پروفسور علی‌اکبر صبوری، دانشمند برگزیده بین‌المللی موسسه تامسون رویترز (آی.اس.آی)، در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اظهار کرد: تالیف باید بر مبنای تحقیق و آموزش نویسنده باشد. بنابراین، مولف باید قبل از آن‌که دست به قلم ببرد، سال‌ها در موضوع کتابی که می‌خواهد بنویسد، تحقیق کرده و سپس در کلاس‌های درس، آن‌ها را آموزش داده باشد. 

وی ادامه داد: اغلب کتاب‌هایی که امروزه نوشته می‌شوند، جنبه گردآوری دارند و نه تالیف. در تالیف، نویسنده ایده‌ها و نتایج به‌دست آمده از سال‌ها تحقیق خود را با نتایج کار دیگران تلفیق می‌کند و سلسه‌وار مطالبی را به خواننده آموزش می‌دهد و از پرسش‌های مطرح شده در کلاس‌های آموزشی خود مثال‌هایی می‌سازد تا ذهن خواننده را به‌سوی پرسشگری جلب کند. 

مولف باید خواننده را به فکر و پژوهش وادارد
وی در پاسخ به این سوال که «مولفان دانشگاهی باید چه ملاک‌هایی را برای تالیف یک اثر خوب در نظر بگیرند؟» گفت: آموزش ساده از طریق شیوایی و روانی نوشتار، در اولویت نخست است. این امر میسر نمی‌شود مگر این‌که محقق، موضوع نوشتاری خود را سال‌ها تدریس کرده و با سوالات مختلف درسی به چالش کشیده شده باشد. در اولویت دوم، مولف باید با مثال‌های مختلف و پاسخ به پرسش‌های مطرح شده، ذهن خواننده را بارور کرده و با سوالات بی‌پاسخ، خواننده را به فکر و پژوهش وادارد.

مدرس و رییس مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران، درباره این‌که «چرا کتاب‌های کشور ما به‌ویژه کتاب‌های دانشگاهی در عرصه‌های بین‌الملل هیچ‌گونه بازاری ندارند؟» اظهار کرد: اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، برای ارتقای سطح علمی خود نیازمند تدوین کتاب هستند، بنابراین کتاب می‌نویسند. از این‌رو اغلب، هدف از نوشتن یک کتاب دانشگاهی، عضو هیات علمی شدن است و نه آموزش همگانی یا دانشجو. آن‌که نیازمند ارتقا است هنوز تجربه تحقیق و تدریس آن‌چنانی ندارد، به‌ویژه که امروزه همه تلاش می‌کنند تا به هر طریق ممکن ارتقا یابند. به این دلایل بسیاری از آثار کیفیت لازم را برای بین‌المللی شدن ندارند. 

تجربه سال‌ها تدریس و پژوهش، لازمه نگارش کتاب 
وی ادامه داد: در دنیای علم، باید کتاب را فردی بنویسد که سال‌ها در آن موضوع، تدریس و پژوهش کرده باشد. کتاب‌های دانشگاهی ما بیشتر به زبان فارسی هستند و به‌ندرت کتابی به زبان انگلیسی که زبان جهانی علم است، نوشته می‌شود و آن هم نمی‌تواند توزیع جهانی شود، چراکه ناشر بین‌المللی در داخل نداریم و کتاب‌های فارسی نیز قابلیت پذیرش بین‌المللی را ندارند. 

عدم الزام تالیف کتاب در ارتقای اعضای هیات علمی 
دانشمند برگزیده بین‌المللی موسسه تامسون رویترز (آی.اس.آی)، در پاسخ به این سوال که «آیا کتاب‌های دانشگاهی ما با توجه به نیاز جامعه علمی، دانشجویان و نیازهای بومی تالیف می‌شوند؟» بیان کرد: در جامعه ما کتاب‌های دانشگاهی اغلب ترجمه یا گردآوری هستند و تالیف، جایگاه بالایی ندارد. بنابراین کمتر کتابی براساس نیازهای دانشجویان و عمومی کردن علم در جامعه، نوشته می‌شود. در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، نباید نوشتن کتاب اجباری باشد، باید به‌جای این، از آن‌ها مقالات داخلی و بین‌المللی طلب شود. اعضای هیات علمی در مرتبه استادی، باید به نوشتن کتاب ترغیب شوند. 

هیچ‌کاری بدون پژوهش نباید انجام شود
وی در پایان درباره این مطلب که «آیا پیشنهاد می‌کنید مسایل مربوط به کتاب (مانند راهکارهای ترویج فرهنگ کتابخوانی یا راهکارهای ترویج نقد منصفانه کتاب) موضوع پایان‌نامه‌های دانشگاهی قرار گیرد؟» گفت: هیچ‌کاری بدون پژوهش نباید انجام شود. فرهنگ‌سازی در هر زمینه‌ای، نیازمند پژوهش و برنامه‌ریزی است. بنابراین برای ترویج فرهنگ کتابخوانی هم نیازمند پژوهش هستیم. این امر در قالب پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد، قابل تعریف و تدوین است.