه علمی بین رشته‌ای است، این کتاب برای مطالعه و تحقیق در رابطه با مستند‌سازی میراث فرهنگی ناشی از زمینه‌های مهندسی، هنر یا علوم انسانی مناسب است.
این کتاب در هفت فصل به تجزیه‌وتحلیل مسائل نظری و عملی برای موضوع فتوگرامتری می‌پردازد.
در مقدمه این کتاب زمینه میراث فرهنگی در سطح بین‌الملل مورد بحث قرار گرفته است و زمینه موضوعی و علمی کتاب نیز در این فصل تحلیل شده است.
 
در فصل دوم، «اصطلاحات و چهارچوب‌های بین‌المللی مستندات»، سازمان‌های بین‌المللی فعال در زمینه مستندات میراث فرهنگی ارائه می‌شوند. منشورها، کنوانسیون‌ها و اصول مختلف بین‌المللی در چهارچوب عملیاتی کلی ارائه می‌شوند.
نویسنده در این فصل ابتدا واژه‌نامه‌ای، که اصطلاحات رایج برای فتوگرامتری است را ارائه کرده‌، اصطلاحاتی مثل مدلسازی سه بعدی، ساخت، مدل رقومی ارتفاع، مستند‌نگاری و بسیاری از اصطلاحات دیگر که به عنوان سند رسمی انجمن بین‌المللی فتوگرامتری و سنجش از دور تصویب شده است.

سپس به تعریف سازمان‌های بین‌المللی مثل شورای بین‌المللی ابنیه‌ها، انجمن بین‌المللی فتوگرامتری و سنجش از دور، مستند‌سازی میراث (CIPA) پرداخته است؛ سپس هم به بررسی منشورها و کنوانسیون‌ها پرداخته است.

در فصل سوم، «نیاز به مستندات»، سازمان‌های بین‌المللی فعال در زمینه‌ی میراث فرهنگی و مستندات مربوطه و فعالیت‌های حفاظتی آنها ارائه می‌شوند. چهارچوب عملیاتی کلی منشورها، کنوانسیون‌های مختلف بین المللی ارائه و بخشی از این فصل را تشکیل می‌دهند. تهدیدات انسانی و خطرات طبیعی از عوامل اصلی تخریب میراث فرهنگی است.
دراین فصل نیاز به مستندسازی میراث فرهنگی پاسخ داده می‌شود و سپس شش سوال اصلی (چه کسی، چه چیزی، کجا، چه زمانی، چرا و چگونه) را می‌توان به عنوان «روایت مستندسازی» در نظر گرفت.
در این فصل عکس‌هایی از نمونه‌های مدل بازسازی سه بعدی هم آورده شده است. توضیح اینکه داده‌ها از کجاست هم مطرح می‌شود و نمونه‌هایی بیان می‌شود مثل بایگانی‌ها، موسسات و نهادها، موزه ها، شرح متون تاریخی و بسیاری دیگر از منابع معرفی می‌شوند.

در فصل چهارم با عنوان «بناهای تاریخی»، تمام ویژگی‌های مهم مربوط به بناهای تاریخی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند، مانند منفعت معماری، تاریخی و فرهنگی، موقعیت و حس ساختمان، هویت، موارد مورد استفاده برای ساخت آن و آسیب‌شناسی که در گذر زمان ظاهر می‌شوند. همچنین در این فصل نقش و کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در بناهای تاریخی پرداخته می‌شود. خصوصیات یک ساختمان تاریخی تاثیر مستقیمی بر نقشه‌برداری و مستند‌سازی ساختمان دارد.

در این فصل درمورد منافع معماری، قدمت تاریخی، تاریخچه بناهای تاریخی، هویت ساختمان و مواد و مصالح به کار برده شده صحبت شده است و تعدادی عکس از بناهای تاریخی و مواد و مصالح کاربردی آورده شده است.
در انتهای این فصل آسیب‌شناسی ساختمان از جمله خسارات ناشی از آب، یخ زدگی و ذوب شدن، آسیب ناشی از نمک، فساد زیستی و سایر آسیب های ممکن بررسی می‌شود.
سه فصل بعدی  یعنی فصول 5 و 6 و 7 یک گردش کار معمولی برای حفاظت از بناهای تاریخی ارائه می‌شود.
مرحله اول مربوط به وظایف بازرسی است که به عنوان مرحله مقدماتی تعیین تکلیف پروژه برای درک و برنامه ریزی پروژه عمل می‌کند.
فعالیت‌های اندازه‌گیری با استفاده از فتوگرامتری در مورد وضعیت ساختمان دنبال می‌شوند.
سرانجام در آخرین مرحله گردش کار تولید فتوگرامتری به منظور ارائه نتایج مختلف برای حفاظت از بناهای تاریخی لازم است.

در فصل پنجم، «برنامه‌ریزی: نقشه‌برداری و اسناد قبلی ساختمان»،  ما در مورد تمام اطلاعات مقدماتی که قبل از مرحله ثبت و مستندسازی لازم است بحث می‌کنیم. تعیین تکلیف پروژه، نیازهای کاربر، مشخصات فنی که باید در هنگام اجرا در نظر گرفته شود و برنامه‌ریزی از مهمترین ویژگی‌های این فصل است.
در این فصل برنامه‌ریزی‌ها، مقررات، سناریوها، بررسی‌های کاربران، مصاحبه‌ها، گروه‌های تمرکز، نقشه‌برداری دو بعدی یا سه بعدی بناهای تاریخی، برنامه‌ریزی یک کمپین نقشه برداری و مستند سازی بررسی می‌شود.

فصل ششم «اندازه‌گیری‌ها: مقدمه‌ای بر فتوگرامتری» مقدمه‌ای بر فتوگرامتری و اصول آن است فرآیندهای مختلف فتوگرامتری مانند جهت‌گیری تصویر و تنظیم بسته در این فصل بحث شده است.
از نظر محتوا، این بلندترین فصل کتاب است. انواع مدل‌های ریاضی، نمونه صحیح یک تصویر، نقش نقاط کنترل و موارد مربوط به اندازه‌گیری بررسی می‌شود.
فصل هفتم به عنوان فصل آخر کتاب، «محصول: تولید نتایج فتوگرامتری»، به مباحث تکنیک‌های فتوگرامتری منجر به تولید انبوه مختصات نقاط سه بعدی می‌پردازد. این نقاط متراکم و تولید تصویر اورتو به عنوان نتایج گردش کار فتوگرامتری در این فصل ارائه می‌شوند.
در انتها نیز سه سند معتبر بین المللی به صورت پیوست ارائه شده است:  «منشور و نیز سال ۱۹۶۴»، «کنوانسیون میراث جهانی ۱۹۷۲»، «اصول ایکوموس ۱۹۹۶».
کتاب «فتوگرامتری برای ثبت و مستند‌سازی بناهاهای تاریخی» را انتشارات آریارمنا در شمارگان 100 نسخه و به قیمت 200 هزار تومان در سال 1401 منتشر کرده است.