به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، هجدهمين جشنواره پژوهش دانشگاه تهران به مناسبت هفته پژوهش با حضور جمعي از استادان، پژوهشگران و دانشجويان برتر در هر رشته، روز سه‌شنبه (24آذرماه) در سالن علامه اميني کتابخانه دانشگاه تهران برگزار شد.

دکتر محمد جعفري، معاون پژوهش و فناوري دانشگاه، دکتر وحيد اصفهانيان و دکتر فرهاد رهبر، رييس دانشگاه تهران، در هجدهمين جشنواره پژوهش دانشگاه تهران سخنراني كردند و در پايان به استادان، پژوهشگران و دانشجويان برتر هر رشته لوح تقدير و جوايزي اهدا شد.

در اين مراسم، کتاب «دست‌نامه سغدي»، نوشته دکتر زهره زرشناس (مدرس پژوهشگاه علوم انساني و دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات، که به همت پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي منتشر شده، در حوزه زبان‌شناسي به کسب رتبه برتر در سال 1388 نايل آمد.
 
اين كتاب که در دوره کارشناسي ارشد و دکتري رشته فرهنگ و زبان‌هاي باستاني، راهگشاي دانشجويان است حاصل تجربيات و پژوهش طولاني زرشناس در حوزه زبان‌هاي باستاني، به ويژه زبان سغدي است. زبان سغدي زبان بين‌المللي حوزه فرهنگي جاده ابريشم در جهان باستان به شمار مي‌آيد.

نگاهي به كتاب «دست‌نامه سغدي»
کتاب «دست‌نامه سغدي» (دستور زبان سغدي) نوشته زهره زرشناس توسط انتشارات پژوهشگاه علوم و مطالعات فرهنگي منتشر شده است، زبان سغدي از قرن 2 تا قرن 12 ميلادي (اواخر سلسله ساماني) در ايران رواج داشته و نوعي زبان ميانجي در آن دوره‌ها به شمار مي‌آيد.

زبان سغدي قرن‌ها کارکردي مانند زبان انگليسي امروز داشته و به نوعي زبان ميانجي تجار جاده ابريشم بوده است. اين نخستين کتابي محسوب مي‌شود که با توجه به يافته‌هاي اروپاييان در حوزه دستور زبان سغدي تاليف شده است.

زهره زرشناس، ويژگي‌هاي دستور زبان سغدي را اين چنين مي‌داند :" زبان سغدي، زبان باستاني ايراني ميانه شرقي است و به علت تجربه‌اي که در تدريس اين زبان داشتم، تأليف آن را آغاز کردم." 

اين اثر علاوه بر آن که براي دانشجويان کارشناسي ارشد، دکتراي فرهنگ و زبان‌هاي باستاني مفيد است، مي‌تواند براي هر علاقه‌مند ديگر زبان‌هاي باستاني نيز مفيد باشد.

موقعيت اين زبان در ايران باستان و زمان سامانيان، براي کساني که به زبان‌هاي آغازين فارسي، زبان شاهان و اميران ساماني علاقه‌مندند، بسيار جذاب است. چون اين زبان از قرن دوم ميلادي تا قرن 12 يا 13 ميلادي زبان ميانجي فارسي بوده است. 

ديدگاه زرشناس بر نقش اين زبان در شکل‌گيري زبان فارسي و جايگاه آن در مواجهه با زبان‌هاي بيگانه وارد شده به زبان فارسي چنين است كه اين زبان از نظر واژه‌سازي و واژه‌گزيني به زبان فارسي کمک شاياني مي‌کند و قادر است از جهات زيادي آن را در مقابل هجوم بسياري از واژه‌هاي بيگانه محافظت کند.

به باور اين استاد دانشگاه، ما در زبان سغدي اصطلاحات و لغات بسياري داريم که مي‌توانند به صورت معادل در دستور زبان فارسي به کار روند. همچنين اين زبان گويش‌هايي فلات پامير را نيز تقويت مي‌کند. 

زهره زرشناس سال 1330 در تهران زاده شد و كارشناسي‌ارشد فرهنگ و زبان‌هاي باستاني را از دانشگاه تهران دريافت كرد و عضو هيات علمي فرهنگستان زبان و ادب فارسي است. وي از سال 1368 به تدريس در مقاطع کارشناسي ارشد و دکترا در دانشگاه تهران و پژوهشگاه علوم انساني، دانشگاه آزاد و بنياد ايرانشناسي اشتغال داشته است.

زرشناس با نوشتن 70 مقاله در مجلات علمي و ادبي به کسب درجه استادي نايل شده است و نيز، عضو چندين انجمن علمي ايراني و خارجي مانند انجمن ايرانشناسي اروپا و انجمن زبان‌شناسي ايران است.

كتاب‌هاي «زبان و ادبيات ايران باستان» و «ميراث ادبي روايي در ايران باستان»، «شش متن سغدي»، «جستارهايي در زبان‌هاي ايراني ميانه شرقي»، «زن و واژه»، «دستنامه سغدي»، «جشن‌نامه دكتر بدرالزمان قريب» و... از جمله تاليفات اوست. وي چندين كتاب نيز در دست چاپ دارد.