به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، كتاب حاضر در مدت هفت سال به استخراج حدود 10 هزار گزاره جامعه‌شناسي از آموزه‌هاي قرآن مجيد مي‌پردازد. در اين پژوهش، آيات شريفه قرآن به‌طور مستقيم مبناي تحقيق قرار نگرفته، بلكه تفسير راهنما به دليل ويژگي‌هاي بديع و منحصر به فردش، اساس كار قرار گرفته‌اند و به تناسب هر آيه، از مباحث سه تفسير گران‌سنگ و ارزش‌مند الميزان، نمونه و مجمع‌البيان نيز بهره‌هاي فراوان گرفته شده است.

علوم اجتماعي و به‌طور خاص جامعه‌شناسي، علمي است كه موضوع مورد مطالعه آنها روابط، كنش‌ها و تعاملات افراد و گروه‌ها در بسترهاي فرهنگي هر جامعه است. در اين دسته از علوم تلاش مي‌شود تا در وهله نخست واقعيت موجود در حوزه‌هاي اجتماعي موردنظر شناخته شود و در وهله بعد، بر اساس تصوير فرهنگي مطلوب و آرماني مورد وفاق جامعه، نسبت به ارايه راه‌كارها و پيشنهادها براي نيل به آن اقدام شود. بديهي است كه تصوير فرهنگي مطلوب يك جامعه مستخرج از عناصر بنيادي است كه فرهنگ غالب آن جامعه را شكل مي‌دهد كه مي‌تواند متشكل از آداب، رسوم، پيشينه و ميراث تاريخي، و اعتقادات و ارزش‌ها باشد.

بنابراين، شناخت و تبيين دقيق هر يك از اين مولفه‌ها مي‌تواند نقش به‌سزايي در دستيابي به يك تصوير روشن‌تر از وضعيت فرهنگي مورد انتظار جامعه ايفا و حركت در جهت نيل به آن را تسهيل كند. با توجه به اين مطلب، ضروري به نظر مي‌رسد كه همگام با بسط علوم اجتماعي در هر جامعه، عناصر تشكيل دهنده فرهنگ آن نيز مورد كنكاش و مطالعه قرار گيرند تا مسير حركت‌ها و گام‌هاي بعدي روشن‌تر و متناسب با فضاي ارزشي طي شود.

به عقيده نويسنده کتاب، در جامعه ايران با توجه به حضور پررنگ مقولات ديني در قالب اعتقادات، ارزش‌ها و مناسك ديني عرصه‌هاي گوناگون، دين و مذهب يكي از اساسي‌ترين مولفه‌هاي فرهنگ را شكل مي‌دهد. بنابراين، توجه علمي به دين و منابع ديني از منظر شكل‌دهي به فرهنگ و ارزش‌هاي جامعه، اهميت و جايگاه ويژه‌اي مي‌يابد. در واقع مي‌توان گفت كه در جامعه ايران به دليل فربهي دين در بين عناصر شكل‌دهنده فرهنگ، ضرورت دارد عالمان اجتماعي وارد تعامل استنباطي با منابع اصيل ديني شوند و در شناسايي جامعه ايده‌آل و ارائه راه‌كارهاي اصيل، نگاهي عميق به معارف و مباحث مطرح در آن داشته باشند. علاوه بر آن در جريان چنين فعاليت علمي، امكان نقد عالمانه علوم اجتماعي رايج و تناسب آن با پيش‌فرض‌ها و اصول اساسي و حتي پيشنهاد تدوين مفاهيم و فرضيات جديد مبتني با دين براي غني كردن اين علوم و بازكردن افق‌هاي فكري جديد در علوم اجتماعي ميسر خواهد شد.

قرآن مجيد آخرين ذخيره الهي است كه برخلاف كتاب‌هاي آسماني گذشته، در جريان حوادث تاريخ، از تحريف به دور مانده و كلمات و آيات آن همگي وحي الهي است. به يقين آموزه‌هاي چنين كتابي، راه زندگي را به بشر مي‌نماياند و او را به سعادت ابدي رهنمون مي‌شود.

اين بيان بارها از قول آخرين پيامبر رحمت، حضرت محمد(ص) در طول حيات با بركت ايشان به ويژه در واپسين روزهاي زندگي در قالب حديث شريف «ثقلين» نمود و ظهور عيني يافته است. بر اساس اين حديث، اگر بشر اين دو «ثقل»؛ يعني قرآن و عترت رسول را فراموش نكرده بود، خوش‌بختي‌ دنيا و آخرت خويش را تضمين مي‌كرد، اما اهل كتاب و به ويژه يهود از همان ابتدا، برخوردي غرض‌آلود با آن داشته و هيچگاه سخن پيامبران خويش را كه همواره به ظهور آخرين رسول الهي بشارت داده بودند، نخواستند باور كنند.

در جهان اسلام نيز از روزهاي آغازين، آتش فتنه و اختلاف در ميان مسلمانان شعله‌ور شد و بخش عمده‌اي از جمعيت مسلمانان از مسير اصلي تعليمات و رهنمودهاي قرآن به بي‌راهه گراييدند و از آبشخور زلال علمي ـ هدايتي آن كه همانا وارثان علم پيامبر(ص) و ثقل ديگر يعني اهل‌بيت(عليهم‌السلام) بودند خود را بي‌نياز و بركرانه ديدند و آنها نيز كه در راه ماندند به دليل مشكلات و دشواري‌ها يا غفلت‌ها و كوتاهي‌ها چندان كه بايد و شايد در تمسك به ثقلين توفيق نيافتند. در نهايت، قرآن در ميان جامعه اسلامي در بيشتر روزگاران مهجور و مغمور مانده و گرد غربت همواره بر چهره تابناك آن نشسته است. حال آن كه اين منشور بي‌كرانه جاودانه هدايت مي‌توانست در تمامي زمينه‌ها و زمانه‌هاي حيات اجتماعي، بشريت را به منزل سعادت و كرامت رهنمون شود و فرد و جمع‌شان را نظام و سامان بخشد.

مصيبت به همين‌جا ختم نمي‌شود و تاريخ نشان مي‌دهد در بيشتر كشورهاي اسلامي و از جمله ايران، بسياري از روشنفكران و سياست‌مداران و مصلحان اجتماعي، همواره مقهور غرب بوده و سعي وافر كرده‌اند همه اجزاي كشور خويش را با غرب يك‌پارچه و هماهنگ كنند. آنها كه با چند صباحي حضور در غرب يا آشنايي دورادور با پيشرفت‌هاي غرب، به سرعت همه آنچه را در اختيار داشتند، فراموش كرده، چشم و گوش بسته پيرو و شيفته فرهنگ غرب شدند، در حالي كه شواهد تاريخي نشان مي‌دهند بسياري از پيشرفت‌هاي علمي غرب وامدار عالمان مسلمان است كه تنها به بخش اندكي از معارف قرآن دست يافته بودند.

بنابراين، خلاء معارف قرآن در زندگي اجتماعي مسلمانان و آسيب‌هايي كه پيامد آن است، امروزه در جامعه اسلامي سايه افكنده و نتيجه‌ها و تبعات آن نيز مشهود است.

اين واقعيت مهم، انديشه‌وران را بر آن داشته طي دهه‌هاي اخير هرچه بيشتر به مطالعه و بازخواني اين كتاب جاوداني پرداخته و از مناظر مختلف به تفسير آن بپردازند و در اين راستا، تفاسير متعددي به چاپ رسيده كه يكي از اين تفاسير، «تفسير راهنما»ست كه پژوهشي در راستاي تامين اهداف و نتايج خاص انجام شده و ويژگي اساسي آن دسترسي به موضوع  هاي مفاهيم قرآن بوده است. 

چاپ نخست كتاب «مفاهيم اجتماعي در قرآن مجيد بر اساس تفسير راهنما» (جلد اول "حمد ـ يونس") در شمارگان 1200 نسخه، 796 صفحه و بهاي 170000 ريال راهي بازار نشر شد.