افشین خاکباز به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره انتخاب اثرش در بخش تاریخ شایستگان‌تقدیر بیست‌وششمین جایزه کتاب فصل اظهار کرد: مسلما قدردانی از مولفان و مترجمان باعث افزایش انگیزه برای ادامه کار می‌شود. تاکنون حدود 12 عنوان کتاب ترجمه کرده‌ام اما کتاب «انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» تالیف جاناتان گلاور به‌دلیل دیدگاه متفاوتی که به تاریخ دارد، اثری ارزشمند به‌شمار می‌رود. 

وی افزود: پس از مطالعه کتاب، دریافتم مسایلی که در این کتاب مطرح شده دغدغه تمامی انسان‌هاست و محدود به مرزهای جغرافیایی یا دوره تاریخی خاصی نیست، بنابراین مطالعه آن می‌تواند برای مردم کشور ما نیز سودمند و حتی بسیار ضروری باشد.

این شایسته‌تقدیر درباره کتاب توضیح داد: این کتاب نگاهی اخلاقی به تاریخ دارد و از دریچه اخلاق، به حساب کشیدن از تاریخ می‌پردازد. در واقع موضوع اصلی این کتاب، بیش از این‌که تاریخ باشد انسان و انسانیت است. گلاور در این کتاب که نگارش آن 10 سال طول کشید، تلاش کرده اخلاق و قوانین اخلاقی را از برج عاج مفاهیم انتزاعی پایین بیاورد و با قرار دادن آن در متن تاریخ، جنبه‌ای تجربی به آن ببخشد.

وی افزود: «انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» تلاش می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که چه عاملی باعث می‌شود انسان بتواند به شرارت‌ها و بی‌رحمی‌هایی که در سده بیستم شاهد بوده‌ایم دست بزند و چه عواملی می‌تواند مانع از این بی‌رحمی‌ها شود؟

این مترجم در ادامه بیان کرد: دلایل ارتکاب خشونت و بیرحمی در موقعیت‌های مختلف ‌اهمیت بسیاری دارد. نویسنده در این کتاب با استفاده از رخدادهای تاریخی مانند جنگ یا نظام‌های دیکتاتوری و درگیری‌های قبیله‌ای و بررسی رفتارها و واکنش‌های افرادی چون فرماندهان، مردمان عادی یا قربانیان وحشیگری و رفتارهای غیراخلاقی، تلاش می‌کند ما را به شناخت بهتری از نقاط ضعف و قوت انسان برساند و نشان دهد که چرا در مواقع مختلف، برخی مردم به قساوت‌ها تن می‌دهند و در آن مشارکت می‌کنند، در حالی‌که گروهی دیگر، به‌جای این‌که به چرخ دنده‌ای در ماشین قدرت تبدیل شوند، تلاش کرده‌اند مانع از این رفتارها شوند یا به قربانیان کمک کنند. کتاب در پی پاسخ به این سوال است که دلیل این واکنش‌های متفاوت در افراد مختلف چیست؟

خاکباز درباره چگونگی آشنایی و انتخاب این کتاب برای ترجمه بیان کرد: خشایار دیهیمی، مجموعه‌ای به‌نام «تاریخ» را در دست کار دارد و «انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» نخستین اثر این مجموعه با سرپرستی وی به‌شمار می‌رود که قرار است با ترجمه و ارایه مهم‌ترین کتاب‌های تاریخی که در ایران ناشناخته مانده‌اند و بیشتر رویکردی انضمامی را دنبال می‌کنند، خوانندگان را به سوی درک تاریخی اندیشه‌ها و رخدادها سوق دهند. خشایار دیهیمی این کتاب را برای ترجمه در اختیارم قرار داد.

این مترجم به اهمیت مطالعه این کتاب اشاره کرد و گفت: «انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» اثری تاریخی صرف با هدف شرح وقایع نیست. در واقع انسان‌ها در دوره‌های مختلف، ویژگی‌های انسانی یکسانی دارند اما موقعیت‌های متفاوت باعث تغییرات در آن‌ها می‌شود. خواندن این کتاب و آشنایی با مفاهیم آن،‌ موجب می‌شود مشکلات کنونی را بشناسیم و اسیر دام‌هایی چون جنگ یا خشونت نشویم.

خاکباز درباره مهم‌ترین ویژگی کتاب اظهار کرد: لحن صمیمانه «گلاور» ویژگی مهمی در این اثر به‌شمار می‌رود و هنگامی که کتاب را می‌خواندم و ترجمه می‌کردم از آن تاثیر عمیقی گرفتم. این کتاب به بررسی روانشناسی جنگ و خشونت می‌پردازد و با مقایسه رخدادهایی که به آغاز جنگ جهانی اول انجامید یا بحران میان امریکا و شوروی بر سر استقرار موشک‌های شوروی در کوبا در سال 1962 و تلاش دولتمردان دو کشور برای پرهیز از جنگ، علاوه بر واکنش‌های رهبران به تاثیر ذهنیت‌ها و انتظار مردم در وقوع یا پیشگیری از جنگ نیز اشاره می کند.

گلاور در بخشی از معرفی کتاب در پیشگفتار نوشته است: «از محدودیت نوشته‌های انگلیسی‌زبان در باب اخلاق سخت به شگفت آمده بودم: محدودیتی که ناشی از بی‌خبری نسبی از برخی فجایع قرن بیستم بود، فجایعی که زاییده دست انسانند. رخدادهای چنین قرن خشونت‌باری باید درس‌هایی درباره اخلاق به ما بیاموزد. انگلیسی‌هایی که هم‌نسل من و یا نسل پس از من هستند، بخت یارشان بوده که از عواقب جنگ و تا حدود زیادی از دیگر بی‌رحمی‌ها در امان مانده‌اند. آدم باید خیلی احمق باشد که از این بابت حسرت بخورد؛ و احتمالا آموختن از دلایل چنین رخدادهایی می‌تواند به تفکر اخلاقی ما غنا بخشد. در این کتاب سعی کرده‌ام به اخلاقیات، بُعدی تجربی دهم. از اخلاق برای طرح پرسش‌هایی در برابر تاریخ استفاده کرده‌ام و سعی کرده‌ام متقابلا از تاریخ برای ارایه تصویری از استعدادهای پنهان انسان استفاده کنم که به اخلاقیات ربط پیدا می‌کنند.»

این کتاب در هفت بخش و 43 فصل تدوین شده که فصل‌های آن را «اخلاق بدون قوانین اخلاقی»، «روانشناسی اخلاقی جنگ‌افروزی»، «قبیله‌گرایی»، «دام جنگ»، «باور و وحشت: استالین و جانشینانش»، «اراده معطوف به بازآفرینی انسان: تجربه نازی‌ها» و «در باب تارخ اخلاقی اخیر انسانیت» تشکیل می‌دهند.

کتاب «انسانیت: تاریخ اخلاقی سده بیستم» تالیف «جاناتان گلاور» با ترجمه افشین خاکباز در 692 صفحه، شمارگان یک‌هزار و 100 نسخه و بهای 35 هزار تومان از سوی نشر آگه منتشر شده است. این کتاب با استقبال بسیار خوبی همراه بود، به‌طوری‌که دو ماه پس از انتشار به چاپ دوم رسید و به‌زودی چاپ سوم آن نیز راهی بازار کتاب خواهد شد. 

افشین خاکباز، متولد 1343، فارغ‌التحصیل رشته زبان انگلیسی از دانشگاه علامه طباطبایی است که آثاری چون «دموکراسی و توسعه»، «عصر اطلاعات» اثر «امانوئل کاستلز»، «جامعه مدنی، اخلاق و اقتصاد»، «آرمان‌شهر» و «سرمایه اجتماعی» را ترجمه کرده است. از کتاب‌هایی که این مترجم در دست کار دارد نیز می‌توان به «پاریس 1919، شش ماهی که جهان را تکان داد» و «اروپا، گذشته تحریف شده» اشاره کرد.