دكتر «ميرجلال‌الدين كزازي» با بيان اين مطلب به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) گفت: «اگر بخواهيم متون كلاسيكي را مانند «تاريخ بيهقي»، «عالم آراي عباسي»، «عالم آراي شاه اسماعيل»، «روضه‌الصفا» و... را به زباني ديگر برگردانيم، به دليل اين‌كه اين كتاب‌ها سابقه ادبي دارند و رويدادهاي تاريخي را مطرح مي‌كنند، مترجم بايد شگردهايي را در ترجمه اين كتاب‌ها داشته باشد كه بتواند آن را خوب به سامان برساند.»
اين شاهنامه‌پژوه با اشاره به وفاداري به متن اصلي افزود: «مترجم تا آنجا كه در توان اوست و تا آنجا كه به ساختارهاي زبان گزند نرسد بايد به متن وفادار بماند و اين، شيوه ترجمه در روزگار ما محسوب مي‌شود.»
مولف «نامه باستان» خاطرنشان كرد: «در يك تا دو دهه پيش آنچه ترجمه مي‌شد بيشتر ترجمه آزاد بود و اقتباس به‌شمار مي‌رفت تا ترجمه؛ اما امروزه در شيوه‌هاي نوين ترجمه، مترجمان مي‌كوشند به متن وفادار بمانند.»
وي افزود: «اگر متني بيگانه را به فارسي برمي‌گردانيم روا نيست آن متن را ايراني كنيم؛ ما تنها بايد متن را به فارسي برگردانيم و منش، سرشت، ساختار فرهنگي و اجتماعي متن بايد به همان سان باشد.»
مترجم كتاب «ايلياد و اوديسه هومر» خاطرنشان كرد: «ترجمه برخي كتاب‌هاي تاريخي بيشتر از آن روست كه يك شاهكار ادبي نيز محسوب مي‌شود و در مواقعي نيز زمينه آن اسطوره‌اي است.»
وي افزود: «ترجمه كتاب‌هاي تاريخي چندان دشواري ندارد؛ دشواري هنگامي است كه يك متن ادبي با تاريخ هم‌سو مي‌شود و واژه‌هايي كه در آن است نياز به سنجش، پژوهش و تحقيق دارد.»
اين استاد دانشگاه يادآور شد: «مترجم بايد شيوه نويسنده نخستين را دريابد و از شگردهاي هنري آن آگاهي يابد و آن شگردها را در برگردان خود بگنجاند تا بتواند متني را به شايستگي ترجمه كند.»
وي افزود: «مترجمان بايد با پيش‌داشت آبشخورها، سرچشمه‌ها و كتاب‌هايي كه در دانش‌هاي مختلف جهان پديد مي‌آيند آشنا باشند؛ ولي نبايد اين ترجمه‌ها براي آن‌ها به عنوان الگو انتخاب شوند.»
مترجم كتاب «انه‌ايد» خاطرنشان كرد: «كتاب‌هاي تاريخ، فرهنگ و تمدن ايران سرشتي يكسره بومي دارند و به سخن ديگر آوردگاه و قلمرو آن‌ها فرهنگ، منش، تاريخ و پيشينه هر مردم است، پس دستاوردها در اين‌گونه دانش‌ها مانند دانش‌هاي ديگر نمي‌تواند فراگير و جهاني باشد.»
مترجم كتاب «تلماک» يادآور شد: «مترجمان مي‌توانند به شيوه سنجش، زمينه‌هاي مقايسه دانش‌هاي مختلف را با آنچه ديگران يافته‌اند بيابند و اين ديدگاه در رده‌هاي بسيار بالاي دانش‌وري و فرهيختگي به نمود مي‌آيد.»
وي افزود: «همچنين اگر پژوهنده‌اي بيگانه در زمينه فرهنگ، ادب و تاريخ كشور خود كتابي بنويسد و آن كتاب در كشور ما ترجمه شود مي‌تواند به كار كساني كه در آن زمينه مي‌پژوهند آموزنده باشد.»
«كزازي» در پايان سخنانش يادآور شد: «ترجمه كتاب شيوه‌ها و شگردهاي مختلفي را براي به سامان درآوردن متن اصلي كتاب مي‌خواهد كه بايد مترجم با آن‌ها همساز باشد.»
یکشنبه ۱۵ دی ۱۳۸۷ - ۱۰:۳۷
كتاب‌هاي تاريخي كلاسيك مانند «تاريخ بيهقي» كه مترجم از زبان اصلي به زبان فارسي برمي‌گرداند، متني تاريخي است و از سوي ديگر يكي از شاهكارهاي ادب پارسي شمرده مي‌شود كه ترجمه اين كتاب‌ها شگردهاي خاصي مي‌خواهد./
نظر شما