به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، انتقال دانش و تجربيات براي تامين منابع علمي هميشه كيفيت آموزش را در پي داشته است. طراحي صحنه و شرح عملكرد آن موضوعي است كه رضا مهدي‌زاده،  با توجه به كيفيت آموزش در آثار متعددي به آن پرداخته است. با وي درباره اهميت و لزوم ترجمه كتاب‌هاي كاربردي طراحي صحنه به گفت‌وگو پرداختيم. 

درباره اهمیت وجود کتاب‌های آموزشی در زمينه طراحي صحنه توضيح ‌دهيد؟ 

در سال‌های اخیر شمار دانشکده‌ها و آموزشگاه‌های هنری (سینمایی و تئاتری) افزایش چشم‌گیر و ناباورانه‌ای داشته است. و در هر کدام از آنها صدها هنرجو دوره آموزشی را طی می‌کنند که بخشی از آنها دانشجویان طراحی صحنه هستند.

این در حالی است که شاید بدون اغراق بتوان اظهار داشت که در بسیاری از آنها بحث و بررسی کافی درباره اهداف و روش‌های آموزشی صورت نگرفته و فعالیت‌های آموزشی به طور کوتاه مدت به پیش رانده می‌شود بدون آنکه درباره نتایج و پی آمدهای آن بررسی و اندیشه کافی صورت گرفته باشد.

از طرفی یکی از دلایل اهمیت آموزش صحیح این رشته در این است که در این رشته نمی‌توان به سادگی مانند رشته‌هایی چون علوم پایه و یا فنی و مهندسی نسبت به انتقال دانش و تجربیات حرفه‌ای اقدام کرد. گسترش شبکه‌های تلويزیونی در کنار سینما و نیز پاسخ به ذائقه بصری مخاطبان که در عصر ارتباطات رشد چشمگیری داشته است خود درجه اهمیت بحث را تبیین می‌کند.

براي تامین منابع علمی اين رشته و كيفيت آموزش چه بايد كرد؟

برای بهبود کیفیت آموزش طراحی صحنه نه تنها به تجربیات اندکی که در طول سال‌های گذشته در ایران تجربه شده نیاز است بلکه تجربیات و نظریه‌های موجود در کشورهای دیگر باید مورد بحث قرار گیرد.
هدف از انتشار این مجموعه نیز توجه به تجربه‌ها و اندیشه عده‌ای از صاحب‌نظران غیر ایرانی و تجربیات مراکز آموزشی و روند آموزش در خارج از ایران است.

نظر شما درباره فاصله مهارت‌های حرفه‌ای و آموزشی چيست؟ 

مهارت‌های حرفه‌ای و آموزشی مرز مشترکی دارند. در شرایط ارايه مطلوب، طراح کار خود را در ضمن تفکر و اندیشه هنری به انجام می‌رساند. با وجود منابع علمی و کاربردی می‌توان پیوند خوبی را بین فضای حرفه‌ای و دانشکده‌ها به وجود آورد که دانشجویان خلا و یا کمبود آشنایی با کار حرفه‌ای را در بیرون و در محیط کار جستجو نکنند و از دانشکده گریزان نشوند. کار حرفه‌ای به همان خوبی دانشکده و دانشکده به همان خوبی کار حرفه‌ا‌ی است.

آیا مجموعه در دست ترجمه و اقدام شما دارای ویژگی‌های فوق است؟

در مرحله انتخاب تلاش بر این بود که تا حد ممکن کتاب‌های کاربردی و مورد نیاز وارد فضای دانشگاه‌ها شود.

درباره مراحل اجرایی فرایند حرفه‌ای طراحی صحنه و ارتباط آن با مباحث مطرح شده در کتاب‌های كه در دست اقدام داريد،‌ توضيح دهيد؟

در کتاب «آشنایی با مدیریت هنری در فرایند تولید فیلم» نوشته «وینسنت لوبروتو» توصیف فرایند طراحی فیلم با شرح عملکرد مدیر هنری از مرحله آغازین تا مرحله نهایی آن به طور کامل تمام فعالیتی را که در طی این مسیر انجام می‌شود توضیح می‌دهد. مراحل اساسی طراحی شامل فرایندی است که در 54 مرحله توضیح داده می‌شود.

مرحله شروع، این مرحله که 3 فصل ابتدایی کتاب را به خود اختصاص داده است، در ابتدا به شرح و دورنمای مدیریت هنری در فیلم‌های سینمایی و تعاریف می‌پردازد سپس در فصل بعد مرحله شناخت و تجزیه فیلمنامه و آماده سازی آن برای مراحل بعدی انجام می‌شود.

