سخنرانان نشست "نگاهي به ديوان اشعار امام(ره) و ميزان انعكاس شخصيت ايشان در 30 سال شعر انقلاب" در سراي اهل قلم، وصف امام خميني(ره) را نقطه عطف شعر انقلاب دانستند. زيرا سكوت شاعران بسياري را شكست و آثار درآميخته با حماسه و عرفان خلق شدند._
بيگي حبيبآبادي در ابتداي اين نشست با اشاره به تحولات سياسي، اجتماعي، نظامي، اقتصادي، فرهنگي و ادبي ايران اظهار داشت: اينها تحولاتياند كه در طول تاريخ اجتنابناپذيرند و كشورها، ملتها و جغرافياي هر كشوري با آنها روبهرو بودهاند. اين تغييرات، تاثيرات بسزايي در حال و آينده و حتي در گذشته دارند.
اين شاعر با بيان اين جملهها كه؛ "شعر مانند ساعت عقربهدار با تاريخ و ثانيه است و همه چيز را در لحظه خودش نشان ميدهد"، گفت: شعر در كشور ما آيينه تمام نماي فرازها و فرودها، شكستها و پيروزيها، تلخيها و شرينيها و گشايشها و بنبستهاست. بر همين اساس و به عنوان هنر ملي اين سرزمين، محمل مناسبي براي بيان تفكر مردم است.
وي با بيان اين مقدمه، درباره تاثير انقلاب اسلامي بر شعر ايران تصريح كرد: انقلاب اسلامي، علاوه بر تاثيرات جغرافيايي و سياسي در كشور و در سطح منطقه، دگرگونيهايي را در حوزه ادبي ايجاد كرد. اين تاثير در حوزه شعر كشورمان نيز اتفاق افتاد و ثروتي ملي را براي بيان انديشهها فراهم آورد كه نقطه عطف آن، امام خميني (ره) است. ايشان به شدت مورد توجه شاعران قرار گرفته و بيشترين تاثير را بر شبكه ذهني و زباني آنها داشتهاند.
بيگي حبيبآبادي با اشاره به اثر پژوهشياش با عنوان "فرهنگ توصيفات امام خميني (ره) در شعر شاعران معاصر"، گفت: در اين كتاب، با تحقيقي در دوره زماني 20 ساله از پيروزي انقلاب اسلامي به بعد و با بررسي 150 مجموعه، مشخص شد كه 550 شاعر ايراني و خارجي درباره امام خميني (ره) شعر سرودهاند. در اين اثر، با تقسيمبندي در 4 حوزه؛ اخلاق، معنويت، طبيعت و حماسه، 4 هزار و 200 برداشت از تركيبسازي شاعران استخراج و به ترتيب حروف الفبا تدوين شدهاند.
وي ادامه داد: امام خميني (ره)، در ذهن شاعران ايراني در دورهاي 20 ساله به عنوان؛ رهبر، فرمانده، مُراد، دردمند، مبارز، آرمانگرا، ژرفنگر و آيندهنگر مطرح ميشود. همچنين شاعران، امام (ره) را از زاويههاي عرفاني و حماسي ديدهاند و براي مثال، مرحوم طاهره صفارزاده، امام خميني (ره) را در اشعار خود، معلم بيداري، روح ضدخواب و پيشتاز دانسته و نوع نگاهش كاملا حماسي است.
اين شاعر، اضافه كرد: امام خميني(ره)، در باور ديني مردم حضور جدي دارد كه نقطه اوج آن باورهاي عاشورايي است و حضور ايشان در مقطعي سبب بارور شدن اشعار عرفاني ميشود.
پرويز بيگي حبيبآبادي با اشاره به سرايش 95 درصد اشعار درباره امام خميني(ره) پس از رحلت ايشان، گفت: مردم كشور ما بالقوه شاعرند و تعلق خاطر خود را با زبان شعر بروز ميدهند. آنها به حضور امام(ره) عشق ميورزند و وقتي اين حضور در ظاهر آشكار نيست، در ضمير ناخودآگاه، تعلق خاطرشان را با زبان شعر بيان ميكنند.
