خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) - محمد عکاف: همیشه این جمله ترجیع‌بند بسیاری از گزارش‌های حوزه کتاب، چاپ و نشر است که «چه بسیار کتاب‌هایی که در فرآیند چاپ به دلیل نبود تکنولوژی‌های روز نتوانسته اند رضایت نویسنده و تصویرگر را برآورده کنند.»

به یاد دارم برای رونمایی از کتاب یکی از دوستان دعوت شده بودم. پیش از آغاز مراسم با او تماس گرفتم، صدایش گرفته و ناراحت بود. علت را که پرسیدم در جوابم گفت: «حیف همه زحمت‌ها به باد رفت! ویترین کارم خراب شد...»

واقعیت این بود که چاپ طرح جلد کتاب دوستِ نویسنده به دلیل نبود تطبیق رنگ طراحی شده با چاپ، خراب از آب در آمده بود.

از این دست اتفاقات که باعث نارضایتی اهالی کتاب شده باشد کم نیست و در خاطره همه‌شان حتماً فهرستی بلند و بالا از این اتفاقات وجود دارد.

طراحان جلد و گرافیست کتاب‌ها می‌گویند «رنگ طرح من با نسخه چاپ شده، زمین تا آسمان فرق دارد.» اما چاپخانه‌دار معتقد است ما همه تلاش‌مان را کردیم، نهایت همین شد.

اما ریشه این مشکل تاریخی چیست؟ رنگ طرح جلد و فضای گرافیکی کتاب در مانیتور و نسخه نمونه یک چیز است در چاپخانه چیز دیگر!

حالا تکنولوژی به داد دلِ خون نویسنده و طراح کتاب رسیده است و با ارایه مانیتورهای حرفه‌ای در جهانِ نشر، تلاش کرده است تا دل نویسنده و طراح با چاپخانه‌دار یکرنگ شود.

سلمان آب‌جام، کارشناس چاپ دیجیتال در این باره می‌گوید: انفورماتیکِ تصاویر در چاپ دیجیتال بسیاری از موانع گذشته را از پیش روی مشتریان این صنعت که عموماً ناشران هستند، برداشته است.

بحث رنگ در صنعت چاپ بسیار مهم و اساسی است زیرا هم در گرافیک و عکاسی تأثیرگذار است و هم در صنعت چاپ. در واقع یکی از مشکلات صنعت چاپ این است که طراح و گرافیست یک فرایند گرافیکی را آماده می‌کند و مورد توجه ناشر و نویسنده قرار می‌گیرد اما آن‌چه به عنوان خروجی دیده می‌شود با نسخه دیده شده بسیار متفاوت است.

پدیده‌ای که توانسته است صنعت چاپ را در حوزه رنگ متحول کند از راه رسیدن مانیتورهایی است که بیشترین نزدیکی رنگ طرح اصلی را با خروجی ارایه می‌دهند.

این کارشناس چاپ دیجیتال معتقد است: در حال حاضر مانیتورهایی که مورد استفاده طراحان و لیتوگرافان قرار می‌گیرند، مانیتورهای 8 بیتی (bit)هستند یعنی256 طیف سبز، 256 طیف آبی و 256 طیف قرمز یعنی (256×256×256)داریم به این معنا که مانیتورها می‌توانند 16 میلیون و 777 هزارو 216 طیف رنگی تولید کنند اما مانیتورهای 10 بیتی (bit) جدید که برای توسعه چاپ مورد استفاده قرار می‌گیرند. 1024 طیف سبز، 1024 طیف آبی و 1024 طیف قرمز یعنی (1024×1024×1024) طیف رنگی دارند یعنی این مانیتورها قابلیت تجزیه یک میلیارد و 73 میلیون و 741 هزارو 824 رنگ را دارند.

از سویی دیگر یکی از مهم‌ترین موضوعات مبتلابه در صنعت چاپ کشور مدیریت رنگ است. یعنی همان چیزی که در مانیتور می‌بینیم بتوانیم با نسخه چاپی همگام سازی کنیم که برای ناشر و نویسنده کتاب بسیار حساس است.

نکته دیگری که باعث نوآوری در صنعت چاپ شده، کالیبره بودن مانیتورهای جدید است. یعنی امکانات سخت‌افزاری که باعث خروجی رنگ می‌شود در خود مانیتور تعبیه شده است. نتیجه این‌که چاپ به جای این‌که محوریت رنگ خود را از چاپگر بگیرد از مانیتور می‌گیرد و این اتفاق یک انقلاب بزرگ در صنعت چاپ خواهد بود و می‌تواند فاصله‌ای را که به لحاظ سلیقه و مطالبه میان طراح و چاپخانه ایجاد شده است پُرکند و این امیدواری به صورت جدی شکل بگیرد که دیگر هیچ نویسنده‌ای از چاپ طرح جلد کتابش ناراضی نباشد.

نکته قابل توجه این است که این تکنولوژی همزمان با اروپا و امریکا در ایران وارد شده است اما هزینه بالای خرید آن (یک مانیتور 27 اینچ حدود سه هزار دلار قیمت دارد) باعث شده است که طراحان و چاپخانه‌داران کمتر به سمت خرید این تکنولوژی تمایل نشان دهند.

با این تفاصیل، به نظر می‌رسد انفورماتیک تصاویر در صنعت چاپ بیش از گذشته باید مورد توجه صنف لیتوگرافان و چاپخانه‌داران قرار گیرد تا رضایت مشتری بیش از گذشته باشد.