سه‌شنبه ۱۸ شهریور ۱۳۹۳ - ۰۸:۳۰
مسیر نظارت در حوزه نشر منحرف شده است/ اعمال سلیقه در سنجش کیفی آثار

رسام مشرفی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به تاثیر نبود بازار پایدار در حوزه نشر بر تولید مصادیق کتابسازی گفت: نظارت ضعیف دولتی بر تولید کتاب، ‌دچار ضعف است و به‌عبارتی مسیر نظارت‌ها با اعمال سلیقه‌های فردی، دچار انحراف شده است. ‌

دکتر مشرفی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره مصادیق کتابسازی اظهار کرد: جمع‌آوری و ارائه مطلب از چند منبع در قالبی بدون انسجام را می‌توان به‌عنوان تعریف کتابسازی مطرح کرد.

وی افزود: محتوای مصادیق کتابسازی هرچند در ظاهر به هم مرتبطند اما در واقع بدون انسجام سیستماتیک در کنار هم قرار گرفته‌اند و مخاطب، نخ فکری نویسنده را درک نمی‌کند؛ به‌عبارتی دیگر، نقطه «الف» منجر به «ب» و «ب» منجر به «ث» نمی‌شود؛ توالی منطقی در متن وجود ندارد و مخاطب مجبور است با مطالعه آثار دیگر، به یک نتیجه منطقی دست یابد.

فقدان انسجام مناسب در محتوا
وی افزود: به‌عنوان  مخاطب، با مصادیق کتابسازی مواجه شده‌ام؛ آثاری که حتی از سوی ناشران مطرح کشور منتشر می‌شوند. مشخصه اصلی این کتاب‌ها، فقدان انسجام مناسب در محتواست. مصادیق کتابسازی حتی با وجود داوری از سوی دانشگاه‌ها، نتیجه تلفیق چند ترجمه است. وجود ترجمه‌های متفاوت واژگان تخصصی در یک اثر، نشان می‌دهد کتاب، مصداق کتابسازی است.

مشرفی درباره ریشه‌های بروز پدیده کتابسازی گفت:‌ نبود منطق اقتصادی در بازار حوزه نشر و فقدان نظارت در تولید کتاب‌ از سوی دانشگاه‌ها، زمینه‌های بروز چنین پدیده‌هایی را فراهم می‌کند. 

لزوم نیازسنجی در تولید کتاب برای به‌دست آوردن بازار
این مدرس دانشگاه درباره اصطلاح نبود منطق اقتصادی در بازار حوزه نشر به‌عنوان دلیلی در بروز پدیده کتابسازی گفت:‌ در نظام اقتصادی نشر بین‌الملل، کتاب زمانی منتشر می‌شود که از وجود مخاطب آن اطمینان حاصل شده باشد؛ به‌عبارتی دیگر، با توجه به شمارگان بالای کتاب‌های دانشگاهی و صرف هزینه‌های ایجاد یک بازار پایدار، این حصول اطمینان ضروری است. بنابراین ناشری که بدون نیازسنجی به تولید کتاب اقدام می‌کند، بازاری نیز برای فروش نخواهد داشت و در نتیجه به مرور زمان نویسندگان این‌گونه آثار از گردونه نشر حذف خواهند شد. 

وی افزود: دانشگاهیان ما فقط با هدف ارتقاء درجه علمی به چاپ کتاب اقدام می‌کنند و در چنین وضعیتی نظام بازار و نظارت بر تولید کتاب باید برای کنترل این فضا وارد عمل شود؛ با کنترل‌های بیرونی و حذف امتیاز‌ها می‌توان اهداف چاپ کتاب را هدایت کرد. 

