یکشنبه ۱۴ آذر ۱۴۰۰ - ۰۹:۰۵
مهم‌ترین منبع درس متون فقه شهیدین

کتاب «متون فقه شهیدین» اثر مهدی منتظر قائم از سوی سازمان سمت و با همکاری دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری منتشر شد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «متون فقه شهیدین» اثر مهدی منتظر قائم در 763 صفحه و با شمارگان 300 نسخه و قیمت 119 هزار تومان از سوی سازمان سمت و با همکاری دانشگاه علوم قضایی و عدالت اداری منتشر شد.

نویسنده در پیشگفتار این اثر آورده است: «این کتاب برای دانشجویان رشته حقوق و حقوق اسلامی در مقطع کارشناسی به عنوان یکی از منابع درس متون فقه تدوین شده است. امید است سایر دانشجویان، طلاب و دیگر علاقه‌مندان نیز از آن بهره‌مند شوند.

محمد العاملی معروف به «شهید اول» (شهادت:786 ق)، کتاب اللمعه الدمشقیه فی فقه الإمامیه را نوشت و زین‌الدین العاملی معروف به «شهید ثانی» (شهادت: 966 ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه را تألیف کرد که شرح ممزوج با متن است و به شرح لمعه معروف شده است. شرح لمعه که همه ابواب رایج فقهی را دربر دارد، صدها سال است کتاب درسیِ حوزه‌­های علوم دینی است و قسمت­هایی از این دو کتاب ده‌­ها سال است در دانشکده‌­های حقوق و الهیات تدریس می‌شود.»
 
در ادامه همین مقدمه می‌نویسد: «اختصارِ اللمعه موجب شده بسیاری از مسائل فقهی و ادله­ آن ذکر نشود و بعضی از عبارت‌­های آن را برای دانشجویان مبهم کند. توضیح و تفصیل شرح لمعه نیز باعث طرح بعضی از مطالب غیرضروری شده که با فرصت محدود دانشجویی مناسب نبوده­ و نیست. از این‌رو، علیرضا امینی و سید محمدرضا آیتی، از استادان محترم حوزوی، مطالب غیر ضروری شرح لمعه را حذف و بعضی از مواد قانونی مناسب با آن را در پاورقی اضافه کرده و انتشارات طه و سازمان «سمت» آن را به نام تحریر الروضه فی شرح اللمعه در سال 1381 منتشر کردند. پس از آن بعضی از دانشکده‌­ها، ازجمله دانشکده علوم قضایی که نسبت به سایر دانشکده­‌های حقوق برای تدریس متون فقهی وقت بیشتری گذاشته بود، تحریر الروضه را منبع اصلی درس «متون فقه» قرار دادند.»
 
وی یادآوری می‌کند: «با تدریس این کتاب از آغاز انتشار، به نظر رسید برای تسهیل مطالعه استادان و دانشجویان لازم است بعضی از مطالب آن توضیح یا تفصیل داده شود. از این‌رو، با هماهنگی آقای علیرضا امینی در موارد لازم مطالبی در پاورقی اضافه شد. در این پاورقی‌­ها عبارت­‌های مشکل توضیح داده شده، به بعضی از نظرهای دیگر اشاره شده، بعضی از آیات و روایاتِ مستندِ فتواها اضافه و در بعضی موارد، ادامه عبارت شرح لمعه ضمیمه شده است. از آن سال تا کنون اکثر مباحث حقوقی تحریر الروضه و مباحث «قصاص و دیات» از شرح لمعه (با حذف احکام بردگان) به همراه این توضیح‌­ها و تفصیل­‌ها به صورت جزوه­‌های درسی و به عنوان متون فقه یک تا هفت بارها تدریس و هر بار بازنگری شده است. تلاش شده است پاورقی­‌ها به­‌گونه­‌ای باشد که استادان و دانشجویان را برای فهم بهترِ متن، از مراجعه به قرآن، کتب روایی متقدمان (مثل کتب اربعه)، بعضی از کتب فقهی و شرح­‌هایی که برای متن لمعه و شرح لمعه نوشته شده، بی‌­نیاز کند.»
 
در جایی دیگر نیز آورده است: «پس از انتشار چاپ بیست و دوم تحریر الروضه در سال 1397 (با ویرایش جدید)، این جزوه­‌های درسی با آن مطابقت داده شد، تغییرهای مواد قانونی إعمال شد، بعد از هر مبحث، نمونه سؤال اضافه شد و با تجمیع آن­ها و موافقت مؤلّفان محترم، مدیر محترم «طه» و رئیس محترم «سمت» با انتشار آن، مراحل داوری و انعقاد قرارداد بین «سمت» و دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری پایان یافت و به نام «متون فقه شهیدین» با ویراستاری دقیق خانم عذرا قبله‌ای در نوبت چاپ قرار گرفت.»
 
در پشت جلد این کتاب نیز درج شده است: «تحریر الروضه که گزیده جامعی از شرح لمعه (تالیف دو شهید محمد و زین‌الدین العاملی) است مهم‌ترین منبع درس متون فقه شهیدین مباحث جهاد تا حدود را از این کتاب و قصاص و دیات را از شرح لمعه نقل کرده و پاورقی‌هایی به آن افزوده است. در پاورقی‌ها برخی از عبارت‌های مشکل متن توضیح‌داده‌شده، بعضی از مطالب آن مفصل‌تر بیان شده و روایات مورد استناد فقها از کتب روایی متقدم نقل شده است. این توضیح و تفصیل‌ها بر اعتبار تحریر الروضه افزوده و اغلب استادان و دانشجویان را از رجوع به کتب روایی و فقهی و شرح‌ها و ترجمه‌های شرح‌العمه بی‌نیاز کرده است.

با مطالعه این کتاب معلوم می‌شود بسیاری از فتواهای فقهای قدیم کارآمد و عقلایی است. به علاوه، اجتهاد مستمر موجب شده است فقه به سمت کارآمدی بیشتر پیش برود و توجه فقیهان به ارزش‌گذاری‌های بیشتر شود. اکنون بسیاری از مجتهدان دریافته‌اند برای تعالی فقه علاوه بر احاطه بر فتواهای فقهای قدیم و ادله آنان؛ شناخت مقتضیات زمانه نیز لازم است.»
 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها