به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، در اين نشست رضا شيرمرز، مترجم و محمد چرمشير، نويسنده، به گفتوگو نشستند.
در ابتدا شيرمرز به معرفي آريستوفان پرداخت و گفت: آريستوفان از بزرگترين كمدينويسان يونان باستان و پدر كمدي كهن است. او بيش از چهل نمايشنامه خلق كرده؛ ولي تنها يازده اثر از او به ما رسيده است.
وي ادامه داد: آريستوفان در اواخر دوران قهقراي يونان ظهور كرد و آثار خود را به شكل كمدي نوشت. او دوران فروپاشي يونان را طي نوشتههايش ثبت كرد. آريستوفان تراژدي را نميپذيرفت و تراژدينويسان را ابلهان سردرگمی ميدانست كه فقط اشك ميريزند ولي به اعتقاد من آثار او در لايههاي مختلف خود نيمه تراژدي هستند.
شيرمرز گفت: در تمام آثار او نگاه به گذشته وجود دارد. آريستوفان به نگاه اسطورهای بيشتر توجه دارد و تاكيد ميكند دستاوردهاي گذشته را نبايد از دست بدهيم. او تاريخ را خوب ميدانست و با تمام گذشته خود آشنا بود.
وي ادامه داد: انگيزه اصلي من از ترجمه اين آثار مطالعه و خواندن بود. نخواندن و مطالعه نداشتن بسيار نگران كننده است كه در حال حاضر در جامعه دچار آن هستيم. در حالي كه متون مهم ادبي جهان را نميتوان اجرا كرد؛ بايد اين آثار را خواند و با آنها آشنا شد تا ژانرهاي مختلف نمايشنامهنويسي را فراگرفت.
شيرمرز افزود: ده سال براي ترجمه مجموعه آريستوفان و ديگر متون نمايشي كه شامل 130 جلد كتاب است، صرف كردهام و در نهايت 60 جلد كتاب چاپ شد و چند جلد به زودي منتشر ميشود.
وي معتقد است، با مطالعه اين متون، ميتوان آموخت تئاتر از كجا آغاز شده و چه تغيير و تحولاتي در آن رخ داده است : من حتي پيشنهاد دارم دانشجويان و استادان در مسير مطالعه خود به متن اصلي رجوع كنند تا به فهم و درك درستتري از تئاتر دست پيدا كنند؛ چون اين متون براي ترجمه در ايران دچار برخي اصلاحات ميشود. در پي مطالعه اين متون ميتوان تاويل درستي از تاريخ دست پيدا كرد.
شيرمرز افزود: در كشور ما هيچ وقت ترجمه به شكل جنبش شكل نگرفته است. چند سال پيش پيشنهاد جنبش ترجمه را در قالب يك گروه به يك انتشارات دادم تا طي آن تمام آثار درامنويسان به فارسي ترجمه شود و بعد از دو يا سه دهه نتيجه جنبش ترجمه را كه آغازگر تئاتر است، ببينيم ولي اين اتفاق رخ نداد.
وي در ادامه با خواندن بخشي از نمايشنامه آريستوفان گفت: زبان درام آريستوفان منظوم است. من در ترجمه قابليت ترجمه منظوم را در خود نديدم؛ پس به ترجمه آزاد اين آثار پرداختم تا قابل فهم باشد. واژههايي كه او به كار ميبرد برجسته و دشوار است و پيچيدگي دارد.
شيرمرز افزود: او سعی دارد تمام عناصر اجتماعی، اقتصادی یا سیاسی جامعه خود را نقد کند. هدف از ترجمه آثار او آشنایی خوانندگان فارسی زبان در وادی تئاتر و عموم علاقهمند به هنر تئاتر با ریشهای کمدی در تاریخ درامنویسی است. نام هر یک از شخصیتهای اصلی آریستوفان معنای خاص و كاريكاتوري دارد که آگاهی به این موارد به تفسیر عمیقتر این کمدیها کمک میکند.
در ادامه چرمشير گفت: وقتي صحبت از ترجمه آثار آريستوفان و چاپ آن را شنيدم، مطمئن نبودم كه بتوان اين كار را به سرانجام رساند؛ ولي حالا شادم كه اين مجموعه به نتيجه رسيد. ترجمه اين آثار كار بسيار بسيار سخت و بزرگي است. ترجمه شيرمرز از اين آثار قابل فهم و خواندني است.
وي ادامه داد: مطالعه مجموعه باقي مانده از آريستوفان ميتواند ما را با بخش پنهان مانده تاريخ ادبيات نمايشي آشنا كند. او در آثارش سعي دارد بخشي از تاريخ را زنده كند و در زندهترين شكل ممكن در اختيار خواننده قرار دهد.
چرمشير گفت: طي مطالعه آثار او متوجه ميشويم كه اين نويسنده تا چه اندازه به فرم توجه دارد. او با توجه با شرايطي كه در آن زندگي ميكرده نوعي از زبان را انتخاب ميكند كه «كمدي» است تا بتواند در آن زمان تاريخي حرف خود را در قالب اين فرم بگويد.
وي افزود: اين انتخاب به هوش و سواد آريستوفان برميگردد كه خوب آن را به ما درس ميدهد. ولي اين انتخاب ساده نيست؛ بلكه پيچيده است و بايد دقت كرد تا آن را فراگرفت. او در آثارش گذشته را ريشهيابي ميكند و به ما ميگويد گذشته طلايي چگونه به ويراني كشيد و باعث انحطاط شد.
چرمشير گفت: او در بخشي از تاريخ ايستاده كه جهان چرخش دارد. او گاهي اين سو را هدف قرار ميداد، گاهي سوي ديگر را. او تمام تاريخ را در آثارش نمايش ميدهد و اين چرخش را گزارش ميكند.
نشست نقد و بررسي آثار آريستوفان عصر روز گذشته 16 اسفند در تالار اجتماعات دانشگاه سوره برگزار شد. چرمشیر در این نشست گفت: آریستوفان در بخشي از تاريخ ايستاده كه جهان چرخش دارد. او گاهي اين سو را هدف قرار ميداد، گاهي سوي ديگر را. او تمام تاريخ را در آثارش نمايش ميدهد و اين چرخش را گزارش ميكند.\
نظر شما