ذوالفقاری در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره ویژگیهای این اثر گفت: مکتبی شیرازی از شاعران قرن دهم هجری است و «لیلی و مجنون» او زیباترین و معروفترین نظیره پس از «لیلی و مجنون» نظامی گنجوی است. نسخههای باقی مانده از این نظیره نشان دهنده توجه مردم آن دوران به این اثر است.
وی این اثر را جزو نخستین کتابهایی که در ایران با چاپ سنگی منتشر شده است برشمرد و اظهار داشت: این کتاب بارها با چاپ سنگی منتشر شد و حدود 60 سال از آخرین چاپ آن میگذرد. اما چاپهای قبلی آن براساس قدیمیترین نسخه موجود نبوده است.
این مصحح اساس داستان «لیلی و مجنون» مکتبی را همان داستان نظامی خواند و توضیح داد: شاید در برخی از مواقع تفاوتهایی میان این دو داستان دیده شود. «لیلی و مجنون» نظامی بیش از 70 نظیره در ادبیات فارسی دارد اما زیبایی اثر مکتبی سبب شده تا این داستان بیش از نظیرههای دیگر آن در ذهن و زبان مردم جای بگیرد.
وی به مقدمه 100 صفحهای این کتاب اشاره و تصریح کرد: در مقدمه سعی شده است نظیرههای داستان «لیلی و مجنون» نظامی معرفی شوند و سپس روایت مکتبی با روایت نظامی، امیر خسرو دهلوی و جامی مقایسه شده است. این مقایسه براساس کنشها و بنمایههای داستانی که در اینجا 29 مورد بوده صورت گرفته است.
ذوالفقاری ادامه داد: این مقایسه نشان میدهد که نقشها و بنمایههای روایت مکتبی پررنگتر و روایت او پرکنشتر است. نقشمایههای روایت مکتبی 24، نظامی 21، جامی 17 و امیرخسرو 13 است. مکتبی کاملترین روایت این داستان را سروده و رنگ و بویی دیگر به آن بخشیده است. از نظر داستانپردازی نیز، داستان او شاخ و برگهای گستردهتری دارد.
وی با تاکید بر ارائه اطلاعاتی از سراینده و منظومه در این کتاب تشریح کرد: این منظومه از نظر زیبایی متن، مسائل محتوایی و ریختشناسی داستان بررسی و بنمایههای آن با متون و داستانهای مشابه مقایسه شده است. برای تصحیح روایت مکتبی از داستان «لیلی و مجنون» سعی کردیم بهترین متن را از نظر نزدیک بودن به زمان سرایش اثر بهکار بگیریم.
این پژوهشگر در پایان توضیح داد: مکتبی در 916 هجری درگذشته است. اساس کار تصحیح این اثر نسخه موجود در کتابخانه ملک بود. تاریخ نگارش این نسخه 945 هجری و به زمان حیات سراینده نزدیکتر است. البته این نسخه با نسخههای چاپ سنگی و نسخه مسکو نیز مقایسه شد.
«لیلی و مجنون» سروده مکتبی شیرازی با تصحیح حسن ذوالفقاری و پرویز ارسطو هفتمین اثر در سری «منظومههای عاشقانه ادب فارسی» نشر چشمه است.
در ابتدای این کتاب درآمدی بر منظومههای عاشقانه و همچنین نظیرهگویی و خمسهسرایی آمده است. از سوی دیگر سابقه داستان «لیلی و مجنون»، معرفی این منظومه، معرفی سراینده و گزارش داستان به روایت مکتبی دیگر بخشهای کتاب هستند.
در ادامه نیز مقایسه میان روایتهای «لیلی و مجنون» مکتبی با نظامی، امیرخسرو و جامی صورت گرفته و به تفکیک روایت هریک ارائه و سپس نتیجه کلی مقایسه ذکر شده است.
از سوی دیگر با نگاهی کلی به داستان مصححان این اثر سعی کردهاند سبک بیان مکتبی، استعاره، کنایات و دیگر آرایههای ادبی مکتبی را مشخص کنند. همچنین در بخش دیگری از این کتاب توضیخاتی درباره نسخههای موجود از این اثر ارائه و چند تصویر از این نسخهها منتشر شده است.
«لیلی و مجنون» مکتبی شیرازی در شمارگان 1200 نسخه و قیمت 5400 تومان به تازگی توسط نشر چشمه منتشر و راهی بازار نشر شد.
حسن ذوالفقاری، مصحح منظومه «لیلی و مجنون» سروده مکتبی شیرازی، این داستان را از نظر بنمایهها و نقشهای داستانی نسبت به سایر نظیرههای آن قویتر و پرکنشتر معرفی کرد که به دلیل زیباییهای داستانی در ذهن و زبان مردم آن دوران حضور پررنگتری داشته است.\
نظر شما