خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)- یادآوری وجود میلیون‌ها گرسنه و مرگ کودکان مبتلا به سو‌ء‌تغذیه در سراسر دنیا از اهداف اصلی تعیین «روز جهانی غذا» در سال 1945 است. هرسال 16 اکتبر برابر با 25 مهر‌ماه این رویداد در سراسر دنیا گرامی‌ داشته می‌شود.  

تشویق و تحریک ملت‌ها، سران دولت‌ها، مراکز بین‌المللی و نهاد‌های غیردولتی به افزایش تولید محصولات کشاورزی برای پایان دادن به گرسنگی، تشویق به برقراری ارتباط کشورهای در حال توسعه برای همکاری‌های اقتصادی و کشاورزی و حمایت‌های متقابل فنی برای افزایش محصول، تشویق روستائیان به‌ویژه زنان به مشارکت در تصمیم‌گیری‌هایی که شرایط زندگیشان را بهبود می‌بخشد، افزایش آگاهی عمومی ملل و توجه دادن آن‌ها به مسأله گرسنگی در جهان از جمله دیگر اهداف تعیین این روز اعلام شده است.

استفاده از انواع ابزار آموزش و آگاهی‌بخشی برای تحقق اهداف سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد (فائو) منحصر به رسانه‌های صوتی و تصویری نمی‌شود از این رو با دکتر ربابه شیخ‌الاسلام، عضو گروه بهداشت و تغذیه فرهنگستان علوم پزشکی گفت‌وگو کرده و جایگاه کتاب را در پیشبرد اهداف جهانی در حوزه غذا بررسی کردیم.

محتوای آموزشی در حوزه تغذیه؛ فقط بین متخصصان 
شيخ‌الاسلام اظهار کرد: مقوله «تغذیه جامعه» از سوی متولیان امر که خود را مسئول بهداشت و سلامت جامعه می‌دانند مورد توجه نیست؛ علاوه بر این، بخش عمده محتوای آموزشی که تولید می‌کند در نظام دولتی اعم از شبکه‌های بهداشتی و درمانی کشور توزیع می‌شود. در صورتی که کارشناسان فعال در این سطح آموزش به عموم مردم ارائه دهند اقدام موثری است؛ اما پاسخ به پرسشی درباره وجود کتاب قابل اطمینان و تامل درباره تغذیه منفی است.
 
کتاب‌هایی که با ذائقه ایرانی هماهنگ نیست!
وی در تشریح وضعیت کتاب‌های حوزه تغذیه‌ افزود: بیشتر کتاب‌های این حوزه منابع ترجمه شده‌ای است که به احتمال زیاد بومی نشده و با ذائقه مخاطب ایرانی سازگار نیست؛ به‌عنوان مثال بسیاری از این کتاب‌ها به مخاطب مصرف مواد غذایی غنی‌شده را توصیه می‌کند؛ در صورتی که مصرف این دسته غذا‌ها در کشور ما متداول نیست و تولید‌ آن نیازمند به اخذ مجوز از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. برای تولید این نوع غذا‌ها نیز هنوز مجوزی صادر نشده است.  
 
شيخ‌الاسلام با تاکید بر اهمیت تولید کتاب با توجه به ویژگی بدنی ایرانی‌‌ها ادامه داد: ترجمه و انتشار کتاب‌‌‌های تغذیه بدون توجه به ویژگی‌‌ بدنی مخاطبان ایرانی از مشکلات همیشگی این رشته به حساب می‌آید؛ علاوه بر کتاب بروشور‌ها و کتابچه‌هایی که از سوی دفتر بهبود تغذیه در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تولید می‌شود فقط به مراکز بهداشت استانی ارسال می‌شود و در اختیار عام جامعه از‌ جمله مادران خانه‌دار قرار نمی‌‌گیرد.
 
برنامه‌های آشپزی صدا و سیما ضد سلامت است
معاون پیشین امور برنامه‌ريزی و هماهنگی دفتر نظارت بر امور دارويی وزارت بهداشت گفت: مادران خانه‌دار برای بهره‌مندی از خدماتی مانند واکسیناسیون و اندازه‌گیری قد و وزن کودک به مراکز بهداشت و درمان مراجعه می‌کنند و محتوای آموزشی در اختیار آن‌ها قرار نمی‌گیرد که بی‌تردید یک نکته منفی به حساب می‌آید؛ بنابراین اطلاعات مردم در زمینه تغذیه در کل کشور مناسب نیست. برنامه‌های آشپزی صدا و سیما ضد سلامت است.

شيخ‌الاسلام با اشاره به اقدامات سازمان خواربار و كشاورزی ملل متحد (فائو) اظهار کرد: از دو سال گذشته این سازمان بر لزوم توجه به عوامل تهدید‌کننده امنیت غذایی تاکید دارد. مدیریت و تقویت کشاورزی بومی به‌جای مکانیزه و تولید مواد غذایی ارزان با هدف کنترل مصرف آب از‌جمله تاکیدات این سازمان بین‌المللی است؛ بنابراین همان‌طور که پیش از این نیز اعلام کردم با تجلیل و اهداء لوح تقدیر به تولید‌کنندگان مواد غذایی به دلیل صرف هزینه‌های بالا مخالفم.
 
شهروندان براساس نیاز به تهیه غذا اقدام کنند
مدیر پیشین اداره تغذیه معاونت بهداشت وزارت بهداشت افزود: تغییر الگوی تغذیه از دیگر برنامه‌های پیشنهادی فائو به کشورهاست. براین اساس توصیه می‌کند با فرهنگسازی، شهروندان براساس نیاز به خرید و تهیه غذا اقدام کنند و مانده غذا را با فریز کردن احترام بگذارند؛ همچنین بر حفظ و مدیریت منابع آب تاکید دارد؛ بنابراین مسئولان حوزه کشاورزی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش کشاورزی با توجه به وضعیت بحران آب در ایران باید به توصیه‌ سازمان‌های جهانی توجه کنند؛ به‌عبارت دیگر وزارت جهاد کشاورزی باید تولید محصولات کشاورزی با مصرف آب اندک را به کشاورزان حمایت کند.  
 
وی با انتقاد از بی‌توجهی نهاد‌های متولی امر سلامت کشور به توصیه‌‌‌های جهانی ادامه داد: برای برگزاری جشن معرفی تولید‌کنندگان غذا‌ی ایمن، پول‌های هنگفتی هزینه می‌شود و این در حالی است که باید توجه داشت غذای ایمن با غذای سالم متفاوت است. غذای سالم یعنی موادی که به‌عنوان مثال کلسترول خون مصرف‌کننده را افزایش نمی‌دهد درحالی که به غذایی ایمن گفته می‌شود که ویروس و میکروب ندارد.

لزوم تغییر الگوی تغذیه بر سفره کتاب
شيخ‌الاسلام درباره تغییر الگوی تغذیه با کمک تولید انواع کتاب گفت: میزان مصرف گوشت امروزه یکی از مباحث داغ در حوزه تغذیه است. صاحبنظران این موضوع را با گرم شدن زمین مرتبط می‌دانند؛ به‌عبارت دیگر معتقدند که فعالیت دامداری‌های بزرگ به تولید گاز‌های گلخانه‌ای منجر می‌شود. بنابراین محققان توصیه می‌‌کنند پروتئین گیاهی و آبزیان جایگزین گوشت قرمز شود؛ علاوه براین به‌نظر می‌رسد که متخصصان مولف ما مصرف انواع حبوبات مانند نخود را برای مردم تشریح نکرده‌اند. مصرف همزمان حبوبات و غلات و توجه به انواع آش‌های سنتی جایگزین قابل قبولی برای گوشت قرمز است.