در فصل سوم مهارت‌های طراحی در ترجمان روایت به ایده‌های بصری تفسیر شخصیت‌ها به صورت دیداری انجام می‌گیرد.
طراحان عموما در مراحل نخستین برای پابرجا کردن محیطی برای روایت داستانی سینمایی به شناخت دقیق و کشف لایه‌های زیرین متن می‌پردازند. جنبه دیگر مرحله شروع، اهمیت نقش تصور، تخیل و الهام برای خلق اثر هنری است.

مرحله تدارک، مرحله دوم فرایند طراحی عبارت از تدارک یا آماده سازی است که شامل گردآوری و تحلیل اطلاعات درباره متن، زمان، مکان و موقعیت‌های جغرافیایی مفروض در فیلمنامه است.

فصل چهارم این کتاب به چگونگی تحقیق، تفحص و گردآوری پرونده طراحی شامل، نقاشی‌ها، عکس‌ها، مطبوعات و غيره می‌پردازد. سایر فعالیت‌ها در این مرحله تدارک گروه هنری است که شامل طراح هنری، طراح صحنه، طراح دکور و کارکنان فنی است که در فصل 5 همراه با شرح وظایف هریک از عوامل به تفصیل آمده است.

مرحله ارايه طرح، ایده‌های خلاق و معتبر در فرایند طراحی مرحله پیش تولید و از هنگام نخستین ملاقات با کارگردان تا انتهای کار می‌تواند در اندیشه طراح فراهم شود. در فصل 6 کتاب حاضر به عملکرد مدیر هنری در پیش تولید می‌پردازد که شامل طراحی ایده، تصویب آن، ترسیم نقشه‌های اجرایی و سازماندهی گروه‌ها برای اجراست. در این مرحله مسايل مهمی چون رنگ‌بندی فیلم، بافت‌های دیداری و معماری دوره زمانی و ژانر با تخمین و پیش‌بینی مالی انجام می‌گیرد که همه این مباحث حرفه‌ای و اجرایی به صورت دقیقی در فصل‌های 7، 8، 9، 10، 11، و 12 به صورت کامل شرح داده شده است.

مرحله اقدام، فرایند طراحی شامل فعالیت‌هایی می‌شود که با آماده کردن زمینه‌های لازم و اجرای یک طرح امکانات لازم را جهت سایر فعالیت‌های هنری؛ کارگردانی، بازیگری، نور و فیلمبرداری آماده می سازد. در فصل 13، 14، 15 و 16 با چگونگی کار در استودیو و لوکیشن و مزایا و امکانات و هزینه‌ها آشنا می‌شویم. فصل 17 این کتاب به مدیریت هنری دیجیتالی و استفاده از تکنولوژی دیجیتال در در تولیدات فیلم معاصر می‌پردازد.

کتاب فوق که همراه با تمرین‌هایی در انتهای هر فصل برای افزایش مهارت‌های دانشجویان ارايه شده کتابی کاربردی است و می‌تواند به عنوان یک مرجع علمی برای طراحان صحنه و هنرمندان سینما قابل استفاده باشد.

کتاب دیگری که در مرحله ترجمه است کتاب «عملکرد طراحی هنری (مقدمه‌ای بر مدیریت هنری در سینما)» نام دارد. نویسنده آن «وارد پریستون» از طراحان و مدیران هنری هنری سینمای هالیوود است که تجربیات خود را در قالب این کتاب ارايه داده است. در این کتاب نیز ضمن توصیف عملکرد طراح هنری مراخل طراحی یک فیلم از ابتدا در مراحل چهارگانه‌ای که اشاره شد، شرح داده شده است.

«مدیریت هنری ( مهماری بر فراز پرده سینمایی)» عنوان کتاب دیگری است که ترجمه بخش‌هایی از آن به اتمام رسیده. این کتاب نیز در 5 فصل به نقش مدیران هنری از فرایند ایده تا اجرا می‌پردازد. نویسنده آن «جین بارنول» استاد دانشگاه و مدیر هنری در سینما و تلویزیون است.
باید توجه داشت که که فرایند طراحی چون سایر رشته‌های هنری روندی تکرار شونده است،ولي هر طراح روش خود را در کار با فرایند مطلوب خود به مرحله طراحی توسعه می‌دهد ولي برخی از روش‌ها معمول و عمومی به نظر می‌رسند.