چاپ پیشین این کتاب در سال گذشته (۱۳۹۷) با شمارگان ۵۰۰ نسخه و بهای ۳۵ هزار و ۵۰۰ تومان و چاپ نخست آن نیز در سال ۹۶ با شمارگان هزار نسخه و بهای ۲۴ هزار و ۵۰۰ تومان در دسترس مخاطبان قرار گرفته بودند.
کتاب با وقایع نگار زندگی نیچه آغاز شده و بعد به قسمت‌های اصلی زایش تراژدی یعنی «تلاشی برای انتقاد از خود» و «زایش تراژدی از روح موسیقی» می‌رسد. در ادامه نیز دو متن «جهانبینی دیونوسوسی» و «درباره حقیقت و دروغ گویی به معنایی نااخلاقی» ترجمه شده‌اند.
زایش تراژدی نخستین کتاب مهم نیچه است. او هرچند که سال‌ها پس از تالیف و انتشارش به آن انتقاد وارد کرد اما هیچگاه احکام اصلی و کلیدی کتاب را رد نکرد. زایش تراژدی یکسر درباره هنر است و در آن می‌توان توجه عمیق فیلسوف را به اندیشه یونانی بازیابی کرد.
مرکز بحث در «زایش تراژدی» توجه به هنرمند است و در اصل تلاشی است برای فرا رفتن از مفهوم نبوغ و روشن کردن این نکته که هنرمند آزاد کیست؟ اما مباحث کتاب با مفهومی متافیزیکی آغاز می‌شود: رازی در جهان وجود دارد که زندگی را هراس آور و تراژیک می‌کند. به باور نیچه در این کتاب، تنها به یاری هنر می‌توان از این هراس و از این سویه تراژیک زندگی گذشت.
در تفکر یونانی آپولون خدای منطق، نظم، مرز و محدوده و... است. در مقابل دیونوسوس خدای جشن‌ها، شراب، سرمستی، روشنایی، شادمانی و... است. دیونوسوس مرزی نمی‌شناسد و سر راهش هیچ مانعی را باقی نمی‌گذارد. موسیقی هنر دیونوسوس است (نظر نیچه نسبت به موسیقی بسیار فوق العاده است و تحلیل درخشان او از این هنری دیونوسوسی باید مورد واکاوی قرار گیرد. نیچه کاملا زیر نفوذ موسیقی بود و خودش نیز دستی در آن داشت. به باور یاسپرس هیچ فیلسوفی تا به اندازه نیچه زیر نفوذ موسیقی نبوده است) و هنرهای تجسمی از آن آپولون. آپولون حد و اندازه را روشن می‌کند. اگر دیونوسوس کارناوالی است، آپولون نشان دهنده موقیعت و اصل فردیت است. هنر یونانی بیانگر هر دو انرژی دیونوسوسی و آپولونی است.
زندگی هراس آور و تیره است. آپولون به روی چهره زندگی ماسکی زیباشناسانه می‌کشد و چون می‌کوشد که زشتی‌ها را پنهان کند، بنابراین آن ماسک و نقابش اخلاقی است. آپولون از آرمان‌ها و اصول حرف می‌زند و به هر چه خلاف مبانی باشد، حتی اگر خود زندگی، می‌گوید نه. دیونوسوس اما از اصول حرف نمی‌زند، بلکه زندگی را می‌سازد.
به باور نیچه هنر سیمای هولناک زندگی را آشمار می‌کند و بر آن نقاب نمی‌گذارد. هنر دیونوسوسی خواست، غریزه و میل سرکش به آزادی و شادمانی را پیش می‌کشد و ستایش می‌کند. به همین دلیل هم میان این شادمانی دیونوسوسی و مسیحیت هیچ جای آشتی وجود ندارد. نیچه اعتقاد داشت که یونانیان به درستی دریافته بودند که فرهنگ آمیزه‌ای است از عناصر دیونوسوسی و آپولونی. با تمام این اوصاف البته باید گفت که زایش تراژدی هرچند به تحلیل زیباشناسانه تراژدی در خاستگاه یونانی‌اش اختصاص دارد، اما درون مایه اصلی کتاب درباره هنر اروپایی است. متنی است که هیچگاه کهنه نمی‌شود.
«زایش تراژدی از روح موسیقی» همچنین با ترجمه‌های دیگری نیز به قلم رویا منجم (از سوی نشر پرسش) و سعید فیروزآبادی (از سوی نشر جامی) به ایرانیان عرضه شده است. همچنین کتاب «زایش و مرگ تراژدی» نوشته حمیدرضا محبوبی آرانی نیز که توسط نشر نی منتشر شده، تحلیلی است از این اثر مهم نیچه.
نظر شما