خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ محمد آسیابانی: پس از شهادت حضرت امام حسن عسکری (ع) و آغاز دوران امامت حضرت مهدی (عج) تا به امروز شبهاتی بسیاری از سوی دیگر ادیان و حتی مذاهب اسلامی به امامت حضرت ولی عصر (عج) و طول عمر ایشان، مطرح شده است. پاسخ به این شبهات از اصلی‌ترین وظیفه عالمان شیعی است. حجت‌الاسلام رحیم کارگر یکی از محققانی است که بیشترین کار فکری خود را بر حوزه مهدویت و پاسخگویی به شبهه‌ها معطوف کرده است.
به‌تازگی دهمین چاپ برخی از مجلدات مجموعه «رهنما» از تولیدات اداره پاسخگویی آستان قدس رضوی منتشر شده است که چهار جلد آن با عناوین «حقیقت مهدویت»، «حقیقت توسل»، «سیمای حضرت مهدی (عج)» و «حقیقت زیارت» تالیف حجت‌الاسلام کارگر است. به همین مناسبت گفت‌وگویی با این محقق داشته‌ایم. (برای آشنایی با سابقه علمی و تحقیقاتی حجت‌الاسلام کارگر اینجا را کلیک کنید.)
در گفت‌وگوهای مسئولان انتشار مجموعه «رهنما» با ایبنا، هدف از انتشار این مجموعه را تهیه مرجعی برای پاسخ به سوالات و شبهات بینشی عامه مردم بیان کردند. با توجه به این نکته که مخاطبان مجموعه، عامه مردم با سطح دانشی متفاوت هستند، شما چه شیوه و سبکی را برای نگارش این کتاب‌هایتان انتخاب کرده‌اید؟
رساندن و در اختیار گذاشتن معارف اهل بیت به زبان ساده، مختصر و البته به صورت رایگان به مردم خیر دنیا و آخرت را به همراه دارد. با توجه به شبهات بسیاری که امروزه از سوی معاندان به‌ویژه تکفیری‌ها نسبت به مذهب شیعه طرح می‌شود و عامه مردم ممکن است دسترسی به مدرسان علوم شرعی و معارف دینی نداشته باشند و البته توانایی مطالعه کتاب‌های حجیم را هم ندارند، ضرورت این کار بیش از پیش عیان می‌شود. سیاست مسئولان انتشار مجموعه رهنما نیز بر همین اصل استوار است که سیاست خوب و قابل دفاعی است.
با توجه به ویژگی مخاطبان، شیوه ارائه مفاهیم به مخاطب عام قالب خاصی می‌طلبد. من دو عنوان از این کتاب‌ها را در قالب مناظره کار کردم. این قالب باعث شد تا بحث‌های مهم علمی و دینی به صورت پرسش و پاسخ کوتاه و ساده در آید و برای هر طیف مخاطب مفید باشد. همچنین سعی من این بود که در بحث‌های دیگر هم به ترجمه روایت بسنده کنم و متن ساده و فارسی روایت را بیاورم که مورد استقبال همه قرار بگیرد. به طور کل محتوای کتاب‌ها در عین اینکه بار علمی و تخصصی خاص خود را دارد، از زبان ساده و پویا و قابل فهم برای عموم مردم برخوردار است.
از بازخورد کتاب‌هایتان در بین مخاطبان اطلاعی دارید؟
این مجموعه مورد استقبال بسیاری از مخاطبان قرار گرفته است. برخی از کسانی که تالیفات من در این مجموعه را مطالعه کرده‌اند، برای یافتن پاسخ برای پرسش‌های تکمیلی خود، با بنده تماس گرفتند. این مساله نشان می‌دهد که مجموعه رهنما در کار خود موفق بوده است، چرا که توانست برای افرادی که آن را مطالعه کرده‌اند، پرسش‌های جدید ایجاد کند و آنها را وادار به مطالعه و جست‌وجوی بیشتر برای یافتن پاسخی به پرسش‌هایشان سازد. با توجه به این نکته که مطالب کتاب‌های این مجموعه به طور اختصار بیان شده‌اند، اگر مخاطب جذب نوشتار شود، به‌ناچار برای مطالعه بیشتر در این موضوع‌ها نیاز به منابع جدید دارد. مخاطبانی هم که پس از مطالعه به من مراجعه کردند، به دنبال بیشتر دانستن بودند و من منابعی که حاوی ادله قوی‌تر ــ به‌ویژه کتاب‌هایی که درباره امام زمانــ بودند به این افراد معرفی کردم. در هر صورت هدف این مجموعه به تکاپو و تلاش انداختن ذهنی مخاطبان و راهنمایی آنها به سمت مطالعات بیشتر بود که به نظر من به این نتیجه رسیده است.
نظر کلی شما درباره ساختار ظاهری مجموعه رهنما و قطع کتاب‌ها چیست؟ آیا می‌توان در تمامی موضوعات پیرامون دین از این شیوه برای نگارش کتاب‌هایی برای مخاطب عام استفاده کرد؟
به نظر من به نسبت بسیاری دیگر از محصولات فرهنگی مشابه، مجموعه رهنما بهتر و موفق‌تر عمل کرده است. همچنین این قالب ارائه محتوا به مخاطب، شیوه بسیار مناسبی است. ویژگی‌های مجموعه رهنما جز مختصر و چکیده بودن کتاب‌ها، تنوع موضوع‌ها و توجه به نیازهای مختلف معرفتی مخاطبان و همچنین پرداختن به حیطه‌هایی است که دیگران کمتر به آن کمتر پرداخته‌اند. استقبال مخاطبان نیز به دلیل همین ویژگی‌هاست. این مجموعه اطلاعات مورد نیاز مخاطبان را با زبانی ساده و البته سریع به آنها منتقل می‌کند. رهنما باعث شده است که حیطه‌های جدید و تازه‌ای از نیازهای معرفتی و شناختی مردم اعم از مسایل فرهنگ عمومی، سبک زندگی، نگاه به زندگی و سیره معصومان مطرح شود.
