جواهرالعلوم كتابي كهن است كه اطلاعات عمومي جهان اسلام را دربردارد و از آغاز خلقت بشري تا عهد مولف گردآوري شده و در آن گفتوگو از 120 علم آمده است./
دكتر محمدحسين تسبيحي درباره اين كتاب كهن و تاريخي گفت: اين كتاب در حقيقت اطلاعات عمومي جهان اسلام است كه از آغاز خلقت بشري تا عهد مولف گردآوري شده اند.
وي افزود: اين كتاب وجه تسميه نصيرالدين همايون پسر ظهيرالدين بابر پادشاه مغول هند است و نسخه خطي منحصر به فردي بهشمار ميآيد كه در كتابخانه گنجبخش مركز تحقيقات فارسي ايران و پاكستان اسلامآباد نگهداري ميشود.
اين مصحح نسخههاي خطي خاطرنشان كرد: در اين كتاب هر موضوعي كه شامل حال انسان شده باشد تا عهد زندگاني مولف آن گردآوري شده است.
مسوول ويراستاري اين كتاب كهن افزود: جواهرالعلوم كتابي كهن است كه از به وجود آمدن خط، زبان و نگارش تا تاريخ دوره مغول اشاره كرده و در آن از 120 علم گفتوگو شده است.
وي افزود: هر علمي حداقل 100 موضوع جداگانه دارد كه اگر موضوع همه علمها را در فهرست اعلام كتاب ببينيم، بيشتر از 2000 موضوع علمي، تاريخي و ادبي را ميتوان در آن يافت.
دكتر تسبيحي يادآور شد: در تاريخ هزار ساله رواج تاريخ زبان فارسي در شبه قاره، خصوصا در دربارهاي دودمان مسلمان، کتابهاي چند دانشي فارسي در اين سرزمين تأليف شده که برخي از آنها در شمار آثار ارزشمند دانش و فرهنگ ايرانياند.
اين مصحح خاطرنشان كرد: محمدفاضل در کتاب خود که آن را براساس نفايسالفنون شمسالدين محمد آملي و جامعالعلوم امام فخر رازي تأليف کرده، به علوم گوناگون، نظير پزشکي، هندسه، موسيقي، تاريخ، ادبيات و اخلاق پرداخته است.
وي به كتابهاي كهن ديگر شبه قاره اشاره كرد و گفت: يكي ديگر از كتابها «شجره دانش» تأليف نظامالدين احمد گيلاني، از شاگردان ميرداماد در اصفهان و از بزرگان دربار عبدالله قطب شاه در گلکنده است. اين کتاب، مجموعهاي از 103 رساله است که بيش از 180 رساله آن نگارش نظامالدين و بقيه گزيدهاي از آثار ديگران است. اين نسخه كهن درکتابخانه آصفيه كه كتابخانهاي مهم و معتبر هند بهشمار ميآيد و در حيدرآباد قرار دارد.
اين نسخهشناس يادآور شد: «شاهد صادق» تأليف ميرزا صادق نامي اصفهاني که در سالهاي 1054 - 1059 هجري قمري در اکبرآباد نوشته شده، از ديگر کتابهاي چند دانشي فارسي به شمار ميآيد که در شبه قاره تأليف شده است.
وي افزود: تحفهالهند تأليف ميرزاخانبن فخرالدين محمد که در پادشاهي اورنگ زيب عالمگير براي پسرش محمد اعظم تأليف شده گونهاي دايرهالمعارف هنر است و به موضوعاتي چون الفباي هند و شيوه نگارش آن، دستور زبان هندي، عروض اهل هند، قيافهشناسي هنديان، بديع در نزد هنديان، موسيقي و قافيه ميپردازد.
نظر شما