به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، کتاب «خیابان ارگ مشهد» در آخرین روز‌های اسفندماه سال 1398به قلم رضا سلیمان نوری منتشر شد. نویسنده در این کتاب، خیابان ارگ مشهد را از مناظر تاریخی، میراثی، معماری، تاریخ شفاهی، کنونی و آینده مورد نقد و بررسی قرار داده است. مقدمه این کتاب به قلم هادی خانیکی نوشته شده و در آن به جایگاه خیابان در ارتباطات بین نسلی پرداخته شده است. رضا سلیمان نوری از فعالان هویتی مشهد و خراسان و رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان است.

رضا سلیمانی نوری در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایبنا درباره اهمیت خیابان ارگ گفت: خیابان ارگ مشهد یا خیابان امام خمینی کنونی که در سال 1307 به مناسبت برگزاری جشن هزاره فردوسی احداث شد، دومین خیابان در ساختار جدید شهر مشهد و به نوعی نماد مدرنیته در این شهر محسوب می‌شود. تاسیس این خیابان باعث ایجاد دو مرکزیت در شهر مشهد شد؛ یک حرم مطهر به عنوان مرکزیت دینی و دو خیابان ارگ به عنوان مرکزیت اداری.

نویسنده کتاب «خیابان ارگ مشهد» افزود: در واقع ایجاد خیابان ارگ به معنای تغییر وضعیت شهر مشهد از یک شهر کاملا مذهبی به یک شهر امروزی و مدرن بوده و به همین جهت بررسی ابعاد و ویژگی‌های آن دارای اهمیت است.

به گفته سلیمانی، خیابان ارگ بر اساس نسبت طول خیابان و میزان آثار تاریخی موجود در آن، تاریخی ترین خیابان ایران به حساب می‌آید، وی در این باره توضیح داد: وجود بیش از 16 بنای ثبت شده ملی، بیش از 15 بنا واجد ثبت، بیش از 16 بنای ثبت شده اما تخریب شده و چندین اثر از ثبت خارج شده از جمله آن‌هاست که نشان از بی نظیر بودن این خیابان در کشور است.

این نویسنده در ادامه به توضیح فصل‌های کتاب حاضر پرداخت و گفت: در فصل اول کتاب، خیابان ارگ به لحاظ تاریخی بررسی می‌شود؛ اینکه اساسا ارگ مشهد چه بوده، تا قبل از تاسیس این خیابان و پس از آن چه ساختاری داشته و اولین وضعیت خیابان ارگ چگونه بوده است. در فصل دوم بناهای تاریخی ارگ از جمله آثار ثبت شده، آثار ثبت نشده، آثار تخریبی، آثار مدفون شده و آثار از ثبت ملی خارج شده مورد بررسی قرار می‌گیرد.

سلیمانی یادآور شد: در فصل سوم کتاب، معماری بناهای موجود در ارگ، در ادوار مختلف دوره‌های قاجار، پهلوی و جمهوری اسلامی و دلیل وجود آثار متفاوت در دهه‌های گوناگون هر دوره نیز بررسی شده است.

نویسنده کتاب «خیابان ارگ مشهد» ضمن اشاره به استفاده از تاریخ شفاهی در نگارش کتاب، گفت: فصل چهارم کتاب، ارگ به روایت شاهدان عینی است که برای نگارش آن از تاریخ شفاهی استفاده کرده و با حدود 80 نفر از افراد مطلع از گذشته این خیابان گفت‌وگو کردیم. فصل پنجم کتاب «گشت در خیابان ارگ امروز» نام دارد، سلیمانی در ارتباط با این فصل گفت: در این فصل، خیابان ارگ مشهد در سال 1398 به تصویر کشیده شده و ویژگی‌ها و ظرفیت‌های این خیابان از جمله مغازه‌ها، مراکز خدماتی، فضاهای سبز و..  معرفی شده است. در آخرین فصل کتاب فرصت‌های آینده این خیابان مطرح شده که بیان می‌کند آینده ارگ چگونه می‌تواند باشد.

سلیمانی ضمن اشاره به این نکته که برای نگارش «خیابان ارگ مشهد» از 30 منبع کتاب استفاده و با بیش از 80 نفر مصاحبه صورت گرفته است، گفت: برای نگارش این کتاب تمام پرونده‌های ثبت ملی و سفرنامه‌هایی که به این فضا پرداخته بودند و تمام کتاب‌هایی که به نوعی، روایت‌های مختلفی از گذشته خیابان ارگ مشهد داشتند و تاریخ شهر مشهد را مورد بررسی قرار داده بودند، مانند: مطلع الشمس، سفرنامه سمیع الدوله، سفرنامه خانیکوب، تاریخ شهر مشهد و مشهد در آغاز قرن چهاردهم خورشیدی یا مکتب شاپور را مطالعه کردیم.

به گفته وی، این کتاب بیشتر به عنوان کاری پژوهشی منتشر شده تا کارشناسان مختلف با مطالعه آن برای آینده این شهر تصمیم بگیرند، وی هم چنین افزود: ما اگر تاریخ شهرمان را ندانیم، نمی‌توانیم آینده را بسازیم، ما اگر ندانیم چه چیزهایی در این شهر بوده و مورد استفاده قرار می‌گرفته و چه ظرفیت‌هایی داشته، نمی‌توانیم در آینده ظرفیت‌های بهتری ایجاد کرده و از آن‌ها استفاده کنیم.

کتاب «خیابان ارگ مشهد» دومین اثر مستقل رضا سلیمانی نوری است. وی پیش از این کتابی با عنوان «از عرش اعلا تا عمق زمین» را با نگاهی به جاذبه‌های گردشگری شهر مشهد مقدس منتشر کرده بود.

کتاب «خیابان ارگ مشهد» توسط انتشارات گفتمان شهر وابسته به پژوهشکده نوین شهر ثامن، در 215 صفحه و با قیمت 60 هزار تومان منتشر شده است.