مهدی وفامهر، محقق و نویسنده کتاب زندگی و آثار حاج میرزا آقا امامی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در پاسخ به این سوال که در حال حاضر وضعیت، پژوهش و تحقیق درباره هنرمندان هنرهای تجسمی و چاپ کتاب درباره آن‌ها چگونه است، گفت: سه یا چهار دهه قبل درباره هنرمندان هنرهای تجسمی به ویژه هنرمندان هنرهای سنتی، توسط محققان ایرانی و مستشرقان، بسیار کار انجام می‌شد، اما امروزه متاسفانه به این مقوله توجه چندانی نمی‌شود. 

وی افزود: هم‌اکنون بسیاری از استادان هنرهای سنتی در کهولت سن به سر می‌برند و بسیاری از مفاهیم، شیوه‌ها، روش‌ها و تجربیات گرانبهای هنری که در این چند دهه انجام داده‌اند، در سینه آن‌ها ضبط است، اما درباره ثبت و ضبط این روش‌ها، که اسناد معتبر هنرهای سنتی ایران هستند، کاری صورت نگرفته است. 

وفامهر در ادامه با انتقاد از  تهیه نشدن آرشیو هنری از هنرهای تجسمی، گفت: بسیاری از اسناد معتبر و جریان‌ساز در سینه‌های اشخاص و بزرگان هنر به صورت شفاهی وجود دارد و ما باوجود این‌که نیاز شدیدی داریم که این اسناد را جست‌وجو کنيم، به آن‌ها نظم بدهیم و در اختیار جوان‌ها بگذاریم، متاسفانه کاری انجام نمی‌دهیم. 

وفامهر در ادامه در پاسخ به این سوال که چه ضرورتی در پژوهش درباره زندگی و آثار هنرمندان هنرهای تجسمی و همچنین انتشار مجموعه آثار آن‌ها در قالب کتاب وجود دارد، گفت: متاسفانه درباره این موضوع ما زمان زیادی نداریم و باید هرچه سریعتر درباره این بزرگان تحقیق و پژوهش کنیم. به عنوان مثال یکی از استادان مسلم هنرهای سنتی و نگارگری در اصفهان مرحوم استاد حسن صانعی بودند که پنج سال پیش از دنیا رفتند و هیچ چیزی از ایشان باقی نمانده است. 

وی افزود: مرحوم استاد حسن صانعی آثاری را در مهمانسرای عباسی اصفهان از خود به یادگار گذشتند. همچنین یکی از ویژگی‌های ایشان این بود که از روش‌های نگارگری قدیم، یعنی از رنگسازی سنتی و دستی استفاده می‌کردند. در دوران معاصر در نقاشی و نگارگری از رنگ‌های صنعتی و آمده استفاده می‌شود. با وفات استاد صانعی طرز تهیه رنگسازی سنتی نیز از میان رفت و ما باید اکنون افسوس بخوریم که چرا تا زمان حیات استاد هیچ پژوهش و یا حتی مصاحبه‌ای در چگونگی ساخت این رنگ‌ها انجام نداده‌ایم. 

وفامهر گفت: در سال ۱۳۸۰ در دانشگاه اصفهان همایشی در تجلیل هنرمندان هنرهای سنتی اصفهان برگزار شد و من با دبیرخانه آن همکاری داشتم. از برنامه‌های جنبی این همایش مصاحبه ویدیویی با استادان هنرهای سنتی و همچنین عکاسی از مجموعه آثار آن‌ها، بود. در نهایت منابع خوبی از حدود ۷۰ هنرمند، جمع‌آوری شد اما در جایی ثبت و آرشیو نشد و متاسفانه اکنون بیشتر این هنرمندان از دنیا رفته‌اند. 

وفامهر در ادامه در پاسخ به این سوال که چه پیشنهادهايي را برای پژوهش در این حوزه دارد، گفت: دانشجویان هنر در ایران عموما موضوعات تحلیلی را انتخاب می‌کنند، در صورتی که ما کمبود منابع توصیفی داریم. باید اسناد جمع‌آوری شده و توصیف و در نهایت تحلیل شوند. می‌توان از انرژی جوانان و دانشجویان برای گردآوری این اسناد، برای پایان‌نامه‌هایشان استفاده کرد. بنابراین من به دانشجویان توصیه می‌کنم به جای کار کتابخانه‌ای به جست‌وجوی میدانی اسناد و منابع بپردازند. 

وفامهر در ادامه با اشاره به این‌که مرحوم ایرج افشار هم مدام درباره کمبود منابع آرشیوی هشدار می‌داد، گفت: در غرب حتی اگر وارد کافه‌ای شوید و درخواست منابع بکنید، آن‌ها حتی صورت حساب هنرمندی یا چهره‌هایی را که زمانی قدم به آن کافه گذاشته، به شما ارایه می‌دهند، اما ما در ایران هیچ آرشیوی حتی از آثار هنری هنرمندان بزرگ و تاثیرگذارمان نداریم. باید بیان کنم که در بسیاری از حوزه‌ها این کم‌کاری درباره تهیه آرشیو به چشم می‌خورد، اما در حوزه هنر بسیار بیشتر است. 

وفامهر در ادامه به لزوم توجه بیشتر به بحث انتشار زندگینامه هنرمندان بزرگ اشاره کرد و گفت: بدون شک، زندگینامه و طریق سیر و سلوک هنرمندان موفق بسیار می‌تواند برای دانشجویان و جوانان علاقه‌مند به هنر تاثیرگذار باشد. اگر ما روی زندگینامه این هنرمندان تحقیق و پژوهش کنیم، به طور خودکار به جنبه‌های کاری و اسناد علمی آن‌ها نیز دست پیدا خواهیم کرد. 

وفامهر در انتها گفت: آشنایی با روش‌ها و شیوه‌های کاری هنرمندان بزرگ، مطرح و تاثیرگذار، برای جوانان انگیزه بخش است. نشان دادن و عیان کردن پشتکاری که استادان گذشته هنر در زندگی حرفه‌ای خود داشتند، کاری خجسته است. قطعا اگر جوان‌ها بدانند که استادان موفق از چه راه‌ها و شیوه‌هایی برای رسیدن به اوج هنر خود استفاده کرده‌اند، از آن‌ پیروی خواهند کرد. 

مهدی وفامهر در دانشگاه علمی کاربردی مشغول به تدریس است. او سال گذشته تنها کتاب و منبع درباره یکی از هنرمندان برجسته هنرهای سنتی ایران، مرحوم حاج میرزا آقا امامی را تهیه و توسط حوزه هنری استان اصفهان منتشر کرد. این کتاب برنده بیستمین جایزه کتاب فصل در بخش هنرهای تجسمی شد.