اسماعیل شهبازی،‌ پدر علم ترویج و توسعه روستایی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) در ارزیابی کتاب‌های علمی در تعریف این دسته از منابع اظهار کرد: کتاب‌ علمی، مبتنی بر تحقیق، بررسی و مطالعه، مستند به منابع کتابخانه‌ای و پیمایش‌های میدانی است. آموزش نیز نخستین هدف از تالیف و ترجمه کتاب‌های علمی به حساب می‌آید، به‌عبارت دیگر مبنایی برای انتقال یافته‌ها، بحث و بررسی، تبادل نظر و کشف نظریات نوین درباره موضوع کتاب است.

کتاب‌های علمی روحیه پرسشگری مخاطب را تقویت نمی‌کنند 

وی درباره قابلیت کتاب‌های علمی در ایجاد روحیه پرسشگری در بین مخاطبان افزود: به‌نظر می‌رسد که کتاب‌های علمی موجود برای دو دسته مخاطبان عام و حتی تخصصی ظرفیت لازم را برای ایجاد روحیه پرسشگری ندارند. کتاب‌های علمی در صورتی با چنین ویژگی‌هایی تولید می‌شوند که مراکز پژوهشی و دانشگاهی، به اصطلاح خواهان این کتاب‌ها باشند.
 
شهبازی ادامه داد: متاسفانه مراجع علمی به دنبال این‌گونه کتاب‌ها نیستند؛ به‌عنوان مثال سال‌هاست درباره توسعه و ترویج روستایی پژوهش می‌کنم اما هیچ‌گاه موسسه‌ای برای تولید کتاب علمی به من اعلام نیاز نکرده است؛ به‌عبارت دیگر سفارشی در این زمینه دریافت نکرده‌ام تا من هم طوری قلم بزنم که پرسش‌برانگیز باشد بلکه همه براساس برداشت‌های شخصی تدوین شده است. به‌نظر می‌رسد که از سوی وزارتخانه‌ها، دانشگاه‌ها و مراجع مسئول برای تالیف کتاب‌‌های علمی مراجعه‌ای صورت نمی‌گیرد. علاوه بر طرح تقاضا برای تولید کتاب‌های علمی باید از سوی نهاد‌های ذی‌ربط مشوق‌هایی در نظر گرفته شود.
 
مترجم «توسعه و ترويج روستايی» و برنده دوازدهمین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران گفت: با طرح موضوعات جدید در زمینه‌های مختلف از‌ جمله کشاورزی باید به یکی از دانشمندان این حوزه با بیش از چهار دهه پیشینه تحقیقاتی مراجعه شود و برای تولید کتاب و محتوای علمی اعلام نیاز کنند؛ علاوه بر این در زمینه دانش‌های بومی، دانشگاه‌ها با توجه به وسعت موضوع اقتصاد مقاومتی برای شناسایی الگو‌های بومی اقتصاد کشور تلاش نکرده‌اند.  

نویسندگان کتاب‌های علمی برای پژوهش به انگیزه نیاز دارند

شهبازی درباره اولویت‌های موضوعی برای تولید کتاب‌های علمی اظهار کرد: گنجینه‌های متعدد و مستند در زمینه اقتصاد مقاومتی وجود دارد بنابراین نیاز است برای تولید کتاب‌های بومی در این زمینه برنامه‌ریزی شود. صاحب‌نظران برای تولید این دسته از کتاب‌ها باید در بیابان‌ها و مناطق روستایی حاضر شوند؛ بنابراین به عوامل انگیزه‌بخش نیاز دارند. بعد از تولید کتاب نویسنده یا مترجم برای انتشار مشکلات متعددی پیش‌رو دارد. نویسندگان کتاب‌های علمی از همه تلاطم‌های اجتماعی و روز کنار کشیده‌اند و برای تولید کتاب و انتقال دانش و تجربیات خود تمرکز کرده‌اند.     
 
وی با اشاره به آسیب‌های بی‌توجهی به نشر کیفی کتاب‌های علمی افزود: بی‌توجهی به نشر کتاب‌های علمی موجب می‌شود تا موضوعات به دست فراموشی سپرده شود و به مرور شاهد رشد انواع بحران‌ها باشیم.
 
لزوم حمایت نهاد‌های دولتی از کتاب‌های علمی
نویسنده کتاب «روستازادگانِ دانشمند» ادامه داد: نباید فراموش کنیم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که به‌عنوان نهاد پشتیبان کتاب‌‌های علمی مطرح است برای تجهیز کتابخانه‌ها چقدر به خرید این دسته از کتاب‌ها توجه دارد؟ بی‌توجهی به کتاب‌های علمی، زمینه کاهش شمارگان کتاب‌های دانشگاهی به 200 تا 300 نسخه را فراهم کرده؛ این در حالی است که کتاب‌های سیاسی با شمارگان بالا منتشر می‌شوند.

شهبازی گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی علاوه بر تشویق نویسندگان کتاب‌های علمی حتی نسبت به گرد‌هم آوردن این دسته از نویسندگان توجه نشان نمی‌دهد. نویسندگان کتاب‌های علمی نیز باید مانند هنرمندان دارای آرامگاه ویژه‌ «نام‌آوران» باشند؛ به‌عبارت دیگر اگر در دنیا بهره‌‌ای نداشته‌اند حداقل خانه آخرت درخوری داشته باشند.