وي با تاكيد بر سير صعودي سرايش شعر درباره امام خميني(ره) تا سال 1375 اظهار داشت: آنچه در شعر شاعران بسامد بالايي دارد، موضوعهاي؛ رهبر، پير و مُراد بودن است كه حدود 350 تركيب مانند؛ پير عشق، پير عرفان، پير راه و پير زمان با كلمه "پير" ساخته شدهاند. همچنين از سال 1375 جريان شعر سرودن درباره امام(ره) تخصصيتر شده و شاعران جوان با خلاقيت و تصويرسازي به شخصيت ايشان ميپردازند.
اين شاعر انقلاب و دفاع مقدس، در پايان سخنراني خود، درباره چرايي علاقه مردم به اشعار امام خميني(ره) تصريح كرد: مردم اشعار ايشان را دوست دارند، چون شعر امام و رهبرشان است.
مصطفي محدثي خراساني، ادامه اين نشست را با اشاره به شاكله وجودي امام خميني (ره) به عنوان ويژگياي براي سرايش شعر توسط شاعران، از سر گرفت و گفت: اين كه تمام ابعاد وجودي و انسان كامل بودن در يك شخص جمع شده باشند، چشمگير است و به همين دليل شاعران با روحيات و سلايق مختلف، مطلوب خود را در ايشان ميبينند و با اين مضمون به خلق اثر ادبي ميپردازند.
وي ادامه داد: ذهنيت شرقي در انتظار كسي است كه بيايد و نياز تاريخي را برآورده سازد و اين زاويه در وجود امام (ره) متجلي ميشود. امام (ره)، يك اسطوره به حقيقت پيوسته است و شاعران، عشقورزيهايي كه شعرمان ميخواست در حوزه تخيل داشته باشد، ناگاه در مقابل شعر خود مجسم ميبينند.
محدثي خراساني با بيان اين مطلب كه امام(ره) روزه سكوت شاعران بسياري را شكست، اضافه كرد: با پيروزي انقلاب اسلامي، بسياري از شاعران با الهامگيري از امام خميني (ره)، لب به سرودن شعر گشودند و در واقع، امام (ره) آنها را شاعر كرد. مانند افشين اعلا يا مرحوم حسن حسيني كه درخشانترين غزلش درباره امام خميني (ره) است.
وي با اشاره به امام خميني (ره) به عنوان يگانه شخصيت جهاني كه بعد از ائمه اطهار(ع) حجم بسياري از اشعار با موضوع ايشان سروده شده، خاطر نشان كرد: از شاخصههاي شعر فارسي؛ مدح و مرثيه است كه در اين 2 شاخصه و درباره شخصيت امام خميني (ره)، در آميختگي حماسه و عرفان ديده ميشود.
محدثي خراساني درباره طبقهبندي اشعار امام خميني (ره) گفت: شعر امام (ره) در طبقهبندي اشعار عرفاني، به زبان غزلهاي عراقي گرايش دارد. ايشان در اغلب غزلها، از ظاهر به باطن و از پوسته به عمق حركت دارد كه اينها، وسيلههايي براي رسيدن به حقيقت و ذات حقاند. امام (ره)، در رباعيات خود، انتخاب راه دل را براي شناخت جهان و هستي توصيه ميكند.
اين شاعر با اشاره به چرايي گرايش مردم به خوانش اشعار امام (ره) گفت: علاوه بر اين كه مردم شعر امام (ره) را دوست دارند، غزلهاي عاشقانه و عارفانه از زبان فقيه و مرجع تقليد، نوعي خلافآمد است كه براي مردم جاذبه ايجاد ميكند. در واقع عرفان ايشان، عرفان حضور است.
وي در پايان نشست نگاهي به ديوان اشعار امام(ره) و ميزان انعكاس شخصيت ايشان در 30 سال شعر انقلاب، درباره ايجاد بازتعريفي براي اشعار پيرامون شخصيت امام خميني (ره) اظهار داشت: بايد به دنبال تفكر و آرمانهاي امام(ره) در اين اشعار بود و تاكيد بيش از حد بر توصيفات كنار گذاشته شود.
نظر شما