چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۰ - ۱۱:۰۶
روایتی از مبل‌ها و بالکن‌ها

به مناسبت انتشار رمان «همین حوالی» اثر تازه جومپا لاهیری که از سوی نشر ماهی منتشر شده است، در یادداشتی به معرفی این اثر پرداخته‌ایم.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جومپا لاهیری نویسنده‌ای هندی‌تبار است که پیش از این امیرمهدی حقیقت او را با آثاری مانند «مترجم دردها» و «خاک فریب» به ایرانیان شناسانده بود. انتشار کتاب جدید او توسط نشر ماهی در اواخر تابستان گذشته نیز اتفاقی خوش برای خوانندگان رمان محسوب می‌شد. این کتاب که «همین حوالی» نام دارد، به دست راضیه خوشنود ترجمه شده است و نشر ماهی آن را روانه بازار کتاب کرده است. به بهانه ترجمه و انتشار اثر تازه جومپا لاهیری در ایران، مرمری بر کتاب «همین حوالی» داشته‌ایم.

قصه‌های نزدیک
«همین حوالی» روایتی از مکان‌هاست. مکان‌هایی که نویسنده روزی در آن‌ها قدم گذاشته، با کسی آشنا شده، مهمانی را پذیرفته یا دردی را تاب آورده است. آنچه در «همین حوالی» شاهد آن هستیم، بیان احساسات نویسنده درباره وقایع است. آن هم نه وقایع مهیج و تکان‌دهنده، بلکه اتفاق‌هایی چون دیدار با شوهر دوستش، خرید از حراجی‌ها و رفتن به دیدن مادرش. او راوی جزئیات نیز است. جملات او شاید کوتاه باشند، اما از دقت نظر خالی نیستند. راوی بی‌نام‌ونشان هوش خودش در بیان جزئیات و تأثیرشان در حوادث را به‌خوبی نشان می‌دهد. شاید خواننده در اول‌نظر با خواندن چنین توصیفاتی میلی به ادامه‌دادن داستان در خود نبیند؛ اما چیزی که ما را وادار می‌کند تا انتهای این داستان را بخوانیم، خود نویسنده، یا بهتر بگویم، راوی اول‌شخص داستان است.

با زبان بی‌زبانی
با 46 قطعه کوتاهی که در «همین حوالی» گنجانده شده است، با ابعاد روانکاوانه شخصیت راوی آشنا می‌شویم  و می‌فهمیم که زندگانی او را ترس‌ها، تردیدها و حسرت‌ها شکل‌ داده‌اند. او تنهاست و نیمه دوم عمرش را می‌گذراند. آن‌قدر در تنهایی خودش و در نظر دیگران گم است که حتی اسمش را هم کسی نمی‌برد. یعنی راوی گم‌شده ما حتی نام هم ندارد. روزهای او سرشار است از احتیاط. او خودش را لایق هیچ‌چیز نمی‌داند؛ می‌خواهد عشق باشد یا یک لباس تازه. او سردرگم است میان کتاب‌هایش که روزی دوستان او بوده‌اند، اما حالا تنها برای پرکردن دیوارها از آن‌ها استفاده می‌کند. او برای عمر رفته‌اش سوگواری می‌کند و ستایش‌گر زنان و دخترانی است که با آزادی عمل بیشتری در مقایسه با او تصمیم گرفته‌اند و جسورتر بوده‌اند. او روایت‌گر موانعی است که نمی‌گذارد به آن شادی حقیقی که باید، برسد. 
 
 
منطقه امن
«همین حوالی» به معنای واقعی کلمه داستان همین حوالی است. راوی ما را از منطقه امن ذهن خودش فراتر نمی‌برد یا ما با به شهربازی یا زمین مسابقه نمی‌آید. خواننده در «همین حوالی» تنها از روی مبل بلند می‌شود، سری به بالکن می‌زد و بعد از نوشیدن قهوه، خودش را توی آینه نگاه می‌کند.

کتاب ساکت
تنهایی، سکوت، استفاده حداقلی از واژه‌ها و محدودنگه‌داشتن جغرافیا، محورهای اصلی «همین حوالی» را تشکیل می‌دهد. همین عناصر باعث می‌شوند که شخصیت راوی کامل و بدون عیب‌ونقص به نظر بیاید. نویسنده توانسته است با استفاده از این ابزارها، جنبه‌های خاموشی از افسردگی را به مخاطبش نشان بدهد. ساختار کتاب نیز این مسئله را تقویت می‌کند. او به جای ساختن یک کل واحد، تصمیم به نوشتن بخش‌های مجزایی گرفته است که در نهایت جنبه‌هایی از شخصیت راوی‌اش را به مخاطب نشان بدهد.

راه‌رفتن بر لبه بام
در سال‌های اخیر خوانندگان رمان فارسی یا رمان‌های ترجمه‌شده بیشتر از گذشته شاهد این‌گونه قالب‌ها در آثار نویسندگان بوده‌اند. نوشتن تک‌گویی، جستار و روایت به نویسنده این امکان را می‌دهد تا از قلب و دل و ذهنش بگوید. تک‌گویی نویسنده را درگیر فضاسازی و توضیح موقعیت نمی‌کند. در واقع این کلمات است که فضا و جغرافیای مکان را تا حد زیادی برای خواننده مشخص و معلوم می‌کند. «همین حوالی» نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما نوشتن در این قالب می‌تواند مخاطره‌آمیز هم باشد. این تنها مهارت نویسنده است که می‌تواند خواننده را از خطر سقوط از بام داستان حفظ کند. گفتن از درون باید آن‌قدر مختصر، غنی و رساننده باشد که خواننده را در زمان اندک و با کلماتی محدود به مقصودی که در نظر نویسنده است، برساند. جومپا لاهیری توانسته است دست مخاطب را بگیرد و او را از این ورطه خطر برهاند. او با 46 روایت کوتاه از زندگی زنی در میانه سال‌های عمرش، خواننده را با حفره‌ایی که تربیت و انتخاب می‌تواند در روح انسان‌ها ایجاد کند، آشنا می‌سازد؛ تا جایی که وقتی خواندن کتاب را به اتمام می‌رسانیم، ما می‌مانیم و همذات‌پنداری‌های عمیق‌مان با راوی بدون نام داستان.

زنی با تجربه زیسته زنان دیگر
زن داستان «همین حوالی» برای تمام خوانندگان حرف‌هایش آشنا خواهد بود. به نظر می‌آید نویسنده قصد داشته است که درباره زنی بنویسد که هرکسی تکه‌ای از شخصیتش و شمه‌ای از احساسش را در وجود خود نیز بیابد. او در نظر خوانندگان آشنا به نظر می‌رسد. انگار راوی گم‌شده، خود ماییم و این افکار و احساسات قلب و روح ما را نیز روزی تاحث‌تاثیر خود قرار داده‌اند. وقتی «همین حوالی» را می‌خوانیم، می‌توانیم سرمان را بچرخانیم و راوی را کنار خودمان یا درون خودمان ببینیم. او زنی است که ما هر روز بی‌تفاوت از کنارش رد می‌شویم؛ یا در آینه می‌بینیمش و فراموشش می‌کنیم.

خواندن «همین حوالی» را می‌توان به کسانی پیشنهاد داد که به موضوعات و تحلیل‌های روان‌کاوانه علاقه‌مند هستند. «همین حوالی» خواننده‌اش را با روزمرگی‌ها، غم‌ها و کمبودهایی آشنا می‌کند که ناگهان چشم باز می‌کنیم و می‌بینیم تمام زندگی را در خود بلعیده‌اند.
 
«همین حوالی» را جومپا لاهیری در آغاز به زبان ایتالیایی نوشته است و خود آن را به انگلیسی ترجمه کرده است. راضیه خوشنود نیز با ترجمه این اثر به فارسی، خوانندگان ایرانی را با اثر تازه این نویسنده آشنا ساخت. نشر ماهی «همین حوالی» را در 143 صفحه و با قیمت 32هزار تومان منتشر کرده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها