كتاب «فرهنگ و شهر؛ چرخش فرهنگی در گفتمان‌های شهری با تکیه بر مطالعات شهر تهران» نوشته نعمت‌الله فاضلي منتشر شد. اين كتاب با توجه به جايگاه تهران از نظر تمركز سرمايه‌هاي فرهنگي، رويكردي فرهنگي براي توصيف، تحليل و تفسير مسايل و ابعاد گوناگون درباره جامعه شهري تهران ارايه مي‌دهد.-
اين استاد دانشگاه به يكي از مطالعات موردي بخش دوم كتاب با عنوان «كافي‌شاپ و شهر» اشاره كرد و افزود: اين بخش به طور مفصل به تجزيه و تحليل معناي فرهنگي و اجتماعي كافي‌شاپ‌ها در جامعه ايران و به‌ويژه شهر تهران پرداخته است. بخش ديگري از اين كتاب نيز به موضوع همسايگي در شهر تهران و تحولاتي كه در دنياي مدرن در همسايگي ايجاد شده است، پرداخته و ظهور انواع همسايگي‌هاي جديد را بيان مي‌كند.
فاضلي افزود: بخش ديگري از كتاب به جنبش‌هاي اجتماعي شهر مي‌پردازد و بحثي درباره رسانه‌اي شدن شهر، به‌ويژه رسانه‌اي شدن شهر تهران مطرح مي‌كند. يكي از مطالعات موردي ديگر اين كتاب درباره خانواده و زندگي شهري است و ظهور انواع خانواده‌هاي جديد در كلانشهرها و به‌ويژه شهر تهران را مورد بحث قرار مي‌دهد.
عضو هيات علمي دانشگاه علامه طباطبايي ادامه داد: آخرين فصل اين كتاب شامل مبحثي درباره مردم‌نگاري شهري است. اين بخش را مي‌توان شامل نوعي بحث روش‌شناختي دانست، يعني بيان مي‌كند كه براي شناخت شهر از منظر فرهنگي، بايد با چه رويكرد روش‌شناختي يا معرفت‌شناختي به تعريف شهر پرداخت.
فاضلي «فرهنگ و شهر» را كتابي دانست كه به بحث درباره چشم‌انداز رويكرد فرهنگي به شهر مي‌پردازد و افزود: اين كتاب همچنين تلاش مي‌كند درباره تهران، يك ديدگاه نظري از منظر مطالعات فرهنگي توليد و ارايه كند. «فرهنگ و شهر» تلاش مي‌كند تا نشان دهد شهر در دوره‌هاي پيشامدرن، مدرن و امروزي (پسامدرن) چه ابعاد و ويژگي‌هايي داشته و دارد.
اين پژوهشگر، تهران را شهري متمايز از شهرهاي ديگر ايران، حتي در مقايسه با كلانشهرها دانست و گفت: تحليل «هانري لوفور» درباره جامعه روستايي، جامعه صنعتي و جامعه شهري مبناي بحث‌هاي اين كتاب بوده است. لوفور معتقد است ما در طول تاريخ در حال تحول هستيم و از جامعه روستايي به جامعه شهري حركت كرده‌ايم. جامعه شهري داراي ابعاد و ويژگي‌هايي است كه امروزه در كلانشهرها ظاهر مي‌شود. تهران مهم‌ترين كلانشهر امروز ايران است كه نه‌تنها پايگاه استقرار سرمايه اقتصادي، اجتماعي و سياسي است، بلكه سرمايه فرهنگي جامعه ايران هم عمدتا در تهران استقرار پيدا كرده است.
وي افزود: در اين اثر تلاش كرده‌ام با توجه به جايگاه تهران از نظر تمركز سرمايه‌هاي فرهنگي، يك رويكرد فرهنگي براي توصيف، تحليل و تفسير مسايل و ابعاد گوناگون درباره جامعه شهري تهران ارايه كنم.
فاضلي با ابراز اميدواري از اين‌كه كتاب «فرهنگ و شهر» بتواند گام مثبتي در شناخت وضع كنوني جامعه شهري ايران و به‌ويژه تهران بردارد گفت: اميدوارم گروه‌هاي مختلفي كه در حوزه شهر (تاريخ شهر، اقتصاد شهر، مديريت و برنامه‌ريزي شهري، جغرافياي شهري، انسان‌شناسي و جامعه‌شناسي شهري) و به‌ويژه شهر تهران مطالعه مي‌كنند بتوانند از اين كتاب بهره ببرند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به بين رشته‌اي بودن رويكرد مطالعات شهري اظهار كرد: مطالعات شهري از مفاهيم، نظريه‌ها و روش‌هايي كه در مجموعه رشته‌هاي مختلف به كار مي‌رود استفاده مي‌كند و از اين نظر مي‌توان كتاب «فرهنگ و شهر» را كتابي مفيد براي همه كساني دانست كه در زمينه مديريت شهري و مطالعات شهري فعالند.
وي كتاب «فرهنگ و شهر» را ادامه سلسله مطالعات خود در ابعاد مختلف جامعه ايران دانست و گفت: بحث رويكرد فرهنگي به فهم جامعه، تاريخ و مسايل ايران را در كتاب‌هاي مختلف خود از جمله «مردم‌نگاري هنر» و «مردم‌نگاري آموزش» دنبال كرده‌ام و كتاب حاضر نيز به طور طبيعي در ادامه برنامه پژوهشي من قرار مي‌گيرد.
فاضلي در توضيح اصطلاح «چرخش فرهنگي» گفت: چرخش فرهنگي اصطلاحي است كه از دهه 1990 به بعد در جامعه‌شناسي به كار مي‌رود. مجموعه‌اي از فرآيندهاي تحول عمومي در جامعه شكل گرفته است كه اين مجموعه فرهنگ‌ها را به عنوان چرخش فرهنگي بيان مي‌كنند، از جمله بحث رسانه‌اي شدن، نمادينه شدن، فردگرا شدن.
وي ادامه داد: در توصيف فضايي كه در نيم قرن اخير شكل گرفته است، در جامعه‌شناسي از اصطلاحات گوناگوني از جمله جامعه مابعد صنعتي، جامعه شبكه‌اي، جامعه اطلاعاتي استفاده مي‌كنند و هانري لوفور هم در اين باره اصطلاح جامعه شهري را به كار برده است. مفهوم «چرخش فرهنگي» يعني هنگام مطالعه اقتصاد، جامعه، سياست و فرهنگ بايد ديدگاهي داشته باشيم كه بتواند فرآيندهاي عمومي تحول، يعني رخدادها و حوادثي مانند جنبش زنان، جنبش محيط‌زيست‌گرايان و ظهور خرده‌فرهنگ‌ها را توصيف كند؛ رخدادهايي كه حال و هواي جامعه بشر را دگرگون، و در اين دگرگوني، علوم اجتماعي سنتي قادر نيست به توصيف وضعيت نوين بپردازد. در نتيجه در خود رشته‌هاي علوم انساني و اجتماعي نيز تغيير و چرخشي روي داده است.
اين استاد دانشگاه خواستار نقد كتاب «فرهنگ و شهر» از سوي خوانندگان و مخاطبان شد و افزود: «فرهنگ و شهر» به عنوان كتابي كه براي نخستين بار با رويكرد فرهنگي به شناخت شهر و به‌ويژه تهران مي‌پردازد، قطعا كاستي‌ها، بحث‌ها و مناقشاتي در پي خواهد داشت و اميدوارم با نگاه تيزبين و نقاد محققان مطالعات شهري روبه‌رو شود. از مخاطبان مي‌خواهم كتاب را بخوانند و نظرات خود را درباره آن بيان كنند.
«فرهنگ و شهر؛ چرخش فرهنگی در گفتمان‌های شهری با تکیه بر مطالعات شهر تهران» توسط انتشارات تيسا و به سفارش اداره كل مطالعات اجتماعي و فرهنگي شهرداري تهران، با 473 صفحه و بهاي هشت هزار تومان به تازگي منتشر شده است.
کد مطلب : ۱۳۸۱۰۲
http://www.ibna.ir/vdccx4qsi2bq1s8.ala2.html
گزارشگر :
۱۳۹۹-۱۱-۰۵
۱۳۹۹-۱۰-۲۸
