به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، الگوگرفتن از ابعاد مختلف وجودی بزرگان دینی و مذهبی می‌تواند نقش مفید و مطلوبی در شکل‌گیری ویژگی‌های شخصیتی کودکان و نوجوانان داشته باشد. در این راستا پرداختن به خصوصیات والای شخصیتی،  اخلاقی پیامبر اکرم(ص) و بیان این مسایل توسط نویسندگان و شاعران حوزه کودک و نوجوان به زبان ساده می‌تواند تاثیری شگرف در تربیت و تعالی بچه‌ها داشته باشد. خبرنگار ایبنا در گفت‌وگو با سعید روح‌افزا، نویسنده پیشکسوت و پژوهشگر ادبیات دینی در حوزه کودک و نوجوان که آثاری مانند «صومعه در پناه ابر»، «سرباز کوچک، سردار بزرگ»، «قلعه شیطان» و «آنها خانه‌هایشان را خراب کردند» را در پرونده كاري خود دارد به این موضوع پرداخته‌ایم.

به عنوان نويسنده پيشكسوت كودكان و نوجوانان درباره اهمیت و لزوم پرداختن به پیامبر اکرم(ص) و موضوع مبعث برای نسل امروز بگوييد.
به‌طور کلی مبعث پیامبر اکرم دارای دو پایه اساسی است؛ پایه اول معرفی پیامبر به عنوان الگوی کامل و اسوه حسنه به بشریت و پایه دوم ارایه پیام خدا به انسان که همانا قرآن کریم است. به عبارت دیگر به وسیله مبعث دو اتفاق مهم شامل معرفی پیامبر به انسان و ارایه پیام خدا به انسان رخ داده است و توجه به این دو پایه در کنار هم سعادت و رستگاری انسان را رقم می‌زند که کودکان و نوجوانان ما باید با این دو پایه آشنا شوند. با توجه به اهمیت پرورش ذهنی کودکان در سن خردسالی، آموختن علم در زمان کودکی به بچه‌ها مانند نقشی است که بر سنگ بر جا گذاشته شود که بسیار دیر از بین می‌رود، از این‌رو آنچه در خردسالی می‌توانیم در شخصیت کودک ایجاد کنیم دارای ماندگاری و تاثیر بیشتری خواهد بود و این مساله هم وظیفه ما را به عنوان نویسنده کودک و نوجوان سنگین‌تر می‌کند و هم وظیفه مسوولانی را که با نویسندگان در ارتباط هستند. آن‌ها باید شرایطی فراهم کنند که نویسندگان با فراغ بال به این موضوعات بپردازند.

به عنوان يك مطلع در بازار كتاب حد پرداختن به این موضوع از لحاظ كمي و كيفي در ادبیات کودک و نوجوان را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
با توجه به دوپایه ذکر شده، در ادبیات دینی به ویژه در حوزه کودک و نوجوان به پایه اول یعنی معرفی پیامبر(ص) به عنوان الگوی کامل و اسوه حسنه به بشریت بسیار پرداخته شده است در حالی که پایه دوم که ارایه پیام خدا به انسان که همانا شناخت بیشتر نسبت به قرآن کریم است، مورد غفلت قرار گرفته است؛ به عبارت دیگر اغلب نویسندگان به معرفی ابعاد شخصیتی پیامبر بیشتر توجه داشته‌اند و این امر سبب شده تاریخ، اخلاق و سیره پیامبر تا حدود زیادی معرفی شود در حالی‌که پیام بعثت که همانا قرآن مجید است کمتر مورد توجه قرار گرفته است. معرفی شایسته مفهوم مبعث و پرداختن بیشتر به آن با توجه به مطالب قرآن کریم امکان‌پذیر است اما درحال حاضر کمتر به کارهای قرآنی برای نسل نوجوان پرداخته شده است.

یعنی به عقیده شما به اندازه کافی به بعد تاریخی واقعه مبعث در کتاب‌های کودک و نوجوان پرداخته شده است؟
اگر به مبعث به عنوان یک واقعه تاریخی بنگریم که در کجا و چگونه رخ داده است به طور پراکنده به آن پرداخته شده است و منابعی در این زمینه برای مراجعه وجود دارد. البته نمی‌توان گفت که کافی است زیرا با توجه به این‌که هر ساله مخاطبان ما نو می‌شوند و نیازهای نسل نوجوان تغییر می‌کند باید نوشته‌های نویسندگان نیز به زبان امروزی و جدید تغییر کند و با استفاده از شکل‌های گرافیکی نو و جذاب برای کودکان و زبانی که بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند اثر عرضه كنيم.  به‌طورکلی در مقایسه با بعد تاریخی ، بعد مفهومی این مساله کمتر مورد توجه بوده است. اگر بچه‌ها بخواهند بینششان را در مورد مبعث افزایش دهند و بفهمند این مساله مي تواند چه نقشی در هدایت و سعادت انسان  داشته باشد متاسفانه با منابع كمتري نسبت با ديگر منابع  در ادبیات دینی مواجه مي شوند.

چه دلیلی سبب شده که نویسندگان کمتر به بعد مفهومی مبعث در ادبیات کودک بپردازند؟
بیشتر نیازهایی که در حیطه مذهب در ادبیات دینی وجود دارد مربوط به دو خلا اطلاعاتی و بینشی است که در نویسندگان وجود دارد. وقتی می‌گوییم به بعد تاریخی بیشتر پرداخته شده و بعد مفهومی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، دلیلش این است که نویسندگان تلاش زیادی نکرده‌اند که در این زمینه بینش عمیق‌تری پیدا کنند. طبیعتا وقتی انسان درباره موضوعی کمتر پژوهش می‌کند بینشش نسبت به آن موضوع کم می‌شود. نویسندگان ما باید خودسازی کنند و از طریق مطالعه و پژوهش بینش خود را بالا ببرند و به لحاظ فکری، عملی و قلبی با مفهوم باطنی مبعث و ابعاد وجودی و شخصیتی پیامبر اکرم(ص) پیوند روحی، قلبی و ذهنی برقرار کنند تا بتوانند برای مخاطبان مخصوصا کودکان و نوجوانان این مساله را بازگو کنند. باید توجه داشت که بعضی شناخت‌ها از طریق پژوهش و مطالعات کتابخانه‌ای حاصل نمی‌شود و باید سلوک روحانی و آمادگی قلبی وجود داشته باشد. بنابراین نویسندگان ما که معمولا افراد متدینی هستند باید خود را پُر کنند تا بتوانند انعکاس مناسبی در انتقال مطالب داشته باشند.

وظیفه نویسندگان برای معرفی بیشتر این شخصیت بزرگوار به کودکان و نوجوانان علاقه‌مند خارج از کشور چیست؟
وظیفه هر مسلمانی که پیرو پیامبر اکرم(ص) است ابلاغ‌ این رسالت به دیگران است. باید در ادبیات کودک و نوجوان راهی را جستجو کنیم برای ابلاغ این پیام به کسانی که نسبت به آن اطلاع کافی ندارند. این وظیفه درباره کودکان و نوجوانانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند و کمتر به منابع اصلی دسترسی دارند بیشتر خودنمایی می‌کند، از این‌رو باید منابع داخلی بیشتری در این زمینه تولید، به روزرسانی  و  به زبان‌های مختلف ترجمه شود تا بتواند پیام مبعث پیامبر اسلام(ص) را به جهانیان ابلاغ کند. با وجود این‌که نهضت ترجمه در حوزه ادبیات دینی چندی است که مورد توجه قرار گرفته اما به دلیل این‌که در داخل کشور دست ما پر نیست و آثار کیفی زیادی در این حوزه نداریم نتوانسته‌ایم بازتاب شایسته‌ای در سطح جهان داشته باشیم.

با توجه به مشکل بودن مطالعه و درک مطالب قرآن کریم برای بچه‌ها، نویسندگان چگونه می‌توانند بین کودکان و نوجوانان با قرآن کریم که پیام مبعث بوده است، ارتباط برقرار کنند؟
اصولا وقتی می‌خواهیم بین کودکان و نوجوانان با قرآن کریم انس و الفت برقرار کنیم با سه مانع اساسی مواجه هستیم که اولی زبان قرآن است که به صورت عربی بیان شده و نوجوانان به دلیل شناخت کمی که با این زبان دارند، نمی‌توانند ارتباط برقرار کنند. دومین مانع، مطالب قرآن به لحاظ موضوعی است که به صورت پراکنده آمده و نوجوانان نمی‌توانند با مطالعه بخشی از قرآن به موضوع موردنظرشان به طور کامل دسترسی داشته باشند. سومین مانع، فهم و دستیابی به عمق معنای قرآن برای نوجوانان است که نیاز به مراجعات و مطالعات تفسیری گسترده دارد. نویسندگان باید سعی کنند مفاهیم اصلی و اساسی‌ را که بیشتر مورد تاکید قرآن است به لحاظ موضوعی مرتب کنند و در کنار هم قرار دهند و به زبان ساده و کودکانه پیوند مفهومی لازم را بین کودکان و نوجوانان با این کتاب آسمانی برقرار کنند.

آیا شما به عنوان یک نویسنده، تا به‌حال اقدامی در این زمینه انجام داده‌اید؟
بله، در خصوص پیامبر و بعد پیامبرشناسی در طول دوران گذشته سعی کرده‌ام تا حدودی به این موضوع بپردازم و آثاری مانند «صومعه در پناه ابر»، «سرباز کوچک، سردار بزرگ»، «قلعه شیطان»، «آنها خانه‌هایشان را خراب کردند» و «کعبه‌ام» را برای کودکان و نوجوانان تالیف کنم. اما در سال‌های اخیر با توجه به نیازی که در پرداختن به بعد مفهومی این موضوع احساس کرده‌ام، سعی کردم بیشتر در این زمینه اثری برای بچه‌ها تولید کنم. من با کمک همکارانم در مجموعه‌ای به نام «بوی گل محمدی» سعی کرده‌ایم مفاهیم پایه‌ای و کلیدی قرآن را در حد فهم خودمان به راحتی و با زبان ساده و بکارگیری آثار گرافیکی مطلوب در اختیار نوجوانان قرار دهیم تا نوجوانان شناخت نسبی خوبی  از مفاهیم قرآن به دست آورند. مجموعه «بوی گل محمدی» در پنج جلد با عنوان‌های «زمین او»، «به سوی او»، «مهربانی او»، «بهشت او» و «راه او» تهیه شده است و به زودی توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با طراحی و گرافیک کوروش پارسا‌نژاد و صفحه‌آرایی محمد فلاح منتشر می‌شود.

سعید روح‌افزا سال 1343 در تهران متولد شد. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق و علوم جزایی است. وی از سال 1359 همکاری با مجله سروش و نوشتن در حوزه کودک و نوجوان را شروع کرد. روح‌افزا تاکنون بیش از 55 جلد کتاب در حوزه کودک و نوجوان تولید کرده که از آن جمله می‌توان به «او همنشین فرشته‌ها بود» برنده جایزه کتاب سال، «زیر گنبد کبود» برنده جایزه کتاب فصل، «میان ما و خدا» برنده جایزه کتاب فصل، «تولد غنچه‌های پرپر» برگزیده جشنواره خوارزمی و مجموعه 11 جلدی کتاب‌های «اندیشه» برگزیده جشنواره ادبیات قرآنی اشاره کرد.