از چه راه‌هایی متوجه شده‌اید که مخاطبان این مجموعه پس از مطالعه، نیازهای معرفتی جدیدی پیدا کرده‌اند؟ شاید برداشت آنها از محتوای کتاب‌های مجموعه رهنما برداشت درستی نباشد؟ و البته نمی‌توان مطمئن بود که مخاطب، مباحث مطرح‌شده در کتابی را که مطالعه کرده، به درستی فهمیده و بعد از آن به حوزه‌های معرفتی جدید رسیده است.
من به جرات می‌گویم که مجموعه «رهنما» وارد حوزه‌هایی شده که دیگران کمتر به آن وارد شده‌اند. به عنوان مثال مسائلی چون روابط اجتماعی افراد با یکدیگر، روابط در خانواده‌ها و در نهادهای اجتماعی چون مدارس، رعایت فرهنگ عمومی و فرهنگ شهرنشینی و بسیاری از سوالات اعتقادی مختلف و سبک زندگی معاصر برای نخستین بار در «رهنما» مطرح شده‌اند. اما این که از کجا متوجه شده‌ام که مخاطبان نیازهای جدیدی پیدا کرده‌اند، از سفارش موضوع‌هایی که مسئولان انتشار این مجموعه به نویسندگان ارائه می‌کنند. این موضوع‌ها از سوال‌ها و شبهاتی است که زایران حرم امن رضوی از دفاتر پاسخ به سوالات در حرم می‌پرسند. سیاست‌های اجرایی این مجموعه همراه با مخاطب‌سنجی پیش می‌رود.
یعنی موضوع مجلدات جدید این مجموعه از سوالات و پرسش‌های جدیدی که زایران مطرح می‌کنند، انتخاب می‌شود؟
بله. روند بر این قرار است که ابتدا بازخورد مجلدات جدید سنجیده می‌شود و بر اساس نظر مخاطبان خط مشی پژوهش‌های بعدی تعیین می‌گردد.
شکل ظاهری تمام این کتاب‌ها تقریبا یکسان است. این برای مخاطب خسته‌کننده نیست؟
به نظر من یکنواختی در فرم ظاهری کتابچه‌ها خسته‌کننده است و به همین دلیل باید حداقل در شکل ظاهر این مجموعه اصل تنوع را رعایت کرد. به عقیده من اگر ابتدا حوزه‌ها و موضوع‌های کاری مشخص شوند و در ادامه برای هر یک از آنها قالب‌هایی خاص ــ به عنوان مثال، قطع‌های خشتی، پالتویی و ... ــ در نظر گرفته شود، این مجموعه در کنار تنوع موضوعی و مفهومی، تنوع ظاهری هم خواهد داشت.
حجت‌الاسلام رحیم کارگر دارای مدرک دکتری رشته «سياستگذاری فرهنگی» از دانشگاه باقرالعلوم است و اکنون به عنوان عضو هیات علمی و مدیر گروه‌های آینده پژوهی پژوهشكده مهدويت و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی فعالیت دارد. این پژوهشگر همچنین در مرکز علمی «جامعةالمصطفی العالمیه» شهر قم نیز به تدریس می‌پردازد.
«جهانی شدن و حكومت جهانی حضرت مهدی»، «آینده جهان: دولت و سیاست در اندیشه مهدویت»، « جستارهایی در مهدویت: مهدویت و فلسفه نظری تاریخ، جهانی شدن، نزاع حق و باطل، انقلاب و انتظار»، « تعلیم و تربیت در عصر ظهور» و «فروغ حق: مصاف حق و باطل از نهضت حسینی تا انقلاب مهدوی» نام شماری از کتاب‌های منتشر شده کارگر است.
برای دانلود کتاب «سیمای حکومت مهدی» می‌توانید اینجا را کلیک کنید.
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) پیشتر نیز مطالبی را درباره مجموعه «رهنما» منتشر کرده است که در این لینک‌ها قابل مشاهده‌اند:
انتشار 111 عنوان کتاب برای پاسخ به پرسش‌های زائران حرم رضوی(ع)/ رایگان، کاربردی و پرشمارگان
«در کار گلاب و گل» و شرح جلوه‌های رفتاری ثامن الحجج
پورامینی زایران را به جست‌وجوی فدک می‌برد
جمعه ۲۱ شهریور ۱۳۹۳ - ۱۰:۱۲
گفت‌وگو با حجت‌الاسلام رحیم کارگر مهدی‌پژوه به بهانه تجدید چاپ برخی آثارش
انتقال معارف اهل بیت با زبان ساده به مردم خیر دنیا و آخرت را به همراه دارد
حجت‌الاسلام رحیم کارگر، محقق حوزه مهدویت ضمن اشاره به ضرورت انتشار کتاب‌هایی در پاسخ به شبهات مطرح‌شده نسبت به عقاید شیعه گفت که منتقل کردن معارف اهل بیت با زبان ساده به مردم خیر دنیا و آخرت را به همراه دارد.
نظر شما