یکشنبه ۱۴ مهر ۱۳۸۷ - ۱۶:۳۱
مورخان از منابع ارزشمند قديمي غافل نشوند

متون كلاسيك تاريخي، بار ادبي و محتوايي باارزشي دارند و حوادث‌هاي روزگار را به تصوير مي‌كشند، از اين رو منابع ارزشمندي براي تاريخ‌نگاري به‌شمار مي‌آيند كه نبايد از آن‌ها غفلت كرد._

دكتر مهدي افشار، استاد رشته تاريخ دانشگاه شهيد بهشتي به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) گفت: متون كلاسيكي چون «عالم آراي عباسي»، «عالم آراي شاه اسماعيل»، «روضه‌الصفا» و «تاريخ بيهقي» از جمله كتاب‌هاي تاريخ كلاسيكي هستند كه سابقه ادبي دارند و رويدادهاي عصر تاريخي را با واقعيت بيان مي‌كنند.

وي افزود: نويسندگان مختلفي در روزگار شاهان كتاب‌هاي تاريخي را رقم زده‌اند و با انديشه‌هاي خاصي آن را به رشته تحرير درآورده‌اند؛ ولي بعضي از اين كتاب‌ها با مجامله، تعارف و تحريف همراه بوده است.

اين استاد دانشگاه يادآور شد: اگر مولفي بخواهد به عنوان مثال زندگي شاه سلطان حسين را بنويسد، بايد به دنبال كتاب‌هايي باشد كه مبتني با واقعيت است زيرا اكثر كتاب‌هاي نوشته شده به شكل توصيف است و توصيف با واقعيت هماهنگ نيست.

وي افزود: براي نگارش تاريخ ايران باستان و دوره‌هاي كهن، تاريخ هرودوت بيشتر مورد استفاده تاريخ‌نگاران قرار مي‌گيرد كه اين تاريخ نيز بيشتر با افسانه‌نگاري همراه است.

افشار خاطرنشان كرد: تاريخي كه در زمان خود نوشته مي‌شود فوايدي دارد و معمولا دقيق‌تر و با جزييات و مستندات همراه است؛ اما كتاب‌هايي كه سال‌ها بعد از آن روزگار نوشته مي‌شود بيشتر جنبه مجامله و تعارف دارند.

اين استاد دانشگاه يادآور شد: تاريخ‌نگاران بايد بتوانند ارزيابي درستي از اين كتاب داشته باشند تا بتوانند مسائل و كتاب‌هاي ديگري در اين زمينه ارجاع دهند كه هم مستقيما با مسائل زمانه ارتباط داشته باشد و هم مسائل فرهنگي و سياسي را مطرح كند.

وي افزود: بعضي از كتاب‌هاي تاريخي كه توسط مورخ زمان خويش به رشته تحرير درآمده خطر مديحه‌سرايي و مجامله را به همراه دارد و تنها كتابي كه در اين دسته قرار نمي‌گيرد تاريخ بيهقي است.

اين تاريخ‌پژوه يادآور شد: كتاب‌هاي تاريخي كلاسيك بيشتر جنبه ادبي پرمحتوايي دارند زيرا بحثي كه اهميت پيدا مي‌كند با زبان اديبانه همراه است.
وي به تصحيح نسخه‌هاي خطي توسط مصححان اشاره كرد و گفت: نسخه‌هايي كه توسط محققان كارآزموده نظير ابوالحسن نوابي، احمد منزوي، عبدالله انوار ايرج افشار و... تصحيح شده‌اند دقيق‌تر و مستندند. اين افراد با نسخه‌هاي خطي كهن آشنايي خوبي دارند؛ به همين دليل مي‌توانند متني درخور ارائه دهند. 

اين تاريخ پژوه خاطرنشان كرد: مصحح بايد در پانوشت‌ها توضيحات منطقي بدهد و خواننده را در تمام مراحل همراهي كند. تاريخ‌نگاران نيز به سهولت مي‌توانند از اين نسخه‌هاي خطي تصحيح شده استفاده كنند.

وي افزود: بعضي از تاريخ‌نگاران گرايش فردي و عاطفي به دوره‌اي خاص دارند عده‌اي به تاريخ صفويه تعلق خاطر دارند و بعضي ديگر از تاريخ‌نگاران از گوركانيان بيزارند. مورخ بايد با نگاه علمي با مسائل برخورد كند و بايد مستقل از خواسته‌ها و گرايش‌ها دست به تاريخ‌نگاري بزند.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط