عضو هيات علمي دانشگاه تبريز در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، درباره تفاوت شارحان غربي و ايراني در شرح و تفسير فلسفه كلاسيك گفت: مطلبي كه در اين باره بيان مي‌كنم، جزو دغدغه‌هاي هميشگي من است. شارحان و مفسران غربي در نوشتن شرح و نقد بر فلاسفه، تنها به ارايه يك توضيح درباره انديشه آن‌ها بسنده نمي‌كنند، بلكه زباني روزآمد و متناسب با زمانه را به كار مي‌گيرند، در حالي كه اهالي فلسفه كشورمان در شرح و تفسير فيلسوفان اسلامي از همان پارادايم سنت قديم استفاده مي‌كنند و زبان توصيف را از ياد مي‌برند. به همين دليل است كه مخاطب نمي‌تواند با كتاب‌هاي آنان ارتباط برقرار كند.

وي افزود: محققاني كه سراغ متون كلاسيك فلسفه اسلامي مي‌روند، زبان مناسبي را براي بيان آراي انديشمنداني مانند ابن سينا و فارابي انتخاب نمي‌كنند كه به گوش مخاطب آشنا باشد، اما كتاب‌هاي برخي شارحان غربي به گونه‌اي نوشته مي‌شوند كه مخاطب، مسايل خودش را در آن پيدا مي‌كند، بنابراين، مخاطب به خواندن كتاب مشتاق مي‌شود. ما در بررسي انديشه ملاصدرا تنها به اثبات مسايلي مانند اصالت وجود به همان شيوه و زباني كه پيشتر آزموده شده، مي‌پردازيم.

نويسنده كتاب «تاملاتي در باب تاملات» ادامه داد: به همين دليل است كه مخاطبان هنگام مطالعه شرح فلسفه ملاصدرا، مسايل اين فلسفه را داراي سنخيتي با مسايل خودش نمي‌بيند. در بسياري مواقع، شرح و تصحيح‌هاي آثار فلاسفه اسلامي تنها به عنوان جزوه‌هاي درسي كه بايد خوانده شوند، مطالعه مي‌شوند و متاسفانه اشتياق چنداني در مخاطب علاقه‌مند به فراگيري فلسفه اسلامي ايجاد نمي‌كنند.

وي درباره دليل نبود پويايي زبان در شرح فلاسفه اسلامي گفت: در جامعه علمي ما و به ويژه در حوزه علوم انساني، چندان به چنين پژوهش‌ اهميت داده نمي‌شود. براي مثال، در مقدمه برخي از شروح و نقدهاي غربيان بر فلسفه كلاسيك، از نهادها و بنيادهاي بسياري كه امكانات مالي و پژوهشي در اختيار نويسنده قرار دادند، تشكر مي‌شود و اين امر نشانگر ارزش تحقيق فلسفي آنها براي بنيادها و نهادهاست. بنيادهايي در اين كشورهاي وجود دارند كه با تامين مالي پژوهشگر، فرصت چند ساله‌اي براي انجام يك تحقيق خوب به او مي‌دهند.

شهرآييني ادامه داد: به كدام يك از استادهاي ما چنين فرصت‌هايي داده مي‌شود كه فارغ از دغدغه‌هاي شغلي و با تامين مالي و امنيت خاطر، يك پژوهش را به نحو احسن به انجام برسانند. بديهي است در صورت نبود چنين شرايطي، نبايد انتظار پژوهش‌هاي آنچناني را از محققان داشت. من معتقدم كه فكر كردن با دويدن نسبتي ندارد، اما متاسفانه ما ناچاريم در حال دويدن، فكر كنيم.

به گفته اين مدرس دانشگاه، بيشتر شرح‌هايي كه تاكنون درباره انديشه فلاسفه اسلامي نوشته شده‌اند، از سر تعلق خاطر و همت شخصي شارح بوده‌اند، نه با جمايت جدي يك نهاد و بنياد.

وي درباره شيفتگي شارحان نسبت به فلاسفه گذشته و تاثير آن در كتاب‌هاي شرح و تفسير فلسفه گفت: آنان شيفته فيلسوفان اسلامي مي‌شوند، زيرا مسايل روزمره فكري‌شان را در انديشه‌ آنها مي‌يابند اما اين محققان، به دليل استفاده نكردن از زبان روزآمد موفق نمي‌شوند اين شيفتگي را به مخاطبان نيز منتقل كنند و به آنها بگويند كه فلاسفه اسلامي، درباره دغدغه‌هايي كه امروز با آنها مواجهيم، نظريه‌پردازي كرده‌اند.

شهرآييني ادامه داد: نبود منابع مناسب درباره فلسفه اسلامي در زبان فارسي سبب شده است كه كتاب‌هاي غربيان در اين حوزه را به دانشجويان معرفي كنيم. اگر در اين زمنيه تامين اعتبار صورت بگيرد، به يقين پايان‌نامه‌هاي ارشد و دكتري قابل توجهي درباره فلسفه اسلامي نوشته خواهند شد.