نبود بازار نشر پایدار و تقاضا از دلایل کتابسازی است 
مشرفی عنوان کرد: وقتی نگاهی آماری به تولید کتاب و مقاله در نظام دانشگاهی وجود دارد، سری‌دوزی به دنبال خواهد داشت، در حالی‌که نوشتن مقاله‌ یا کتاب با هدف ایجاد تحول در حوزه‌های مختلف علمی، نیازمند صرف زمان،‌ انرژی و مطالعه بسیار است.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، در معرفی دیگر عوامل بروز پدیده کتابسازی گفت: نبود بازار نشر پایدار و همچنین نبود تقاضا، از دیگر عوامل تولید مصادیق کتابسازی است. استقبال از کتاب حتی در بین جامعه دانشگاهی ما وجود ندارد و این عوامل موجب کوچک شدن حجم بازار شده و در نتیجه سیستم‌های نشر با بودجه‌های حمایت شده وارد این حوزه می‌شوند. 

مکانیسم بازار، نیازمند یک نظارت کارآمد است
وی ادامه داد:‌ بودجه‌های حمایت شده، موجب کنار رفتن مکانیسم بازار و حذف افراد کارآمد می‌شود، در حالی‌که مکانیسم بازار، نیازمند یک نظارت کارآمد است. 

‌عضو ﻛﻤﻴﺘﻪ علمی رﺗﺒﻪی‌ﺑﻨﺪی شرکت‌های ﺑﺮﺗﺮ اﻳﺮان، ﺳﺎزﻣﺎن مدیریت صنعتی، درباره تاثیر نظارت مخاطب یا نظارت دولتی گفت: زمانی نظارت مخاطب می‌‌تواند مانع انتشار مصادیق کتابسازی شود که بازار دارای یک قالب واقعی خرید باشد که در بازار کشور ما چنین قالبی وجود ندارد؛ به‌عبارتی دیگر، حتی در جامعه دانشگاهی ما فرهنگ خرید کتاب ضعیف است و این وضعیت حتی شامل حال آثار خوب و با‌کیفیت می‌شود. 

داوری‌های علمی نیازمند بازسازی است
مشرفی افزود:‌ اگر دنبال فشار مخاطب به‌عنوان مانعی بر ناشر هستیم تا مصادیق کتابسازی در کشور حذف شود، باید زمان زیادی صرف کنیم تا عرضه و تقاضا قوام پیدا کند.

ﻣﺸﺎور ﮔﺮوه اﻗﺘﺼﺎد ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ صنعتی اظهار کرد:‌ در حوزه نظارت دولتی می‌توان به داوری‌های علمی اشاره کرد که نیازمند  بازسازی است، زیرا تا به امروز سیستم نظارتی موجود نتوانسته  تاثیر قابل توجهی بر تولید محتوای مطلوب بگذارد. نظارت دولتی بر چرخه تولید کتاب، ‌دچار ضعف است و هر سال نیز روند نزولی آن تشدید می‌شود؛ به‌عبارتی دیگر، مسیر نظارت‌ها با اعمال سلیقه‌های فردی دچار انحراف شده است.

مروری بر پرونده 
مدیرعامل موسسه خانه کتاب، هیچ مبارزه‌ای را علیه پدیده کتابسازی به اندازه توسعه و رواج نقد کتاب، کارساز نمی‌داند. به اعتقاد وی وقتی با معیار نقد به سراغ بررسی کتاب برویم، عرصه بر کتابسازی و کتاب‌نماها تنگ می‌شود. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر نجفعلی میرزایی را اینجــــــــــــا بخوانید.  

مدیرکل خدمات پژوهشی و انتشارات دانشگاه تهران، با بیان این مطلب که ناشران مطرح از نرم‌افزار‌های کامپیوتری برای شناخت آثار مشابه بهره‌می‌برند گفت:‌ کتابسازی با گوشه‌نشینی مولفان نخبه آغاز می‌شود. متن کامل گفت‌گوی خبرنگار ایبنا با ایرج الله‌دادی را اینجــــــــــــــا بخوانید. 

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است کتابسازی زمانی ظهور می‌کند که به اصطلاح نویسنده به دنبال ارائه کپسولی مفاهیم است؛ کتابی که فقط برای گرفتن نمره قبولی کاربرد دارد. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر محمدرضا حمیدی‌زاده را اینجــــــــــــا بخوانید.

دانشیار دانشکده برق و مهندسی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است کتابسازی تولید «خزف» جای «لعل» و نتیجه توجه به آموزش و تا حدی سخت‌گیری، در پیشگیری از بروز پدیده کتابسازی موثر است. رواج تفکر بساز و بفروشی در بین اهالی نشر است. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر سیدمحمد‌تقی روحانی ‌رانکوهی را اینجــــــــــــا بخوانید. 

رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، با تاکید بر انجام پژوهش درباره موضوع کتابسازی اظهار کرد: نمی‌توان براساس تک مشاهده‌ها به اثبات وجود پدیده کتابسازی رسید. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر سیروس علیدوستی را اینجــــــــــا بخوانید.

مديركل امور تربيتي و مشاوره وزارت آموزش و پرورش،‌ بی‌تقوایی را اصلی‌ترین دلیل پدیده کتابسازی دانست و گفت:‌ کتابسازی نسبتی با پايبندی‌های پسنديده و موثر در اخلاق حرفه‌ای ندارد. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر ابوالقاسم عیسی‌مراد را اینجـــــــــــــا بخوانید. 

عضو هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی، رونویسی را پدیده نوظهور دهه 90 دانست و گفت: ‌دانشجوی دهه 60 منابع اصلی می‌خواند اما دانشجوی امروز سرگرم شبکه‌های اجتماعی است. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با حسین داودآبادی را اینجـــــــــــــا بخوانید. 

عضو هیات علمی دانشگاه تهران برای پیشگیری از بروز پدیده کتابسازی، ایجاد بانک اطلاعاتی را مفید دانست و گفت:‌ در معرفی و گرامیداشت مولفان پویا نیستیم. تلاش بیشتر در این حوزه و پیگیری‌های قضایی متخلفان می‌تواند از انتشار مصادیق کتابسازی جلوگیری کند. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر آذرنوش آذرتاش را اینجـــــــــــا بخوانید.

عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران معتقد است که کتابسازی دو بار معنایی مثبت و منفی دارد که بار منفی آن موجب دور شدن نویسنده از فضای نوشتن می‌شود. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با غلامرضا جمشیدنژاد اول را اینجـــــــــــا بخوانید.

مدرس دانشگاه اصفهان، با اشاره به تاثیر مثبت تاسیس خانه نقد در پیشگیری از مصادیق کتابسازی گفت: پدیده کتابسازی با نقد سازنده از بین رفتنی است. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با سیدمهدی نوریان را اینجـــــــــــــا بخوانید. 

مدرس پردیس فارابی دانشگاه تهران، کتابساز را فردی منفعت‌‌طلب می‌داند و بر این باور است که کتابخوان حرفه‌ای بهترین ناظر برای پیشگیری از کتابسازی است، در حالی‌که جامعه ما چنین ناظری ندارد. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با حسین خنیفر را اینجـــــــــــا بخوانید.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران، نظام ارتقاء استادان را اصلی‌ترین عامل موثر در ظهور پدیده کتابسازی می‌داند و بر بازنگری در این قانون تاکید دارد. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر حسین ارزانی را اینجـــــــــــــا بخوانید. 

دانشیار دانشگاه شهید بهشتی کتابسازی را نوعی سرقت علمی (ادبی) می‌داند و معتقد است که اطلاق واژه کتابساز به تولیدکنندگان مصادیق کتابسازی، نوعی تخفیف دادن به این افراد است. متن کامل گفت‌و‌گوی کامل خبرنگار (ایبنا) با دکتر محمد عشقی را اینجــــــــــــا بخوانید. 

مولف و کارشناس حوزه طب سنتی، با اشاره به اهمیت ارجاع‌دهی در تالیف کتاب گفت: حتی اگر مولف یک کلمه از کتابی را در اثرش آورده باید به نام کتاب و نام مولف اشاره کند؛ این اقدام موجب افزایش اعتبار کتاب خواهد شد. متن کامل گفت‌وگوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر ‌محمد دریایی را اینجـــــــــــا بخوانید. 

دانشیار پژوهشگاه زلزله با اشاره به ریشه‌های بروز پدیده کتابسازی در کشور گفت: نگاه بازاری و عامی به حوزه نشر، به کتابسازی دامن می‌زند. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با مهدی‌زارع را اینجـــــــــــا بخوانید.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها