محسن محمدی به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، گفت: «ارمغان طرب: نغمه‌ نگاری‌های موسیقی ایران، از صفویان تا مشروطه» با پژوهش و گردآوری من به تازگی از سوی نشر ماهور روانه کتابفروشی‌ها شده است. یافتن این آثار حاصل پژوهش‌های تاریخی در زمینه موسیقی ایران بود که در دانشگاه اوترخت در هلند انجام دادم.

وی افزود: هم پیدا کردن نسخه‌های این آثار و هم تهیه تصاویر این نسخه‌ها مستلزم صرف وقت و زحمت زیاد بود. بنابراین تصمیم گرفتم با انتشار این آثار در یک مجموعه دسترسی پژوهشگران دیگر به این آثار را تسهیل کنم. بر این اساس نتیجه کار مجموعه‌ای از نغمه نگاری‌های اروپاییان از موسیقی ایران شد که همراه سه مجموعه متن تصنیف‌های ایرانی و مجموعه ای از قطعات موسیقی نظامی ایران در یک مجلد منتشر شده است.

این پژوهشگر محتوای کتاب را به این شرح بیان کرد: کتاب با نمونه‌ای منحصر و بسیار ارزشمند از یک تصنیف آغاز می‌شود که ژان شاردن تاجر فرانسوی در دوره صفویه در اصفهان شنیده بود. این نغمه نگاری پیش از این در پیوست چند کتاب آمده بود اما نیاز به شرح و توضیح و معرفی داشت تا توجه علاقه‌مندان را جلب کند. خوشبختانه شعر فارسی این تصنیف هم به خط لاتین در زیر تصنیف نوشته شده که البته به دلیل همراه شدن با ترجمه فرانسوی از نظرها پنهان مانده بود.

محمدی ادامه داد: در ادامه کتاب نیز آهنگ دیگری از حدود دوره زندیان آمده که یکی از افسران کمپانی هند شرقی بریتانیا در شرق هند شنیده بود. بخش‌های مفصل‌تر کتاب به موسیقی در دوره قاجار مربوط می‌شود. یک بخش شامل تصنیف‌هایی از نوازندگان دربار فتحعلی شاه به همراه متن آنهاست. بخش دیگر تصنیف‌های دوره ناصرالدین شاه است که به احتمال زیاد به دست شاگردان موسیقی مدرسه دارالفنون نغمه نگاری شده و به واسطه آلفرد لومر در پاریس منتشر شده‌اند. دو مجموعه از متن تصنیف‌های دوره ناصرالدین شاه هم به این بخش اضافه شده است.

وی همچنین درباره بخش‌های دیگر کتاب گفت: بخشی هم شامل بازسازی اجراهایی از موسیقی کلاسیک ایران در قالب دستگاه‌های ماهور، همایون و چهارگاه است. بنابر شواهد اصل اجرا و یا نت نویسی اولیه این آثار از آن «ارسلان ناصر همایون» بوده اما به واسطه آلفرد لومر در پاریس منتشر شده‌اند. بخش آخر کتاب نیز مجموعه‌ای جالب از قطعات موسیقی است که آلفرد لومر و دیگران در قالب موسیقی اروپایی آهنگسازی یا تنظیم کرده‌اند. این قطعات برای موسیقی نظامی امروز ایران هم قابل استفاده است و امیدوارم خیلی زود اجراهای جدیدی از این آثار را بشنویم و تنظیم‌هایی جدید از این آثار را ببینیم.

محمدی درباره مشکلات خود برای گردآوری نغمه‌های درج شده در کتاب اشاره کرد: نخستین مشکل اطلاع یافتن از وجود چنین آثاری بود. چون بسیاری از این آثار تاکنون ناشناخته بودند. پیدا شدن این آثار حاصل جست‌وجوی طولانی با استفاده از روش‌های جدید دنیای دیجیتال بوده است. در مرحله بعد باید نسخه‌های این آثار در کتابخانه‌های مختلف جهان یافته می‌شد. نهایتا باید راهی برای دست یافتن به تصویر دیجیتال این آثار پیدا می‌کردم که هر سه مرحله نیازمند صرف وقت طولانی و پیگیری مدام بود.

 «ارمغان طرب: نغمه‌نگاری‌های موسیقی ایران، از صفویان تا مشروطه» پژوهش و گردآوری محسن محمدی با شمارگان هزار نسخه، 512 صفحه و بهای 95 هزار تومان از سوی انتشارات ماهور روانه کتابفروشی‌ها شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این کتاب به نشانی زیر مراجعه کنید: