چهارشنبه ۷ خرداد ۱۳۹۹ - ۰۸:۰۴
فیلسوف بحران درباره ویروس پوتوغان چه می‌گوید؟

کتاب «عالمگیر» اسلاوی ژیژک با ترجمه هوشمند دهقان از سوی انتشارات صدای معاصر منتشر شد. او در این کتاب از ویروس جدیدی پرده‌برداری می‌کند؛ ویروس پوتوغان.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب «عالمگیر» با عنوان فرعی کویید 19 جهان را تکان می‌دهد دو‌ سه روزی است که به فارسی ترجمه شده است. چندی پیش خبری منتشر شد درباره اثر جدید فیلسوف پرآوازه غربی، اسلاوی ژیژک. خبر این بود که اسلاوی ژیژک دوران قرنطینه را مغتنم شمرده و پس از جمع‌بندی چند مقاله‌ای که درباره کووید 19 و تاثیراتش بر دنیا نوشته کتابچه‌ای منتشر کرده است.

در دوران کرونا محبت‌آمیزترین کار ما، دور ماندن از شخص مورد علاقه‌مان است. حکومت‌هایی که به کاهش بی‌رحمانه هزینه‌های خدماتی و رفاهیِ دولتی معروفند به یکباره می‌توانند میلیارد‌ها دلار را از غیب، حاضر کنند. زمانی که دستمال توالت، حکم کیمیا می‌یابد. سرانجام زمانی که فیلسوفان و روشنفکران هشدار می‌دهند که در آستانه سقوط به ورطه بربریّت جهانی هستیم.

ژیژک با شور و شوق همیشگی‌اش به استفاده از تمثیل‌های موجود در فرهنگ عامّه، صفحات این کتاب را با گفتارهایی از کوئنتین تارانتینو، هربرت جورج ولز، هگل و مارکس می‌آراید و تصویری موجز و جذّاب از بحرانی را به دست می‌دهد که همچنان در حال پیشروی است و همه ما را فرامی‌گیرد.
از این کتاب در ایران هم استقبال شد و شاهد بودیم برخی مترجمان به صورت جداگانه یا باهم دست به کار ترجمه این کتاب شدند.

روز شنبه مورخ سوم خرداد ترجمه این کتاب توسط هوشمند دهقان چاپ شد و به بازار نشر عرضه شد. گرچه متن این کتاب کوچک بر خلاف سایر آثار اسلاوی ژیژک پیچیده و فلسفی نیست اما هوشمند دهقان مترجم کتاب هم سعی کرده در جای‌جای کتاب پانوشت‌هایی در توضیح اصطلاحات فلسفی و روانشناسی و ارجاعات نویسنده فراهم آورد تا خواننده فارسی‌زبان دچار سکته‌ای در خواندن متن نشود.

خواندن این کتاب هم برای مخاطبان اسلاوی ژیژک جالب است هم برای خوانندگانی که نه با اسلاوی ژیژک آشنا هستند نه از متون فلسفی خیلی استقبال می‌کنند.

اسلاوی ژیژک در این کتاب می‌کوشد با نگاه همیشه نقادانه‌اش تاثیرات کرونا بر دنیا را بدون هیچ تعارفی با دسته بندی‌های سیاسی واشکافی کند و البته پس از آن راهکار منحصر به فرد خود را ارائه دهد. ژیژک در این کتاب در کنار ترامپ، پوتین و اردوغان را هم از انتقادهای خود بی نصیب نمی‌گذارد. ژیژک با نقل‌قول‌هایش از کتاب مقدس، تاریخ ادبیات، و آنچه در گستره‌ی وسیعی ازجغرافیای جهان از ایران تا ایتالیا می گذرد و مواجهه‌اش با منتقدان مطالعه این کتاب را برای مخاطب تجربه‌ای آشنا اما غریب ساخته است.

او فصل اول عالمگیر را با نقل قولی از انجیل شروع می‌کند. آنجا که عیسی پس از رستاخیزش به مریم مجدلیه می‌گوید: مرا لمس مکن ( انجیل یوحنا باب 20 آیه ی 17 ) مسیح پس از رستاخیزش به پیروان خود می‌گوید: مرا لمس مکنید، در عوض، دیگران را با محبت نوازش کنید و با آنان به مهربانی رفتار نمایید.

اسلاوی ژیژک پس از نقل این آیات می‌نویسد: «با این حال امروز در بحبوحه‌ همه‌گیر شدن ویروس کرونا، یکریز به ما سفارش می‌کنند که دیگران را لمس نکنید... فقط از درونست که می‌توانیم به همدیگر نزدیک بشویم، و چشم‌های ما پنجره‌ای است که به درون باز می‌شود. این روزها وقتی آشنایی ( یا حتی غریبه‌ای) را می‌بینیم و فاصله‌ی مناسب را حفظ می‌کنیم یک نگاه عمیق به چشم طرف مقابل می‌تواند احساساتی بیشتر از نوازشی خودمانی را بروز دهد.
 
اسلاوی ژیژک در فصل چهارم عالمگیر گریزی هم به ایران می‌زند. او از دکتر ایرج حریرچی معاون وزیر بهداشت ایران نقل می‌کند که: ویروس کرونا، ویروس دموکراتی است؛ فقیر و غنی نمی‌شناسد، مسئول و غیر مسئول نمی‌شناسد.

اسلاوی ژیژک می‌گوید: ما همگی در یک قایق نشسته‌ایم. اسلاوی ژیژک در فصل سوم عالمگیر از ویروس جدیدی پرده‌برداری می‌کند. ویروس پوتوغان. این اسم را با بازی با اسامی پوتین و اردوغان ساخته است. اسلاوی ژیژک عقیده دارد سیاست‌های پوتین و اردوغان در قبال مهاجران به اروپا و همچنین کنترل نفت‌رسانی دولت‌های روسیه و ترکیه به اروپا سبب یک بحران بین‌المللی خواهد شد.
 
اسلاوی ژیژک در فصل پنجم عالمگیر با وام‌گرفتن از کتابی با عنوان پیرامون مرگ و مردن می‌گوید در برابر کرونا هم ما از پنج مرحله گذر می‌کنیم: انکار؛خشم؛ چانه زنی؛ افسردگی و پذیرش.

فصل‌های بعدی کتاب در خدمت نگاه ناقدانه اسلاوی ژیژک به سیاست‌های اقتصادی و اجتماعی حکومت‌های دنیا است. از جواب دادن به منتقدان خود مثل جورجیو آگامبن هم غافل نمانده است. اسلاوی ژیژک با شور و شوق همیشگی‌اش به استفاده از تمثیل‌های موجود در فرهنگ عامّه، صفحات کتابش را با گفتارهایی از کوئنتین تارانتینو، هربرت جورج ولز، هگل و مارکس می‌آراید و تصویری موجز و جذّاب از بحرانی را به دست می‌دهد که همچنان در حال پیشروی است و همۀ ما را فرامی‌گیرد.

در کل کتاب عالمگیر نه پیچیده است نه فلسفه محض. این کتابچه نشان می‌دهد که چگونه کرونا ویروس دنیا را تکان می‌دهد. به نظر ژیژک دیگر دنیا مثل سابق نخواهد بود.
 
 
 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها