چهارشنبه ۲۸ اسفند ۱۳۹۸ - ۱۵:۰۶
«فرهنگ واژگان فیزیک و رشته‌های وابسته» به کتابفروشی‌ها رسید

بصیره معتقد است؛ در وام گرفتن واژه‌هایی از زبان بیگانه باید برخوردی خردمندانه داشت. همواره یکی از ویژیگی‌های توانایی زبان فارسی در برابرنهادسازی پیشوندها و پسوندهای انگلیسی است.

عبدالحسن بصیره، نویسنده و فیزیک‌دان در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) خبر از انتشار کتاب «فرهنگ واژگان فیزیک و رشته‌های وابسته» را داد و گفت: این کتاب حاصل نزدیک به پنج سال کار فشرده و تلاش بیش از یک سال ناشر برای تهیه کاغذ و زینک و فیلم  است.

 
به گفته این فیزیک‌دان این اثر یک واژه‌نامه دوسویه فارسی-انگلیسی و انگلیسی به فارسی با بیش از سی‌هزار واژه مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی علوم به ویژه فیزیک مرکز نشر دانشگاهی و شورای واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. این فرهنگ در 1300 صفحه نه فقط واژه‌های تخصصی فیزیک بلکه رشته‌های وابسته به فیزیک را نیز دربردارد. در این فرهنگ تلاش شده واژه‌گزینی نشود؛ مگر موارد بسیار نادری که برابرنهادی فارسی برای آن یافت نشده باشد.
 
وی افزود: همانگونه که در پیشگفتار کتاب هم ذکر شده است، زمانی کشور ما ایران در دوران شکوفایی علمی در شرق اسلامی بود و خود تولیدکننده واژگان در جهان علم بود. مانند جبر، الکل و الگوربیتم. اما سال‌هاست که ما تولیدکننده علم نیستیم و سال‌هاست که از واژگانی به جز فارسی بهره می‌گیریم
 
بصیره گفت: علوم و فناوری نوین از جمله فیزیک و پیشرفت آن زبانی نو می‌طلبد. در کل علم و فناوری و در مجموع رفتار و اندیشه با شتابی که برای پیشرفت دارد نیازمند زبانی درخور است. در واقع برای بیان علمی باید زبان علمی داشت. اما در وام گرفتن واژه‌هایی از زبان بیگانه باید برخوردی خردمندانه داشت. خوشبختانه زبان فارسی این توانایی را دارد که ماده اصلی واژه را از زبان دیگر وام بگیرد و برای کاربردهای علمی مطابق قاعده‌های دستوری زبان فارسی صرف کند و به کار برد. مانند < قطبیدن>  < کوانتیدن>  < یونیدن> و یا < قطبش > < کوانتش >  < یونش> همچنی < قطبیده >  < کوانتیده >  < یونیده > و غیره یا به جای واژه  < رآکتور > واژه  < واکنشگاه > را به کار برد که از مصدر  < واکنش > است.
 
وی با اشاره به ویژگی زبان فارسی در تولید محتوای علمی گفت: یکی از ویژیگی‌های توانایی زبان فارسی در برابرنهادسازی پیشوندها و پسوندهای انگلیسی است. واژه‌هایی مانند < پیرابین > < پیرامحوری > و.... یا < دما پا >  < دما جفت > < دما نگار  > و.... در پیشوندها  یا < برقکافت > < تفکافت > < نور کافت > یا < اکسایش >  < کوانتش >  < یونش > و  < قطبیده >  < اکسیده > < یونیده > در بحث پسوندها حکایت از تونایی زبان فارسی دارد. یکی از کسانی که در زمینه توانایی زبان فارسی سال‌ها پیش کتاب نوشت، دکتر محمود حسابی بود . در سال 1350 کتاب « توانایی زبان فارسی » و در سال 1368 کتاب  «وندها و گهواژه‌های فارسی» را منتشر کرد .
 
این پژوهشگر افزود: از سال 1313 که نخستین فرهنگستان زبان فارسی به پیشنهاد محمد علی فروغی عملا کار واژه گزینی را به عهده گرفت دکتر محمود حسابی دبیر این فرهنگستان بود. «فرهنگ واژگان فیزیک» شامل بیش از سی هزار واژه و مترادف و نشانه‌های اختصاری است که در دو بخش فارسی- انگلیسی و انگلیسی - فارسی تنظیم شده است. بیشتر سر واژه‌ها مصوب گروه‌های واژه‌گزینی تخصصی علوم به ویژه فیزیک مرکز نشر دانشگاهی و شورای واژگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
 
بصیره گفت: رشته‌های وابسته‌ای که واژه‌های آن‌ها در این فرهنگ به کار رفته با یک قلاب {   } مشخص شدهاند . برای نمونه { اپتیک }  { مکانیک}  { فیزیک هسته ای } { نجوم }  { شیمی - فیزیک } { ژیو فیزیک } { هوا / اقلیم شناسی }.... واژه هایی که در برابر آن‌ها  قلاب {   } وجود ندارد واژه‌هایی هستند که در فیزیک کاربرد عام دارند. مگر واژه‌هایی که معنای عام دارند در آن صورت به ضرورت‌هایی با { فیزیک} مشخص شده‌اند.
 
گفتنی است ««فرهنگ واژگان فیزیک و رشته‌های وابسته» از سوی انتشارات فرهنگ معاصر در واپسین روزهای سال جاری، به بهای 235000 تومان به بازار نشر عرضه شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها