كتابهاي تاريخي كلاسيك مانند «تاريخ بيهقي» كه مترجم از زبان اصلي به زبان فارسي برميگرداند، متني تاريخي است و از سوي ديگر يكي از شاهكارهاي ادب پارسي شمرده ميشود كه ترجمه اين كتابها شگردهاي خاصي ميخواهد./
اين شاهنامهپژوه با اشاره به وفاداري به متن اصلي افزود: «مترجم تا آنجا كه در توان اوست و تا آنجا كه به ساختارهاي زبان گزند نرسد بايد به متن وفادار بماند و اين، شيوه ترجمه در روزگار ما محسوب ميشود.»
مولف «نامه باستان» خاطرنشان كرد: «در يك تا دو دهه پيش آنچه ترجمه ميشد بيشتر ترجمه آزاد بود و اقتباس بهشمار ميرفت تا ترجمه؛ اما امروزه در شيوههاي نوين ترجمه، مترجمان ميكوشند به متن وفادار بمانند.»
وي افزود: «اگر متني بيگانه را به فارسي برميگردانيم روا نيست آن متن را ايراني كنيم؛ ما تنها بايد متن را به فارسي برگردانيم و منش، سرشت، ساختار فرهنگي و اجتماعي متن بايد به همان سان باشد.»
مترجم كتاب «ايلياد و اوديسه هومر» خاطرنشان كرد: «ترجمه برخي كتابهاي تاريخي بيشتر از آن روست كه يك شاهكار ادبي نيز محسوب ميشود و در مواقعي نيز زمينه آن اسطورهاي است.»
وي افزود: «ترجمه كتابهاي تاريخي چندان دشواري ندارد؛ دشواري هنگامي است كه يك متن ادبي با تاريخ همسو ميشود و واژههايي كه در آن است نياز به سنجش، پژوهش و تحقيق دارد.»
اين استاد دانشگاه يادآور شد: «مترجم بايد شيوه نويسنده نخستين را دريابد و از شگردهاي هنري آن آگاهي يابد و آن شگردها را در برگردان خود بگنجاند تا بتواند متني را به شايستگي ترجمه كند.»
وي افزود: «مترجمان بايد با پيشداشت آبشخورها، سرچشمهها و كتابهايي كه در دانشهاي مختلف جهان پديد ميآيند آشنا باشند؛ ولي نبايد اين ترجمهها براي آنها به عنوان الگو انتخاب شوند.»
مترجم كتاب «انهايد» خاطرنشان كرد: «كتابهاي تاريخ، فرهنگ و تمدن ايران سرشتي يكسره بومي دارند و به سخن ديگر آوردگاه و قلمرو آنها فرهنگ، منش، تاريخ و پيشينه هر مردم است، پس دستاوردها در اينگونه دانشها مانند دانشهاي ديگر نميتواند فراگير و جهاني باشد.»
مترجم كتاب «تلماک» يادآور شد: «مترجمان ميتوانند به شيوه سنجش، زمينههاي مقايسه دانشهاي مختلف را با آنچه ديگران يافتهاند بيابند و اين ديدگاه در ردههاي بسيار بالاي دانشوري و فرهيختگي به نمود ميآيد.»
وي افزود: «همچنين اگر پژوهندهاي بيگانه در زمينه فرهنگ، ادب و تاريخ كشور خود كتابي بنويسد و آن كتاب در كشور ما ترجمه شود ميتواند به كار كساني كه در آن زمينه ميپژوهند آموزنده باشد.»
«كزازي» در پايان سخنانش يادآور شد: «ترجمه كتاب شيوهها و شگردهاي مختلفي را براي به سامان درآوردن متن اصلي كتاب ميخواهد كه بايد مترجم با آنها همساز باشد.»
نظر شما